سه شنبه, ۱۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 7 May, 2024
مجله ویستا
رنج بیهوده ما
تجربه نمایش های مورد استقبال قرار گرفته یک دهه اخیر و نگاهی به تاریخ نمایش های ایرانی در حوزه ارتباط تماشاگر و صحنه به راحتی نشان دهنده میزان علاقه و اشتیاق تماشاگر ایرانی به دیدن آثار کمدی است. هرگاه یک کمدی خوب و خوش ساخت در سالنی به اجرا درآمده و توانسته ضمن سرگرم کردن و به خنده واداشتن مخاطب موضوعاتی را هم به صورت مفاهیم پنهان در پس کمدی مطرح کند، تماشاگران زیادی از آن استقبال کرده اند و این امر گواهی بر این ادعا است که زبان کمدی در مواجهه با مخاطبان ایرانی نسبت به سایر حوزه ها موفق تر است و سلیقه مخاطبان ایرانی بیشتر از دیگر شیوه ها با کمدی انطباق پیدا می کند. کوروش نریمانی هم در ادامه چنین رویکردی به یکی از کارگردان های محبوب و پرطرفدار تئاتر تبدیل شد. کارهای نریمانی از طرفی ساده و فاقد پیچیدگی های اجرایی و ژرف ساختی هستند و از طرف دیگر با تکیه بر قدرت کمدی و طنز، ضمن سرگرم سازی و ارضای مخاطب برای خندیدن و شاد بودن موضوعاتی را هم به عنوان مفاهیم محتوایی اش در معرض انتقال با آنها قرار می دهد.
«دن کامیلو» یکی از بهترین نمونه های چنین آثاری بود که با استقبال چشمگیر تماشاگران نیز مواجه شد. اما نکته بسیار مهم دیگر که پس از بررسی کارنامه آثار نریمانی می توان به آن دست یافت، تغییر تدریجی است که ظاهراً رفته رفته در آثارش ایجاد می شود و ممکن است این کارگردان خوش ذوق نمایش های کمدی را در آینده با مشکلاتی مواجه سازد. مقایسه همین سه نمایش نریمانی به راحتی نشان می دهد که کارگردان فاصله زیادی با خلاقیت ها و ظرافت های آثار قبلی اش پیدا کرده است.«هتل پلازا» که نریمانی آن را با ترجمه شهرام زرگر از نمایشنامه نیل سایمون روی صحنه برده است، نمایشی متکی بر یک موقعیت طنز و مبتنی بر گفتارهای کمیک بعدی است که این گفتارها همه در ادامه آن موقعیت اولیه می آیند و شکل گیری هر گفتار مقدمه یی می شود برای گسترش و بسط گفتار بعدی، در واقع این زبان و کلام نمایشی است که شکلی از موقعیت را به وجود می آورد و همه رویدادهای نمایشی تابع پیگیری و گسترش گفتارهای قبلی هستند.
«هتل پلازا» هیچ گاه به اندازه «شوایک» و «دن کامیلو» قادر به دستیابی به اهداف کارگردان در جذب مخاطب نخواهد بود، چرا که همه بسترها و ابزارهای کمدی آن وابسته به کلام اند و موقعیت جایگاه چندانی در آن ندارد.
میمسی درست در شب مراسم عروسی اش در هتل پلازا، خود را در توالت اتاقی حبس کرده و پدر و مادرش هر کاری می کنند نمی توانند او را بیرون بیاورند و در پایان او تنها با یک کلمه «بی خیالش» داماد از توالت خارج می شود و پدر را با همه پریشانی ها و تلاش هایی که تا به حال انجام داده بود تنها می گذارد. میمسی به آینده و سرانجام زندگی فکر می کند و به واسطه همین مساله به ظاهر مهم خودش را حبس می کند. پدر و مادر او هم با همه سختی ها و مشکلاتی که در زندگی متحمل شده اند با این مساله مهم درگیر می شوند و در پایان همه چیز با یک رفتار ساده و یک کلام غیرمهم و معمولی تمام می شود؛ «بی خیالش،» و به سمت دو محدوده اصلی فلسفه یونانی که یکی تسلیم به شکست با لاقیدی(دواتی) و دیگری از یاد بردن تلخی شکست با فرو رفتن در لذات و بی خیالی(اپیکوری) را توصیه می کنند، نزدیک می شود. در واقع در نمایش نریمانی «روی هابلی» می تواند تصویری از حکیم گریان «هراکلیوس» باشد و داماد تازه وارد هم نمونه مشابهی از حکیم خندان «ذیمقراطیس» قرار بگیرد.
اگر بستر و محمل اصلی نمایش را تلاش و رنج پدر برای ترتیب دادن مراسم عروسی با همه قرض ها و بدهی ها و مشکلات در نظر بگیریم، تمام سختی هایی که پدر و مادر برای راضی کردن دختر به خروج از توالت و ایجاد آسودگی خیال متحمل می شوند، آن گاه چنین تحلیلی در مورد نمایش صادق می شود. روی هابلی و همسرش مدام در می زنند و از دخترشان خواهش می کنند و هر لحظه برای آسوده کردن خیال، دخترشان را درگیر رنج ها و آسیب های بیشتری می کنند؛ پاره شدن جوراب زن، شکستن دست مرد، پاره شدن فراک اجاره یی و حتی متوسل شدن به خودکشی، آویزان شدن از طبقه هفتم و ناله ها و رنجش ها و... همه و همه نمونه هایی از رنجش دواتی است که خانواده هابل متحمل می شود، اما داماد در نمایش با یک راه حل اپیکوری همه این رنج ها و رنجش ها را پایان می بخشد. داماد با بی خیالی می نشیند و به تمام صحبت های مهم و ظاهراً سخت و بزرگ پدر همسرش در سکوت ـ و با خنده ـ گوش می کند.
بعد در می زند و“«بی خیالش،»اپیکور می گوید؛«مقصود از طلب لذت، لذت به معنی متداول نیست بلکه آرامش خاطر و صفای روح و «آسودگی خیال» است که تقریباً معادل همان بی اعتنایی(بی خیالی) زندون است.» و به قول خیام که می گوید؛«دوزخ شرری زرنج بیهوده ماست»؛ قهرمانان «هتل پلازا» خود با رنجش بیهوده شان در طبقه هفتم هتل، دوزخی برای خود ساخته اند که تنها راه نجات از آن را داماد به آنها معرفی می کند. کوروش نریمانی در انتقال ساده مفهوم نمایشش موفق عمل کرده و اجرای «هتل پلازا» به راحتی تماشاگر را متوجه موضوعی که در آن مطرح می شود می کند، اما اشکال کوچک کار نریمانی- و بیشتر در مقایسه با کارهای قبلی این کارگردان خوب تئاتر- در پرداخت کمدی اثر است. کوروش نریمانی، همان گونه که ذکر شد برای پرداختن به کمدی «هتل پلازا» به جز موقعیت و موضوع اصلی، کمتر به سراغ خلق کمدی موقعیت رفته و همه قدرت های اجرایی نمایشش را به خلاقیت و مهارت بازیگران و مهم تر از آن به پردازش زبان و گفتار کمیک محدود کرده است.
البته سیامک صفری، در این حوزه بازیگری است که پیشتر بارها و بارها و در آثار نریمانی این توانایی را به خود ثابت کرده است. اما به هر حال نباید این نکته را نیز از نظر دور داشت که یک نمایش وابسته به ترکیب همه عناصر اجرایی است و ضعف یکی از عناصر در مقابل قوت دیگری هماهنگی و تعادل را از اجرا خواهد گرفت. سیامک صفری، به نحو مطلوبی توانسته قسمت اعظم اجرا را در دست بگیرد و با توانایی هایی که در بازیگری کمیک دارد، بارها و بارها تماشاگرش را به خنده وامی دارد. اما، بدون شک هر جا که کار او با تصمیم، قدرت و برنامه های کارگردان ترکیب شده نتیجه بهتری داده است. «هتل پلازا» نمایش خوبی است که تماشاگرش را سرگرم می کند، مفهومش را به درستی انتقال می دهد و مخاطب را با رضایت بدرقه می کند اما به وضوح می توان گفت نریمانی و سیامک صفری در «شوایک» و «دن کامیلو» بهتر از «هتل پلازا» بودند.
مهدی نصیری
منبع : روزنامه ایران
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران رافائل گروسی آمریکا اصفهان دولت سیزدهم مجلس شورای اسلامی رهبر انقلاب دولت محمد اسلامی شورای نگهبان مجلس انتخابات مجلس دوازدهم
تهران شهرداری تهران هواشناسی حجاب قتل زلزله آموزش و پرورش پلیس قوه قضاییه فضای مجازی شهرداری سلامت
خودرو مالیات سایپا قیمت طلا مسکن قیمت خودرو قیمت دلار ایران خودرو بازار خودرو بانک مرکزی حقوق بازنشستگان بورس
نمایشگاه کتاب سینما تلویزیون دفاع مقدس سریال موسیقی تئاتر سینمای ایران نمایشگاه کتاب تهران کتاب صدا و سیما رسانه ملی
سرطان دانش بنیان اینوتکس دانشگاه آزاد اسلامی
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه حماس فلسطین رفح جنگ غزه روسیه چین نوار غزه اوکراین طوفان الاقصی
پرسپولیس فوتبال استقلال ذوب آهن لیگ برتر نساجی لیگ برتر ایران لیگ برتر فوتبال ایران بازی رئال مادرید سپاهان جواد نکونام
هوش مصنوعی اپل سامسونگ ناسا مایکروسافت آیفون گوگل ایلان ماسک باتری فضا فضاپیما
بیماران خاص کاهش وزن رژیم غذایی بیمه زایمان زیبایی دندانپزشکی افسردگی