جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا

بزرگترین‌ رسوایی‌ بشریت‌


بزرگترین‌ رسوایی‌ بشریت‌
ما از قدرت‌، پول‌ و دانش‌ كافی‌ برخوردار هستیم‌ ولی‌ آیا در آینده‌ خواهیم‌ توانست‌ با استفاده‌ از این‌ اهرم‌ ها فقر را در سرتاسر جهان‌ از پیش‌ رو برداریم‌؟ این‌ سوال‌ بارها و بارها تكرار شده‌ ولی‌ باز هم‌ نتوانستیم‌ جواب‌ قاطع‌ و درستی‌ به‌ آن‌ بدهیم‌. به‌ گفته‌ بونو خواننده‌ U۲ در انگلیس‌ طی‌ سال‌ آینده‌ گام‌های‌ بزرگی‌ به‌ این‌ منظور برداشته‌ شده‌ و بزودی‌ قادر خواهیم‌ بود به‌ این‌ سوال‌ پاسخ‌ دهیم‌. در سال‌ ۲۰۰۵، طرح‌ فقرزدایی‌ در راس‌ برنامه‌های‌ سیاستگذاران‌ بزرگ‌ جهان‌ قرار دارد بطوری‌ كه‌ در اولین‌ مرحله‌ گزارشات‌ كاملی‌ از این‌ موضوع‌ توسط‌ جفری‌ ساچ‌ برای‌ سازمان‌ ملل‌ متحد و دیگری‌ توسط‌ تونی‌ بلر از شرایط‌ آفریقا به‌ ترتیب‌ در ژانویه‌ و مارس‌ تهیه‌ خواهد شد.از سوی‌ دیگر، اگر تونی‌ بلر بتواند در دولت‌ آتی‌ آرای‌ لازم‌ برای‌ نخست‌ وزیری‌ را كسب‌ كند در ماه‌ جولای‌ با حضور رهبران‌ هشت‌ كشور سرمایه‌دار جهان‌ (G۸) جلسه‌یی‌ تشكیل‌ داد كه‌ موضوع‌ اصلی‌ آن‌ فقر در آفریقا بود. علاوه‌ بر این‌، سازمان‌ ملل‌ متحد نیز با تشكیل‌ نشستی‌ به‌ بحث‌ و تبادل‌نظر در مورد تمامی‌ كارهای‌ انجام‌ شده‌ كاهش‌ فقر از سال‌ ۲۰۰۰ تاكنون‌ خواهد پرداخت‌. در صورتی‌ كه‌ تمام‌ برنامه‌ها و طرح‌ها به‌ روال‌ تعیین‌ شده‌ پیش‌ رود، انتظار می‌رود تا سال‌ ۲۰۱۵ میزان‌ فقر در سرتاسر جهان‌ به‌ نصف‌ برسد و در صورت‌ تحقق‌ این‌ امر به‌ عملكردها و برنامه‌های‌ جدیدی‌ نیاز خواهد بود. در ماه‌ دسامبر هم‌ سازمان‌ تجارت‌ جهانی‌ با حضور اعضای‌ خود درباره‌ آزادسازی‌ تجارت‌ جهانی‌ نشستی‌ خواهد داشت‌ كه‌ اگر این‌ پیشنهاد به‌ تصویب‌ برسد، اقتصاد كشورهای‌ فقیر به‌ پیشرفت‌ چشمگیری‌ خواهند رسید.
دورنمای‌ امیدوار كننده‌
توجه‌ بیش‌ از پیش‌ به‌ رفع‌ نیازهای‌ فقرا و دیدگاه‌ سیاستگذاران‌ و مبارزان‌ در فقرزدایی‌ نكته‌ بسیار امیدوار كننده‌یی‌ است‌، آیا این‌ نشست‌ها در نهایت‌ به‌ نتیجه‌یی‌ خواهد رسید یا اینكه‌ بیان‌ این‌ موضوع‌ فقط‌ جو سیاسی‌ را متشنج‌ می‌كند؟ بنابراین‌ قبل‌ از ناامیدی‌ و یاس‌ باید راهكارهای‌ موجود برای‌ جنگ‌ در برابر فقر را در سال‌ ۲۰۰۵ مورد بررسی‌ قرار داد. در میان‌ كشورهای‌ فقیر، هیچ‌وقت‌ نمی‌توان‌ انتظار داشت‌ آنها روزی‌ به‌ اطلاعات‌ پزشكی‌، فناوری‌ و قدرت‌ كافی‌ برای‌ مبارزه‌ و شكست‌ فقر دست‌ یابند. در آینده‌یی‌ نزدیك‌ كشورهای‌ سرمایه‌دار باید اولویت‌ سیاست‌ داخلی‌ خود را بر فقر جهان‌ متمركز كنند.در طول‌ دو دهه‌ گذشته‌ میزان‌ درآمد صدها هزار انسان‌ در كشورهای‌ فقیر بویژه‌ كشورهای‌ آسیایی‌ تا حد چشمگیری‌ بهبود یافته‌ است‌. هنوز بسیاری‌ از كارشناسان‌ معتقدند كه‌ جلسات‌ سال‌ آینده‌ نیز در بهبود شرایط‌ زندگی‌ در كشورهای‌ فقیر و فقرزدایی‌ در سرتاسر جهان‌ تاثیرگذار نیست‌. كاهش‌ فقر در این‌ دو كشور نتیجه‌ سیاست‌های‌ كلان‌ جهانی‌ و كمك‌ به‌ كشورهای‌ سرمایه‌دار نیست‌. بلكه‌ حاصل‌ سیاستگذاری‌های‌ كارآمد داخلی‌، آموزش‌، بهداشت‌ و دسترسی‌ به‌ بازارهای‌ جهانی‌ است‌. بنابراین‌ دولت‌ چین‌ و هند در كاهش‌ فقر نقش‌ بسزایی‌ دارند. تداوم‌ آشفتگی‌ در این‌ كشورها با محروم‌ كردن‌ آنها از خدمات‌ مورد نیاز و افزایش‌ هزینه‌ دسترسی‌ به‌ بازار روی‌ فقر تاؤیر چشمگیری‌ دارد.از این‌ رو دولت‌های‌ آنها سزاوار هرگونه‌ سرزنشی‌ هستند. امید است‌ در دهه‌ آینده‌ نیز با رشد اقتصادی‌ در چین‌ و هند صدها میلیون‌ نفر از فقر نجات‌ یابند.
اهداف‌ فقط‌ برای‌ عید پاك‌ نیست‌
فقرزدایی‌ راهی‌ بس‌ طولانی‌ و طاقت‌فرسا است‌. از این‌ رو رهبران‌ كشورهای‌ سرمایه‌دار مجموعه‌ اولویت‌هایی‌ برای‌ این‌ امر در نظر گرفته‌اند. ولی‌ هنوز مشخا نیست‌ آیا آنها به‌ وعده‌های‌ داده‌ شده‌ عمل‌ خواهند كرد یا گفته‌هایشان‌ در حد همان‌ حرف‌ها باقی‌ می‌ماند. تمام‌ سیاستمداران‌ جهانی‌ از كوفی‌ عنان‌ گرفته‌ تا ژاك‌ شیراك‌ و تونی‌ بلر، با وجود داشتن‌ طرح‌ها و نظرات‌ مختلف‌، تلاش‌ می‌كنند فقر را در سرتاسر جهان‌ تا حد امكان‌ كاهش‌ دهند. رقابت‌ میان‌ تونی‌بلر و وزیر دارایی‌اش‌ یكی‌ از نگرانی‌های‌ بارز در دولت‌ انگلیس‌ است‌ در حالی‌ كه‌ خود دولت‌ انگلیس‌ می‌تواند نقش‌ محوری‌ در فقرزدایی‌ داشته‌ باشد. سه‌ نظر در راس‌ برنامه‌های‌ سال‌ آینده‌ سیاستمداران‌ بزرگ‌ قرار دارد كه‌ به‌ ترتیب‌ عبارتند از: افزایش‌ كمك‌های‌ كشورهای‌ سرمایه‌دار به‌ فقیران‌، بخشش‌ بدهی‌های‌ كشورهای‌ فقیر و آزادسازی‌ تجاری‌. اقتصاد بسیاری‌ از این‌ كشورها وابسته‌ به‌ كشاورزی‌ و زراعت‌ است‌ كه‌ در حال‌ حاضر صادراتشان‌ توسط‌ امریكا، ژاپن‌ و اتحادیه‌ اروپا انجام‌ می‌شود. طرح‌ كمك‌ از سوی‌ كشورهای‌ سرمایه‌دار گام‌ بزرگی‌ است‌ كه‌ از سوی‌ سیاستمداران‌ مطرح‌ شده‌ است‌.البته‌ توجه‌ كنید كه‌ اگر این‌ كمك‌ها به‌ صورت‌ آموزش‌، بهداشت‌ و طرح‌های‌ تامین‌ آب‌ آشامیدنی‌ باشد، می‌توان‌ تغییر سیاست‌ ناگهانی‌ از كشورهای‌ بخشنده‌ را مناسب‌ و درخور توجه‌ دانست‌. بسیاری‌ از كشورهای‌ آفریقایی‌ اظهار داشتند به‌ جای‌ كمك‌های‌ بین‌المللی‌، مشتاق‌ هستند بدهی‌هایشان‌ نادیده‌ گرفته‌ شود .بدون‌ شك‌ این‌ برنامه‌ فشار مالی‌ زیادی‌ به‌ كشورهای‌ سرمایه‌دار وارد می‌كند. در اجلاس‌ كپنهاگ‌ كه‌ با حضور رهبران‌ جهان‌ و اقتصاددانان‌ بزرگ‌ جهان‌ تشكیل‌ شده‌ بود، اعلام‌ شد برای‌ مبارزه‌ با بیماری‌ ایدز، مالاریا و كاهش‌ سوءتغذیه‌ باید منبع‌ ۵۰ میلیارد دلار هزینه‌ برای‌ كشورهای‌ فقیر در نظر گرفته‌ شود. آپفام‌ یك‌ گروه‌ مبارزه‌ تخمین‌ می‌زند یك‌ درصدافزایش‌ صادرات‌ آفریقا مطمئنا با پنج‌برابر در كاهش‌ بدهی‌ این‌ قاره‌ تاؤیرگذار است‌. آیا با نشست‌ سازمان‌ تجارت‌ جهانی‌ در دسامبر آینده‌، فقر به‌ تاریخ‌ می‌پیوندد یا نه‌؟فقر تمام‌ جهان‌ را تهدید می‌كند
كاردینال‌ «Cormac murphy - o connor» رهبران‌ كاتولیك‌ها در انگلستان‌ و ولز می‌ گوید: اكنون‌ بزرگترین‌ چالش‌های‌ جهانیان‌ فقر است‌ نه‌ تروریسم‌. فقر بزرگترین‌ رسوایی‌ بشریت‌ در روزگار حاضر به‌ شمار می‌آید.در حالی‌ كه‌ تمام‌ سران‌ و قدرت‌های‌ جهان‌ بر این‌ تصور هستند كه‌ تنها عامل‌ نابودی‌ انسان‌ها تروریسم‌ بوده‌ و باید با آن‌ مبارزه‌ كنند. وی‌ با اشاره‌ به‌ كشورهای‌ زیان‌دیده‌ و شكست‌پذیر می‌افزاید: اینها كشورهایی‌ هستند كه‌ نتوانستند فقر را در كشور خود از میان‌ برده‌ و منافع‌ حاصله‌ از ؤروت‌ و منابع‌ موجود را میان‌ مردم‌ به‌ عدالت‌ تقسیم‌ كنند.گران‌ برون‌ صدر اعظم‌ انگلیس‌ نیز بیان‌ می‌دارد: تنها عاملی‌ كه‌ می‌ تواند بیماری‌ و فقر را در سرتاسر جهان‌ كاهش‌ دهد چیزی‌ جز جهانی‌كردن‌ كار و تلاش‌ برای‌ همگان‌ نیست‌. او از دولت‌ خواستار افزایش‌ درآمد سالانه‌ تا ۵۰ میلیارد پوند شده‌ و می‌گوید:كشورها باید بازارهای‌ خود را برای‌ رقابت‌ هرچه‌بیشتر و سریعتر به‌ روی‌ جهانیان‌ باز كنند. كاردینال‌ انگلستان‌ بار دیگر با اشاره‌ به‌ «شكست‌ ونابودی‌ ایالت‌ها» بیان‌ می‌دارد: عدم‌ كنترل‌ كامل‌ روی‌ قوانین‌ ومقررات‌ موجود در هر كشوری‌ خود زمینه‌ساز عدم‌ امنیت‌ و آرامش‌ محیطی‌ در نقاط‌ مختلف‌ جهان‌ می‌شود. درحال‌حاضر با مشاهده‌ چنین‌ مواردی‌ انگشت‌ خود را به‌ سمت‌ آنها نشانه‌ می‌گیریم‌ زیرا از چنین‌ عواقبی‌ برای‌ خودمان‌ می‌ترسیم‌. همه‌ شما می‌دانید در صورتی‌ كه‌ دولت‌ هر كشوری‌ بتواند امكانات‌ لازم‌ برای‌ فعالیت‌ و كار را بطور یكسان‌ در اختیار همگان‌ قرار دهد این‌ امر خود متضمن‌ رشد و پیشرفت‌ تمام‌ طبقات‌ بطور مساوی‌ می‌شود. اما آنهایی‌ كه‌ سمبل‌ فقر در جهان‌ به‌ شمار می‌آیند. دولتمردانشان‌ نتوانستند به‌ تعهداتشان‌ عمل‌ كنند، نتوانستند تفهیم‌ كنند كه‌ این‌ ؤروت‌ها مختا یك‌ طبقه‌ نیست‌ و همه‌ باید از آنها نفع‌ ببرند. كاردینال‌ انگلستان‌ در ادامه‌ می‌گوید: در حقیقت‌ بزرگترین‌ رسوایی‌ و بدنامی‌ بشریت‌ چیزی‌ جز فقر، بدبختی‌ و استثمار نیست‌ و برای‌ نابودی‌ آن‌ باید همه‌ دست‌ به‌ دست‌ هم‌ دهیم‌.
هشدار بانك‌ جهانی‌
بانك‌ جهانی‌ درباره‌ فقر و اثرات‌ آن‌ بیان‌ می‌كند: فقر آرام‌آرام‌ در آفریقا همچنان‌ در حال‌ افزایش‌ است‌ از این‌ رو مطمئنا بسیاری‌ از طرح‌های‌ اجرایی‌ ما عملی‌ نخواهد شد. جیمز وولف‌ سون‌، مدیر بانك‌ جهانی‌ در ادامه‌ می‌گوید: نگرانی‌ دیگری‌ جهان‌ را تهدید می‌كند و ترس‌ آن‌ می‌رود كه‌ جنگ‌ دیگری‌ علیه‌ فقر جهانی‌ در نظر همگان‌ نادیده‌ انگاشته‌ شود. طرح‌های‌ بانك‌ جهانی‌ در باره‌ كاهش‌ فقر كشورهایی‌ كه‌ درصد زیادی‌ از فقرا را به‌ خود اختصاص‌ می‌داده‌اند در طول‌ ۱۵ سال‌ آینده‌ می‌تواند آمار را به‌ مقدار بسیار كم‌ كاهش‌ دهد. طبق‌ پیش‌بینی‌های‌ انجام‌شده‌ در سال‌ ۲۰۱۵، ۸۰۰ میلیون‌ نفر با درآمد كمتر از یك‌ دلار در روز در جهان‌ زندگی‌ خواهندكرد كه‌ با تعداد ۱۱ میلیارد نفر در سال‌ ۱۹۹۹ غیرقابل‌ مقایسه‌ است‌. در همین‌ مدت‌ تعداد افراد فقیر در جنوب‌ صحرای‌ آفریقا از ۳۱۵ به‌ ۴۰۴ میلیون‌نفر خواهد رسید. اریك‌ سوانسون‌، یكی‌ از مقامات‌ بانك‌ جهانی‌ نیز در گزارشی‌ اظهار داشت‌: رشد اقتصادی‌ آفریقا در مقایسه‌ با دیگر كشورهای‌ در حال‌ پیشرفت‌ بسیار پایین‌ است‌. در سال‌ ۲۰۱۵ در مقابل‌ ۵۳ درصد رشد كشورهای‌ در حال‌ پیشرفت‌،آفریقا فقط‌ ۶۱ درصد رشد خواهد داشت‌. وی‌ در ادامه‌ افزود: آفریقا در انتقال‌ رشد اقتصادی‌ به‌ مناطق‌ فقیر از كارآیی‌ و شایستگی‌ چندانی‌ برخوردار نیست‌ و می‌توان‌ به‌ جرات‌ گفت‌ تا سال‌ ۲۰۱۵ با آزادسازی‌ تجارت‌ كشاورزی‌ ۳۰۰ میلیون‌ نفر از فقیران‌ جهان‌ نجات‌ خواهند یافت‌.
بهداشت‌ و آموزش‌ برای‌ همه‌
میلیون‌ها طرح‌ برای‌ بهبود و افزایش‌ سلامت‌ مادران‌ و فرزندان‌، آموزش‌، آب‌ آشامیدنی‌ سالم‌ و اصول‌ بهداشتی‌ در نظر گرفته‌ شده‌ است‌. اما اجرای‌ تمام‌ این‌ برنامه‌ها فقط‌ با رشد اقتصادی‌ امكانپذیر نیست‌ حتی‌ اگر كشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ بودجه‌هایشان‌ را افزایش‌ دهند، گردون‌برون‌، وزیر اقتصادی‌ و مالی‌ انگلستان‌ دراین‌ باره‌ گفت‌:افزایش‌ میزان‌ سرمایه‌ با ایجاد امكانات‌ مالی‌ بین‌المللی‌ میسر می‌شود از سوی‌ دیگر كشورهای‌ ثروتمند میزان‌ وام‌گیری‌ خود را از بازارهای‌ جهانی‌ بالا ببرند بدون‌ شك‌ در حصول‌ اهداف‌ توسعه‌ هزاره‌ تاثیرگذار خواهد بود.
اریك‌ سوانسون‌ از مدیران‌ بانك‌ جهانی‌ نیز در این‌ باره‌ معتقد است‌: هزینه‌های‌ نظامی‌ از راههای‌ خروج‌ سرمایه‌های‌ كشورهای‌ مختلف‌ بویژه‌ كمتر توسعه‌یافته‌ است‌. بر اساس‌ آمارهای‌ به‌ دست‌ آمده‌ بطور متوسط‌ كشورهای‌ فقیر ۳۲ درصد درآمد حاصل‌ از تولید ناخالا داخلی‌ خود را صرف‌ دفاع‌ می‌كنند كه‌ دو برابر هزینه‌ صرف‌ شده‌ در بهداشت‌ شهروندانشان‌ است‌. در حال‌حاضر میان‌ كشورهای‌ فقیر و ثروتمند فاصله‌ زیادی‌ افتاده‌ بطوری‌ كه‌ ایالات‌ متحده‌ سالیانه‌ ۳۱ تریلیون‌ دلار برای‌ سلامتی‌ مردم‌ خود هزینه‌ می‌ كند كه‌ در مقایسه‌ با ۴۵ میلیارددلار در كشورهای‌ كم‌درآمد بسیار بالا است‌.از سوی‌ دیگر كشورهای‌ ثروتمند ۱۰ درصد از تولید ناخالا داخلی‌ را برای‌ تامین‌ امكانات‌ لازم‌ درباره‌ سلامتی‌ صرف‌ می‌كنند این‌ رقم‌ در كشورهای‌ فقیر ۴ درصد است‌. در هر حال‌ فقر در جهان‌ بویژه‌ در كشورهای‌ آفریقایی‌ و كمتر توسعه‌یافته‌ یكی‌ از معضلاتی‌ است‌ كه‌ باید مرتفع‌ شود. براساس‌ اهداف‌ توسعه‌هزاره‌ سوم‌ تا سال‌ ۲۰۱۵ میلادی‌ باید جمعیت‌ با درآمد كمتر از یك‌ دلار به‌ نصف‌ آمار كنونی‌ برسد. اما با توجه‌ به‌ اقدامات‌ ضعیف‌كشورها و وضعیت‌ نابهنجار اقتصادی‌ كشورهای‌ فقیر محقق‌ شدن‌ این‌ امر بعید به‌ نظر می‌رسد.
منبع : روزنامه اعتماد