همرفت پخش دوگانه و وارونگی دما در آب های خلیج فارس و دریای عمان

مناطق افیانوسی ذاتأ دارای همرفت پخش دو گانه هستند به دلیل اینکه در اعماق مختلف آب ها اختلاف شوری و دما وجود دارد. همچنین قسمت وسیعی از اقیانوس های دنیا دارای وارو نگی دما (افزایش دما با عمق) هستند.وارو نگی دما باویژگی های متنوع (ضخامت- شدت- پایداری) در افیانوس مشخص می شود پایداری هبدروسناتیکی آن ار اهمیت خاصی برخوردار است. با بررسی نیمرخ های متعدد در نقاط مختلف آب های خلیج فارس و دریای عمان به مناطقی برخورد می کنیم که دارای ساختار وارونگی دماست. این بررسی نشان می دهد که وارونگی دما در خلیح فارس در زمستان و در نواحی جبهه ای و به طور متوسط در عمق ۴۰ متری خلیج فارس اتفاق می افتد. ولی در دریای عمان در دو فصل وارونگی دما، در عمق ۴۵۰ متری مشاهده می شود.
تفاوت پایداری در لایه وار نگی در هر دو خلیج فارس و دریای عمان به سبب تفاو ت فرایندهای منفاو ت در این دو است. در دریای عمان هر دو فرایند همرفت یخش دو گانه شامل رژیم انگشتی و رزیم بخشی در ایجاد وارونگی دما و شوری نقش متعارف را دارد.
در حالی که در خلبج فارس گرادیان های قائم ترموهالاین تنها در مرز مشترک پخشی پدیده لایه ای را تأیید می کندو شدت وارونگی در خلیج فارس بیشتر از عمان است. معمولا از رابطه T+b?s=a? برای مطالعه وارونگی دما در نواحی مختلف اقیانوسی استفاده می شود. (فدورف‘ ۱۹۷۸) با توجه به ایستگاههای مختلف در خلیج فارس و دریای عمان ضریب?و b به ترتیب برای این دو ۹۲/۰‘۳۴/۰ و ۳۷/۰ ‘ ۰۴/۰به دست می آید . ضریب همبستگی T ? و S? در وارونگی دمای خلیج فارس به سبب سازوکار تشکیل اختلاط قائم آنها است . این مطالعه نشان می دهد که در دریای عمان دمای بیشینه با عمق شوری بیشینه منطبق است ولی در خلیج فارس این تطابق کمتر است. (FT) FT= ۵.۵ ۱۰-۶m Cs -۱(۲۲w/m۲) Rp> ۰.۵ FT= ۵.۵ ۱۰-۷m Cs -۱(۲۲w/m۲) ۰.۱< Rp<۰.۵ محاسبه شده است مقدار شار گرمایی خلیج فارس در حدود ۱۷ برابر بزرگتر از شار شوری آن است. در نواحی جبهه ای دریای عمان با وارونگی دما شار گرما از نوع رژیم پخشی FT= ۴۰ ۱۰-۶m Cs -۱ است. تشکیل و تغییر شکل ابن خردساختارها همراه با پخش مولکولی و انتقال مواد و گرما است که معمول نقش کلیدی در گردش های ترموهالابر ایفا می کند.

منبع : مجله فيزيك زمين و فضا