بررسی فرسایش آبکندی سازند مارنی آغاجاری در منطقه قصر شیرین

فرسایش آبکندی یکی از فرآیندهای فرسایش غالب اراضی مارنی و قابل انحلال با توپوگرافی کم شیب و نسبتا مسطح است. در زاگرس سازند مارنی آغاجاری بدلیل گسترش زیاد و تنوع جنس لایه ها در این زمینه از اهمیت زیادتری برخوردار است. این سازند بخش نسبتا وسیعی از منطقه مورد مطالعه را در برداشته که تحت فرسایش آبکندی است. این تحقیق بر اساس روش ژئومورفولوژی و با بررسی جامع همه عوامل اصلی و موثر در فرسایش، تفسیر عکسهای هوایی و تلفیق نقشه های زمین شناسی، شیب، جهت، ارتفاع و اشکال فرسایش به عمل آمد و در هر واحد کاری یا رخساره به دست آمده آزمایشهای مربوط به نوع و میزان مواد قابل انحلال و نیز تشخیص نوع کانی های رسی انجام یافت. رخساره فرسایش آبکندی سازند آغاجاری از نظر نحوه گسترس، شکل نیمرخ عرضی و مقدار و تراکم آبکندها طبقه بندی گردید. همچنین رابطه بین شیب و تراکم آبکندها از نظر آماری بررسی شد. در نهایت میزان فرسایش و رسوب رخساره فرسایش آبکندی با روش MPSIAC تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که میزان آهک کل ۳۵.۲ درصد، گچ ۱۰۰ گرم/ ۴۲.۳ ۵meq و کربن آلی ۰.۴۲ درصد است. نوع کانی رسی به ترتیب فراوانی شامل: مونتموریونیت، ایلیت و کلریت می باشد. از نظر مقطع عرضی آبکندهای V شکل و U شکل وجود دارد که آبکند V شکل فراوان ترند. ۷۶ درصد آبکندها در طبقه تراکم زیاد و ۲۶ درصد آنها در طبقه متوسط قرار میگیرند اما بهره برداری بی رویه از این اراضی به تشدید فرسایش منجر شده است. بیشتر آبکندهای منطقه از نظر نحوه گسترش به شکل پنجهای می باشند. ضریب همبستگی بین شیب و تراکم آبکند Vشکل ۸۳ درصد با سطح اطمینان ۹۵ درصد و همبستگی بین شیب و تراکم آبکند U شکل۸۰ درصد با سطح اطمینان ۹۹ درصد است. پراکنش آبکندها در سازند آغاجاری در شیب ۲ تا۱۰ درصد می باشد. فرسایش رخساره مورد بررسی زیاد و میزان رسوب آن ۲۴.۷ تن در هکتار در سال است.

نیا سادات فیض
مسیب حشمتی
حسن احمدی
جمال قدوسی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی