ترجمه ادبیات فارسی

نخستین كتاب ادبیات فارسی كه در محافل چین مورد توجه قرار گرفت،"رباعیات"خیام بود.آقای گومورو (Guo mo ru) نخستین شاعر نوین نهضت فرهنگی جدیدچین برای اولین بار آن را به زبان چینی برگرداند.متن ترجمه شده آن در مدت كوتاه ده سال ۵ بار تجدید چاپ شده و این كار شایسته " حادثه بزرگ"در نهضت فرهنگی جدید محسوب می‌گردد. مترجم در " دیباچه " این كتاب نه تنها شرح حال خیام شاعر بزرگ را نوشته ، بلكه در مورد منابع " رباعیات " هم توضیح داده است . طبع و نشر این كتاب در محافل ادبی معاصر چین عكس العمل وسیعی ایجاد كرد .آقای وین ای دوو (Wen yi duo) طی مقالاتی درباره این كتاب بصورت همه جانبه به تفسیر و ارزیابی پرداخت .در سال ۱۹۲۵ آقای شو دی شان (Xu di shan) دانشمند مشهور محافل ادبی معاصر چین ، در مقاله‌ای تحت عنوان " نمونه تئاتر هند و نفوذ آن در تئاتر چین " به روشنی گفته كه من شك و تردید دارم كه نفوذ داستانهای ایرانی در داستانهای چینی از نفوذ داستانهای هندی بیشتر باشد . اگر چه آقای شو دی شان می‌گوید ، داستانهای چینی بیشتر تحت تاثیر داستانهای هندی قرار گرفته ، ولی نفوذ ادبیات فارسی در داستانهای چین را انكار نكرده است . هر چند نكات مشابه بین داستانها و نثرهای چینی و فارسی زیاد نیست ، ولی موضوعات و شكل اشعار دو كشور در یكدیگر تاثیر گذاشته است . در سال ۱۹۲۷ آقای زنگ جن دوو (Zheng zhen duo) تاریخدان ادبی مشهور چین ( ۱۸۸۹ تا ۱۹۵۸ ) در اثر بزرگ خود " شرح مختصری درباره ادبیات " كه در حدود ۸۰۰ هزار واژه چینی دارد ، در فصل مخصوص " شعرای فارس در قرون متوسط " روند پیشرفت شعر فارسی در قرون متوسط را بطور مفصل توضیح داده و درباره ۲۸ شاعر ایرانی از جمله رودكی ، فردوسی ، خیام ، نظامی ،سعدی ،حافظ و رومی به معرفی و ارزیابی دقیق پرداخته است . این كتاب نه تنها موفقیت‌های ادبیات فارسی در قرون متوسط را برای خوانندگان چینی سلسله‌وار معرفی كرده ، بلكه برای پژوهش پیرامون تاریخ ادبیات از ارزش و اهمیت زیادی برخوردار است . وی بر اساس اسناد و مدارك زیاد با شجاعت اظهار داشته كه : اشعار ، داستانها و نقاشی‌های خلق شده توسط مردم فارس تاثیر بزرگی در آسیا و آفریقا گذاشته و بدون شك چین نیز تحت تاثیر آن قرار گرفته است .از اواخر دهه ۲۰ از قرن بیستم تا پیش از آزادی چین جدید ، تعداد زیادی از كتابهای ادبیات فارسی به زبان چینی ترجمه شده و منتشر گردیدند .
در سال ۱۹۲۸ ، " داستانهای فارس " ترجمه شده توسط جانگ تیه مین (Zhang tie min) از سوی اداره نشریات بئی شین (Bei xin) شانگهای به چاپ رسید . در سال ۱۹۲۹ " افسانه‌های فارس " ترجمه شده توسط جانگ تیه مین از سوی كتابخانه آسیای شرق شانگهای از چاپ خارج شد و این كتاب در سال ۱۹۳۲ به چاپ دوم رسید . متن ترجمه شده اول شامل ۳۰ داستان محلی و متن ترجمه دوم شامل ۲۸ داستان محلی بود . این دو كتاب هر دو از زبان انگلیسی به زبان چینی ترجمه گردیده بود .
در سال ۱۹۳۰ كتاب " مجموعه داستانهای محلی فارس " كه شامل ۱۱ داستان می‌گردید و دارای تصویر هم بود توسط اداره نشریات كودكان شانگهای به چاپ رسید . این كتاب توسط آقای چینگ یه (Qing ye) از زبان ژاپنی به زبان چینی ترجمه شده بود . این كتاب تا سال ۱۹۳۲ سه بار تجدید چاپ شد و مورد استقبال و علاقه زیاد كودكان چین در آن زمان قرار گرفت . در سال ۱۹۳۷ كتاب " قصه‌های ایران " توسط اداره نشریات جونگ‌ هوای شانگهای منتشر گردید . این كتاب شامل ۳ قصه و همراه با تصاویر بود و توسط شودانیان (Xu danian) از زبان ژاپنی به زبان چینی ترجمه شده بود . این كتاب یكی از " مجموعه كتب قصه‌های جهان " بود كه مورد استقبال و علاقه خوانندگان و كودكان چین قرار گرفت .در سال ۱۹۴۷ كتاب " قصه‌های ایران " ترجمه و تالیف آقای زنگ جه (Zheng je) از سوی اداره نشریات شانگ او (Shang wu) شانگهای به چاپ رسید و در سال ۱۹۴۸ با اضافه كردن تصاویر مجدداً چاپ شد كه در این ۱۱ كتاب"قصه ایرانی " جمع آوری شده بود .از سال ۱۹۳۷ تا ۱۹۴۷ وانگ جینگ زای ( Wang jing zhai) دانشمند مشهور و مسلمان چین( ۱۸۷۹ تا ۱۹۴۹ ) " گلستان " سعدی را به زبان چینی برگرداند و این كتاب توسط اداره نشریات اسلامی نیوجیه پكن در سال ۱۹۴۷ بصورت رسمی از چاپ در آمد . مترجم در پیشگفتار این كتاب نوشت : سعدی یكی از چهار شاعر بزرگ ایران است و آثار او مورد ستایش و قدردانی جهانیان قرار گرفته است .وانگ جینگ زای از كودكی زبانهای عربی و فارسی را یاد گرفته بود ، او نه تنها بسیاری از كتابهای قدیمی عربی را ترجمه كرد،بلكه دو كتاب هم در مورد دستور زبان فارسی نوشت.ترجمه او از " گلستان " نخستین اثری بود كه از زبان فارسی مستقیماً به زبان چینی ترجمه می‌شد و در زمینه پژوهش پیرامون نفوذ ادبیات فارسی در چین تاثیر عمیقی داشت .

منبع : شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی