رونق طولانی بازار مسکن در انگلیس

از بین همه عواملی كه در یك دهه گذشته اقتصاد انگلیس را متحول كرده رونق بازار مسكن به عنوان نیرومندترین و البته گمنام‌ترین عامل بوده است.
قیمت‌های بالای مسكن به آرامی كار خود را انجام داده و كانون تمركز ثروت را تغییر می‌دهند. دیگر كشورهای ثروتمند دنیا هم رونق قیمت مسكن داشته‌اند اما رونق بازار مسكن در انگلیس بسیار پرشتاب‌تر و شدیدتر بوده است. انگلیسی‌ها بیشتر از دیگر كشورهای ثروتمند دنیا صاحب خانه هستند. تعداد مالكان مسكن در انگلیس از آمریكا هم بیشتر است. این وضعیت شرایط بازار مسكن را بیشتر از دیگر كشورها رونق داده است.
در انگلیس از سال ۱۹۹۶ تعداد ملك‌هایی كه قیمتشان بیش از ۲‌میلیون دلار است تقریبا ده برابر شده است. اتفاق دیگری كه در بازار مسكن در انگلیس روی داده این است كه سالمندان برای خانه‌دار شدن جوان‌ترها تلاش می‌كنند.
بیش از ۴۰‌درصد از انگلیسی‌هایی كه اولین خانه خود را خریده‌اند این كار را به كمك والدینشان انجام داده‌اند. اما فرزندانی كه والدین آنها خانه‌ای از خود ندارند از این گردونه عقب مانده‌اند. این برای كسانی كه نگران نابرابری هستند خبر بسیار بدی است.
نابرابری از نظر درآمد اكنون بیش از یك دهه است كه انگلیس را فرا گرفته‌است. نابرابری از نظر مالكیت دارایی هم افزایش یافته است. دلیل این وضعیت آن است كه ارزش‌ دارایی‌هایی به غیر از خانه هم افزایش یافته است. اما قیمت بالای مسكن هنوز داغ‌ترین خبر بازار است.
جان هیلز از استادان دانشكده اقتصاد لندن می‌گوید، بین سالهای ۱۹۴۵ كه ثروت با تعریف قدیمی رو به كاهش گذاشت و دهه ۱۹۸۰، نابرابری از نظر مالكیت دارایی كاهش یافته است. در دهه ۱۹۸۰ نابرابری درآمدی به شدت افزایش یافت اما نابرابری از نظر مالكیت دارایی همچنان در شرایط قبلی باقی ماند. از نیمه دهه ۱۹۹۰ این نابرابری به شدت افزایش یافته است. قیمت بالای ملك باعث شده تا نزاع و كشمكش بر سر منابع عرضه هم افزایش یابد. نمایندگان پارلمان از رای دهندگان و حوزه‌های انتخابیه خود شكایت‌نامه‌هایی درباره تحولات جدید در بازار مسكن در مناطق خود دریافت می‌كردند.
این موضوع به یكی از مسائل محوری انتخابات تبدیل شده بود. اكنون اما جای آن شكایات را گله‌های والدینی گرفته كه نگران وضعیت مسكن فرزندان خود هستند. از سال ۲۰۰۰ به بعد شمار وام‌هایی كه به اولین خریداران خانه داده شده كاهش یافته و به پایین‌ترین سطح خود در اوائل دهه ۱۹۹۰ نزدیك شده است. در آن سال‌ها نرخ بهره به ۱۵‌درصد رسیده بود و بسیاری نمی‌توانستند وام بگیرند و اقساط آن را پرداخت كنند.
در زیر این لایه سطحی اتفاق دیگری در جریان بود. یكی از پیامدهای جانبی قیمت بالای مسكن افزایش تقاضا برای دریافت مسكن از طریق تعاونی‌های خدمات اجتماعی بود كه بیش از ۴‌میلیون نفر را خانه‌دار كرده است. اختصاص غیرعادلانه مسكن یارانه‌ای به عاملی مثبت برای تبلیغات حزب راستگرای ملی انگلیس تبدیل شد. سال گذشته كاندیداهای این حزب در انتخابات محلی با این شعار كه مهاجران از این امتیاز یارانه مسكن برخوردار می‌شوند، نتایج خوبی به دست آوردند.
با افزایش تقاضا، وضعیت عرضه در بازار مسكن با مشكل روبه‌رو می‌شود و به این ترتیب مشكلات این بازار بیشتر خواهد شد. این از دو روند ناشی می‌شود.
اول از رشد جمعیت كه بخشی از آن هم ناشی از افزایش طول عمر و افزایش میزان مهاجرت از سالانه ۵۰ تا ۶۰هزار نفر در نیمه ۱۹۹۰ تا ۱۸۵هزار نفر در سه ماه اول ۲۰۰۵ است. روند دوم این است كه این روزها تعداد بیشتری از انگلیسی‌ها تنها زندگی می‌كنند. به همین دلیل است كه تعداد مالكان خانه در انگلیس از ۱/۲۱‌میلیون نفر در سال ۲۰۰۴ به ۲۶‌میلیون نفر در سال ۲۰۰۶ افزایش یافته است.
تاثیر مهاجرت بر بازار مسكن تاثیری آنی نیست زیرا بسیاری از تازه‌واردها در خانه‌هایی ساكن می‌شوند كه انگلیسی‌های محلی اصلا آنها را قبول ندارند. اما بعد از مدتی همین مهاجران به فكر خرید خانه می‌افتند.
برای درك بهتر این شرایط باید نگاهی به شهر لندن بیاندازیم. جمعیت این شهر به سرعت در حال افزایش است. اما بخش‌هایی از این شهر همچنان كم سكنه است.
وست مینیستر، كنزینگتون و چلسی از مناطقی هستند كه اكثر انگلیسی‌ها برای خرید خانه دوم خود آنجا را انتخاب می‌كنند. از سوی دیگر لندن خارجی‌های ثروتمندی را به خود جذب می‌كند كه حاضرند چند‌میلیون پوند برای خرید یك خانه آن هم برای زندگی در بعضی ایام سال هزینه كنند. نتیجه این می‌شود كه بخش‌های زیادی از شهر لندن در ایام مختلف سال خالی از سكنه است. بیرون از مناطق گران قیمت لندن شرایط از این هم پیچیده تر می‌شود.
مقامات انتخاباتی در شرق لندن كه مركز جذب تازه واردها است، هنگام ثبت نام رای دهندگان به ۱۵ نفر برخوردند كه در یك خانه با چند اتاق زندگی می‌كردند. این در حالیست كه در همان منطقه‌ خانه‌هایی با باغ‌های بزرگ وجود دارد كه از نقشه گوگل ارت به راحتی قابل تشخیص هستند. در قرن ۱۹، لندن خانه‌هایی داشت كه چندین خانواده در آن زندگی می‌كردند. اكنون بخش‌هایی از این شهر شرایط دوران گذشته را پیدا كرده‌است.

نیلوفر قدیری

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد