سیر تاریخی ورزش_ورزش قدیم ایران

از آثار تاریخی و روایاتی كه در كتب مختلفه مشاهده می شود معلوم می گردد كه ایرانیان از قدیم الایام به ورزش و نیرومندی تن توجه داشته و به اخلاق و رفتار نیك و صفات خوب و جوانمردانه اهمیت خاصی داده و جوانان را برای رسیدن به مقام مردی و دارا شدن شایستگی دخول در زندگی اجتماعی به انجام عملیات ورزش های گوناگون و در عین حال سخت و دشوار تشویق و تربیت می نمودند و برای آنكه آنها را زنان و مردانی مجهز برای خدمت به میهن و مفید در زندگی اجتماعی بارآورند به كارهای سخت و طاقت فرسا و خستگی و گرسنگی و بی خوابی عادتشان می دادند و پیوسته می كوشیدند كه زنان و مردان ایرانی دارای صفات عالیه انسانی باشند. از بیشتر آیات اوستا و گفتار و نوشتجات مورخین و جهانگردان خارجی نسبت به تندرستی و سلامت جسم و روح كه ایرانیان قدیم به آن اهمیت فوق العاده می دادند معلوم می شود كه ایرانیان قدیم مردمانی بشر دوست و نیك كردار و نیرومند بوده اند. پیغمبر ایران قدیم آشور زرتشت ضمن تعالیم علمی و سودمند خود عقاید باطل و خرافاتی دانشمندان زمان را كه عبارت از ترك دنیا نمودن و كنج عزلت انتخاب كردن بود با كیاست و تهور و زبردستی و پشتكار كامل به كنار زده و دنیا را چنین معرفی كرد كه دنیا میدان رزم و ستیز بین بد و نیك است و بشر از این جهت به دنیا آمد تا بر علیه زشتی و دروغ و ناپاكی ستیزه و مبارزه كرده و به قدری فداكاری نماید تا بدی و دروغ و ظلم و ستم از جهان برافتد و به جای آن نیكی و راستی و نوع دوستی تمام گیتی را زیور بخشد تا در تمام دنیا بشری سعادتمند و كامیاب زندگی كند و برای رسیدن به این هدف عالی معتقد بود كه ابتدا هر كس باید ضعف و ناتوانی- رنج و بیماری - گدائی و نادانی - اسارت و بندگی را از خود دور سازد و این صفات بد بشری را دشمن آرایش و صفای گیتی می دانست.
در قدیم هر جوانی پس از گذشتن از آزمایشهای حقیقی اجازه داشت و می توانست مبادرت به زناشویی نموده و تشكیل عائله دهد.
ورزش هایی كه بیش از همه در ایران قدیم اهمیت خاصی داشته و تاكنون هم در بین مردم ایران حتی ده نشینان به یادگار باقی مانده (كشتی گیری - چوگان بازی - اسب سواری - تیراندازی - شكار حیوانات وحشی و رقص های مختلف) است كه در ایام عید و روزهای عروسی هنوز هم مردم از پیر و جوان و زن و مرد خود را با آنها مشغول ساخته و قدرت و همت و تهور جوانان را آزمایش می نمایند.
در سراسر شاهنامه اشعاری درج است كه حاكی از آن می باشد كه عملیات زورآزمائی - تیراندازی - زوبین افكنی - چابك سواری - شمشیربازی - و كشتی گیری در ایران قدیم معمول و متداول عمومی بوده و كراراً پادشاهانی را نام می برد كه در هنگام بزم و شكار رزم برای سرگرمی خود و مشاهده قدرت و مهارت شاهزادگان و درباریان و همراهان مسابقه هایی قسمت ها تشكیل و برندگان را به اخذ جوایز شاهانه مفتخر می كردند.
بازی چوگان كه ایجادكننده آن ایرانیان بوده و بعداً از ایران به هندوستان و انگلستان رفته برای چالاك و جسور شدن جوانان و ایجاد حس همكاری و تربیت اسبان اصیل بوده كه مورد توجه عموم ایرانیان به خصوص سلاطین قرار گرفته.
بازی كریكت وگلف كه در انگلستان و اسكاتلند پیدا شده ریشه آن از بازی چوگان گرفته شده است.آثار و مدارك موجود در موزه ها و كتابخانه های بزرگ دنیا این ادعای ما را ثابت می كند. نویسنده دو تابلو زیبای چوگان بازی را در كتابخانه واشنگتن ملاحظه كرده كه متعلق به قرن شانزدهم می باشد. شرح مسابقه گوی و چوگان بین دسته ایران كه به سردستگی سیاوش و افراسیاب انجام شد و اشعاری كه به این شرح گفته شده یكی دیگر از مدارك ادعای ما است.
همان روز گردان به میدان شدند
گرازان و باروی خندان شدند
چنین گفت پس شاه توران بدوی
كه یاران گزینم در زخم گوی
سیاوش چنین گفت با شهریار
كه كی با شدم دست چوگان بكار
برابر نیارم زدن با تو گوی
همیدان هماورد دیگر بجوی
یكی از رشته ورزش هایی كه در ایران قدیم معمول بوده و هر ایرانی به خوبی آن را می آموخته زوبین افكنی است.
این ورزش برای افراد پیاده و سواره به كار می رفته و مهارت در آن بوده كه با یك حركت دشمن را از پای درآورد.مورخین گفته و نوشته اند كه ایرانیان به قدری در هدف گیری با زوبین مهارت داشته اند كه از فاصله زیاد دشمن را ناكار می نمودند مخصوصاً در جنگ بین مصر و ایران غلبه ایرانیان در اثر فن زوبین افكنی بوده كه مصریان از وجود آن بی اطلاع بودند زوبین را از چوب نخل و به اندازه یك متر درست می كردند. تیراندازی با كمان نیز یكی از ورزش های قدیم در ایران بوده كه به گفته گزنوفون به اطفال كوچك تا شانزده سالگی تعلیم داده می شد. شرح راجع به جنگ رستم و اشكبوس در شاهنامه ادعای دیگر ما را ثابت می كند.در اغلب ورزش ها بانوان نیز اشتغال می ورزند و عده ای از آنها یافت شده اندكه دارای استعداد كافی بوده و موقع آزمایش در كشتی و سواری و تیراندازی و رقص در مقابل مردان لیاقت كامل از خود نشان داده اند.
ایرانیان قدیم معتقد بودند كه ورزش برای زن و مرد لازم و هر جامعه با داشتن زنان و مردان سالم و ورزیده و با قدرت می تواند افراد لایق و مفید برای كشور تهیه نماید. از این رو موقع ازدواج یكی از شرایط مهم، سلامت زن و مرد را می دانستند. ایرانیان قدیم به قدرت بدن و قوت بازو اهمیت می دادند. حكایات و اغراق گویی هایی كه از زور و بازوی پهلوان نامی ما رستم كه بیشتر به افسانه شبیه است گفته و شنیده می شود نشانه ای از وجود افراد قوی در این سرزمین بوده و نمونه ای از علاقه ایرانیان به زور و قوت می باشد و باید قبول كرد كه عموماً افسانه های ملی نمونه ای است . ادامه دارد

منبع : پایگاه‌نشاط