بازآفرینی بانک ها در ایران

چندی قبل رئیس جمهور محترم، کمیته ای را موظف نمود تا با مطالعه و بررسی کارشناسانه وضعیت موجود بانکداری در ایران ، پیشنهادات و راهکارهائی را برای وضعیت بهینه نظام بانکی در ایران تهیه نمایند . به نظر میرسد چنانچه اعضاء این کمیته صرفا ازمیان همان عزیزانی انتخاب شوند که در گذشته یا حال حاضر دست اندرکار نظام بانکی بوده اند، همانی بدست میآید که تا کنون بوده است و کمتر کسی حاضر است تا با ارائه یک راه حل بنیادین Dissolution بپذیرد که بسیاری از کرده های خود وی مقرون به خطا بوده است .
بنابر این در این گفتار تلاش شده است تا از زاویه ای تازه به موضوع بانکداری در ایران توجه شود و شاید هوای تازه ای در این خانه دمیده شود.
موضوع بانکداری در دنیای امروز یکی از اساسی ترین موضوعات مورد علاقه و توجه دولتها و اقتصاددانان است، چرا که بازار پولی کشور ها در دست بانکداران است و تاثیر پول بر اقتصاد یک کشور امری است انکار ناپذیر و به طبع کنترل نقدینگی و مدیریت منابع پولی در یک کشور از جمله آثار و تبعات یک نظام بانکداری موفق در دنیاست .
تعریف بانکداری بطور کلی در کشور ما متفاوت از تمامی دنیاست، در ایران بانکها محل نگهداری وجوه نقد و منابع مالی مشتریان هستند و البته در تعامل با مشتریان بعضاً همان پولها یا منابع را گاهی و تحت شرایط ویژه ای به مشتریان می پردازند.
به هر حال این روند با این فرض که چاره دیگری برای مشتریان بانکها وجود ندارد تا سالهای گذشته باعث شده بود تا هر گونه رقابت میان بانکها در جذب مشتری بی معنی باشد و این موضوع که کدام بانک چه میزان منابع جذب کرده و می کند و چگونگی این منابع به لحاظ میزان و زمان ماندگاری در بانک اگر هم مطرح بود در سطح آمار و اعداد و اعلامیه های مجمع پسند مطرح می گردید.
در هر حال امروز این روند رو به تغییر است بگونه ای که موضوع رقابت بین بانکهای حتی دولتی به مقوله ای جدی تبدیل شده است مقوله ای که متاسفانه بدلیل فقدان استراتژی و برنامه ریزی کلان و منطبق با استانداردهای روز بانکداری در دنیا گاهی به بیراهه ی، بازی با کمیت ها کشیده شده است.
هدف از بیان مقدمه فوق یادآوری روزگار بی رقابتی در بانکداری ایران و روزهای تازه رقابت بی حاصل در میان بانکها بود و هست. و آنچه در پی می آید پیشنهادی تازه برای بانکهاست. پیشنهادی که به دلیل انطباق با استانداردهای روز بانکداری دنیا می تواند مورد توجه جدی بانکها در روزگار رقابت قرار گیرد و از آن مهمتر موجب تغییر مسیر و جهت در بانکداری و رویکرد آن نسبت به مشتریان بزرگ گردد.
فرض اول در بیان پیشنهاد فوق این است که مردم یا مشتریان ، دیگر مجبور نیستند منابع مالی خودشان را به بانکها بسپارند یا به عبارت دیگر مجبور نیستند با بانکهای معین و محدودی که جملگی سرویسهای مشابهی ارائه می کنند کار کنند. در این صورت مردم و مشتریان ترجیح می دهند تا با مقایسه خدمات و ویژگیهای بانکها با یکدیگر، بانکی را به بانکهای دیگر ترجیح دهند که خدمات روانتر، آسانتر و از همه مهمتر بانکی که منافع آنها را در نظر گرفته باشد را انتخاب کنند.
در این میان تفکیک میان مشتریان کوچک و بزرگ و توجه و احترام به نیازهای هر یک از آنها موجب تبدیل شدن بانک به یک بانک شلوغ و کم بازده یا خلوت و پربازده می شود بگونه ای که بی توجهی و برخورد یکدست با مراجعه کنندگان به بانک کمک شایانی به تبدیل شدن یک بانک به بانکی از نوع اول مینماید، بانکی که بدلیل تراکم مشتری و کم بازدهی در صورتیکه خصوصی باشد و از رانت و امتیاز ویژه ای برخوردار نباشد به زودی رو به نابودی و ورشکستگی خواهد رفت.
مشتری بخصوص از نوع بزرگ و دارای منابع، انتظارات ویژه ای از بانک دارد شاید به همین دلیل است که در بعضی بانکها حتی در محل شعب، فضای معینی را برای پذیرائی و ارائه خدمات به این مشتریان در نظر می گیرند.
بی توجهی به این انتظارات در سالهای اخیر باعث شده تا مشتریان گذشته ولی بزرگ برخی بانکهای دولتی به این فکر بیافتند که امروزه خود بانک جدیدی را تاسیس نموده اند. آنها انتظارات ویژه خود را که در بانکهای دولتی همواره به آنها توجهی نمیشد در بانکهای جدید خود جستجو می کنند .
این مشتریآن در تمامی بانکها وجود دارند و غفلت از نیاز های آنان میتواند موجب از دست دادن آنها شود ، موضوعی که اگر چه در گذشته موضوع مهمی به حساب نمیآمد اما امروزه یک هشدار جدی برای بانکهاست .
در دنیا موسساتی وجود دارند که خارج از بانکها این اتفاقات را مورد بررسی و تحلیل قرارداده و نتایج تحقیقات خود را به بانکها میفروشند، وجود چنین موسساتی دلیل بر اهمیت رویکرد بانکداری در جلب رضایت مشتریان بزرگ می باشد.
این مشتریان در سالهای گذشته بدلیل آنکه حتی بانکهای خوصی نیز با مدیریت و ذهنیت مدیران دولتی اداره میشده اند ترجیح داده اند که منابع خود را به بیرون از مرزها انتقال دهند اتفاقی که بعنوان یک هشدار جدی بایستی مورد توجه تمامی بانکداران ایرانی قرار گیرد.
مشتریان بزرگ انتظار دارند تا بانکها تمامی استقلال خود را در محدوده معینی به آنها واگذارند این انتظار ساده در دنیای بانکداری امروز اصطلاحا “Corporate Banking Services” یا بانکداری برای مشتریان بزرگ نامیده میشود .
حذف صفت استقلال در محدوده معین موجب تبدیل این نوع از خدمات به خدمات عادی بانکی که اساسا هر بانکی به مشتریان خود ارائه میکند ، می گردد.

محسن کچوئی

منبع : سایت تحلیلی خبری عصر ایران