مصطفی مقدم

مصطفی مقدم در سال ۱۲۸۲ش متولد شد و پس از پایان تحصیلات خود در ایران و اروپا، در بانک ملی مشغول به کار شد. سپس به ریاست بانک سپه ارتقاء یافت. او از دوستان نزدیک سپهبد زاهدی بود و در جریان عملیات کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ منزل خود را به عنوان مخفیگاه زاهدی و پایگاه در اختیار وی و دیگر عوامل کودتا نهاد. اردشیر زاهدی علت این انتخاب را موقعیت مکانی این خانه دانسته که از چند طرف به جاده‌های مختلف راه داشت. آخرین جلسه کودتاگران در منزل وی تشکیل شد و در شب ۲۳ مرداد سرهنگ نصیری فرمان نخست‌وزیری زاهدی را در منزل مقدم به او تحویل داد. فرمان زاهدی در زیر فرش مقدم پنهان شد تا در صورت حمله نیروهای دولتی محفوظ بماند. پس از آنکه در ۲۴ مرداد زاهدی فرمان نخست‌وزیری خود را در بین دیگر کودتاگران اعلام کرد و نصیری برای دادن حکم عزل نخست‌وزیری دکتر مصدق راهی مأموریت خود شد، مقدم نیز به همراه باتمانقلیچ به سوی ستاد ارتش حرکت کرد ولی در میان راه متوجه شکست کودتا شدند و به شتاب بازگشتند تا به زاهدی خبر شکست را بدهند. پس از این واقعه منزل مقدم دیگر جای امنی برای سران کودتا نبود و مقدم به تنهایی به منزل بازگشته و در جریان لحظه به لحظهٔ حرکت کودتاچیان بود.
او پس از پیروزی کودتا از سوی نخست‌وزیر جدید در بانک ملی به عنوان نمایندهٔ خاص نخست‌وزیر منصوب شد، ولی دکتر علی امینی، وزیر دارایی از همان آغاز با وی بنای مخالفت گذاشت و این مخالفتها منجر به برکناری وی شد، ولی پاداش کودتا امتیاز تأسیس بانک توسعه صادرات بود که به وی داده شد و با برکناری زاهدی از نخست‌وزیری مقدم نیز در سال ۱۳۳۴ به جرم اختلاس از ریاست این بانک برکنار و محبوس شد.

فاطمه معزی

منبع : موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران