پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا


پرپول ترین دولت چرا جیب اش خالی است


پرپول ترین دولت چرا جیب اش خالی است
به اعتقاد ستاری فر دولت نهم در طول ۱۰۰ سال اخیر پرپول ترین دولت بوده است اما به دلیل رویکرد هزینه اش، دلارهای نفتی به جای ذخیره و استفاده در شرایط بحرانی صرف خرید میوه های خارجی شده است. این استاد دانشگاه با نگاهی به درآمد ارزی ایران و افزایش آن به ۲۸۰ میلیارد دلار نسبت به از دست رفتن فرصت تاریخی صعود قیمت نفت نیز بیمناک است. محمد ستاری فر که در مشهد سخنرانی می کرد با تاکید بر این نکته که دولت نهم در طول ۱۰۰ سال اخیر پرپول ترین دولت بوده است، بیان کرد؛ به صراحت می گویم که دولت نهم، یک دولت برنامه ، منابع و بودجه نیست بلکه طبق اسناد محکم باید گفت یک دولت هزینه است. منابع گسترده یی را به علل جهانی و گران شدن نفت کسب کرده است اما انگار یک اراده شکل گرفته که کل این منابع هزینه شود. رئیس اسبق سازمان مدیریت و برنامه ریزی گفت؛ در مناظره تلویزیونی با آقای فرهاد رهبر گفتم ۱۲۰ میلیارد دلار ارز کسب شده است.
بعدها رئیس جمهور در جلسات مختلف گفتند، این کلمه ۱۲۰ میلیارد دلار که شما گفته اید خطرناک است، باید از ذهن تاریخی پاک شود. چند روز قبل که نزد رئیس جمهور بودم، گفتم ۱۲۰ میلیارد دلار را فراموش کنید چون رقم بیشتر شده است. تا شهریور سال جاری دولت بر حسب گزارش بانک مرکزی، ۲۵۵ میلیارد دلار ارز دریافت کرده است که این رقم تا اسفند به ۲۸۰ میلیارد دلار می رسد. به زودی هم خودمان، هم نسل بعد و هم دنیا خواهد پرسید این کشور چه کرده است که ۲۸۰ میلیارد دلار منابع ارزی تثبیت شده و قوی داشته است، ولی روزگار و شاخص های رشد آن باید اینچنین باشد.
ستاری فر عنوان کرد ؛ دوگانگی عجیبی در شاخص ها و روزگار معیشتی مردم وجود دارد. در دانشگاه دانشجویان مدام از من سوال می کنند که دولتمردان آمار و ارقامی از رشد شتابان می دهند، ولی احساس کارگزاران و مردم کوچه و بازار با احساس دولت متفاوت است. مگر می شود درصد کلانی از احساس ها دوگانه باشد.
با این ۲۸۰ میلیارد دلار منابع ارزی در این چهار سال کدام بخش به راستی دارای رونق است؟ بخش پیمانکاری، کارگری، بازار؟ در حالی که اگر از این ۲۸۰ میلیارد دلار دولت نهم طی چهار سال ۶۰ میلیارد دلار برداشت می کرد ۲۲۰ میلیارد دلار در حساب ذخیره ارزی ذخیره می شد؛ آقای خاتمی نیز وقتی خداحافظی کرد ۵/۱۴ میلیارد دلار در حساب ذخیره ارزی بود که این رقم با آن ۲۲۰ میلیارد دلار به ۲۳۴ میلیارد دلار می رسید، از این رو با توجه به بحران جهانی اگر اکنون این رقم را ایران می داشت و با توجه به اینکه کالای سرمایه یی و تکنولوژی در جهان به یک چهارم قیمت رسیده است ، می توانست با خرید هزار میلیارد دلار کالای سرمایه یی موجبات اشتغال و رشد شتابان را فراهم کند . حقایق گمرک چیز دیگری می گوید، ستاری فر در بخش دیگری تصریح کرد؛ وقتی در سازمان برنامه و بودجه بودم برای نوسازی گسترده نساجی ها باید ۱۵-۱۰ میلیون دلار در سال ۸۲ هزینه می شد، ولی اکنون برای این کار ۴-۳ میلیون دلار لازم است که این کار نشده است. ولی در این اوضاع پول خرج خرید پرتقال و سیب شده است و پول از دست رفته و این فرصت تاریخی نابود شده است.
می گویند این رقم صرف کالای سرمایه یی شده است اما طبق اسناد و ارقام باید بگویم حقایق گمرک چیز دیگری می گوید. به گفته او ایران جزء ۱۰ کشور دنیا در تولیدات مرکبات است ولی حالا کدام باغ آباد است؟ بازارهای میوه ایران را چین و کشورهای دیگر اشغال کرده اند، وقتی می گویند در استان بزرگ خراسان حدود هفت میلیون تن تولید چغندر داشته ایم چه شده است که به یک میلیون تن کاهش یافته است؟ چرا نیمی از کارخانه های قند تعطیل است یا با نصف ظرفیت کار می کند؟ اگر بناست که بگویند این رقم صرف کالای سرمایه یی شده است یعنی باید کارخانه های دیروزی صد درصد کار کنند و اکنون باید توسعه آن کارخانه ها در دستور کار باشد نه اینکه کارخانه ها زیر ظرفیت کار کنند.
ستاری فر با بیان اینکه اتاق بازرگانی ایران در این ۳۰ سال رویکردی محافظه کارانه داشته و زیاد صحبت نمی کرده است ولی اکنون هر هفته یک جلسه گذاشته می شود و تمام اصناف به این وضع اعتراض دارند، افزود؛ آیا همه اینها دروغ است؟ اگر دروغ باشد دولت ها بسترساز هستند، مردم کوچه و بازار و صنایع احساس خوبی نسبت به اقتصاد ندارند، مگر می شود در یک جا احساس عمومی دولت و ملت با هم متفاوت باشد.
وی خاطرنشان کرد؛ کلمه واگذاری دارایی های مالی در زمان آقای خاتمی تنظیم شد تا با نظام اقتصاد دنیا بتواند حرف بزند. قبلاً «درآمدهای حاصل از نفت» اطلاق می شد، در واقع نفت درآمد نیست، سرمایه مملکت و جزء انفال است. در برنامه چشم انداز و سیاست های کلی مقرر شد به اندازه واگذاری دارایی مالی باید پول نفت را تبدیل به سرمایه کنیم. ستاری فر همچنین با نگاه به حساب ذخیره ارزی بیان کرد؛ اعداد و ارقام بودجه انبساطی بسته شده و حساب ذخیره ارزی منفی است. این رقم که بانک مرکزی اعلام کرده یکی از خطرات داخلی و بلکه جهانی بوده و اگر نتوانیم این ۳۸ میلیارد را تامین کنیم، ممکن است آبرو ریزی در سطح جهانی صورت بگیرد و مانند دولت هاشمی رفسنجانی بحران بدهی های خارجی پیش آید. قانون برنامه چهارم توسعه که متاثر از سیاست های کلی نظام است در آن گفته شده ۱۴ میلیارد دلار ارز برداشت شود، بعد به ترتیب ۵/۱۴ ، ۱/۱۵ ، ۷/۱۵ ، ۱/۱۶ و در سال ۸۸ نیز اگر از پول نفت برداشته می شود، باید همه آن صرف هزینه های عمرانی شود.
منبع : روزنامه اعتماد