چرا جشنواره فیلم فجر؟

چرایی برگزاری جشنواره فیلم فجر، سؤال مهمی است که تا پاسخ روشنی به آن داده نشود، چگونگی برپایی این گردهمایی ارتقا نخواهد یافت. حداقل تعریفی که از جشنواره فیلم فجر می توان ارائه داد این است که «رویدادی است که طی آن مجموع فیلم های تولیدی کشور در قالب های گوناگون (فیلم سینمایی کوتاه، مستند و...) به نمایش در می آید و تعدادی هم فیلم خارجی در کنار آثار ایرانی به تماشا گذاشته می شوند.» قطعا چنین تعریفی جشنواره فجر را با شکست روبرو می کند. زیرا این تعریف موجب اتلاف هزینه ها و همچنین تلف شدن وقت مخاطبان آن می شود. می توان هویت جشنواره فیلم فجر را این گونه مشخص کرد: این رویداد هر سال به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب برگزار می شود و عنوان آن هم مزین به نام فجر که به انقلاب اسلامی اطلاق می شود، است. بنابراین جشنواره فیلم فجر عمق استراتژیک سینمای ایران است. پر بی راه نیست که این جشنواره را آغاز سال جدید سینمای کشور و ویترین محصولات سینمایی ایران در یک سال آینده می دانند با مروری بر هر دوره برگزاری جشنواره فیلم فجر می توان نموداری از وضعیت سینما در مقطع زمانی یک ساله بعد از آن رسم کرد. اگر به پرسش اولیه برگردیم، نتیجه این می شود که جشنواره فیلم فجر اگر هویت حقیقی خود را تبیین کند و بر آن استوار باشد، نحوه برگزاری و ماهیت آن نیز روشن و تاثیرگذار خواهد بود. و این تاثیرگذاری در تمام طول سال ادامه می یابد. به عبارتی جشنواره فجر قلب تپنده سینمای کشور است هرچه این قلب رساتر کار کند، تمام بدنه سینمای ایران خوب کار خواهد کرد. هویت جشنواره ای که از دیروز آغاز شده است «فجر» است. یعنی باید به شکوفایی و جریان ساز بودن سینمای ایران بیانجامد. بر همگان مبرهن و مشخص است که یک جریان فرهنگی و هنری، هرچقدر هویت محکم تری داشته باشد، جهانی تر خواهد بود. جشنواره فجر ایران هم برای این که در میان جشنواره های جهانی معتبرتر باشد و توجهات بیشتری را جلب کند، باید با «شخصیت» باشد. اگر ایران عزیز ما امروز- با تمام مشکلات غیرقابل انکاری که در آن هست- به عنوان یک بازیگر اصلی صحنه بین المللی شناخته می شود و بسیاری از مردم دنیا هوادار آن هستند، به خاطر داشتن شخصیت و وفاداری به هویتش است. جشنواره فجر نیز مکانیزمی جز این نمی تواند باشد. هر سال در برگزاری جشنواره فجر مشکلات و حواشی بسیاری به وجود می آید. بخشی از این مشکلات به دلیل عدم تمرکز بر هویت یا چرایی برگزاری این جشنواره است. البته این مشکل باقی مانده از دوران موسوم به اصلاحات است که جشنواره فجر نیز مکانیزمی «ضدهویت» پیدا کرد و این جشنواره علیه آرمان های انقلابی جریان سازی می کرد. این تصور برای برخی از سینماگران ما ثابت شد که کارکرد اصلی جشنواره فجر همان بوده است. یعنی می پندارند که این رویداد محل عرضه آثاری سیاه نما، ضد منافع ملی و شکننده ساختارهای اخلاقی و فرهنگی جامعه است. به همین دلیل، در دو دوره اخیر که جشنواره سعی در ترسیم و تاکید بیشتر هویت و چرایی خود کرد، آن عده که شرایط مطلوبشان تنفس در فضای ضدهویت است، معترض شدند. مطمئن هستیم که اگر مدیران و سیاستگذاران جشنواره فجر بر هویت و رسالت اصلی این جشنواره پافشاری بیشتری کنند، توقعات آن گروه نیز تغییر خواهد کرد. هر چند این خطر هم وجود دارد که در چنین شرایطی جشنواره فجر به ورطه محافظه کاری بیافتد. محافظه کاری، عامل مرگ یک جریان فرهنگی است. برعکس ، انقلابی گری به پویایی آن می انجامد. انقلاب حامی هنر انتقادی و اعتراض است. وضعیت آرمانی جشنواره فیلم فجر بسترسازی برای تولید و نمایش فیلم هایی معترض به انحراف انقلاب است. فیلم هایی که تاب خروج کشور از شرایط آرمانی را ندارند و از به خطر افتادن منافع ملی اعتراض دارند. فیلم هایی چون «بچه های آسمان »و «آژانس شیشه ای» نمونه های این جریان هستند. این است چرایی برگزاری جشنواره فیلم فجر.

منبع : روزنامه کیهان