پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا

۵ بهمن سال ۱۳۰۱ ـ کناره گیری قوام، کتک خوردن فرغی ، مرگ وثوق الدوله ،حکم اعدام خسرو گلسرخی و ...


● چند رویداد چشمگیر ایران در طول زمان در پنجم بهمن ( ۲۵ ژانویه ) از این قرارند:
در این روز در سال ۱۳۰۱ خورشیدی ( ۲۵ ژانویه ۱۹۲۳) قوام السلطنه دو روز پس از انتشار مقاله روزنامه قیام که با اهانت به سلطان احمد شاه قاجار به او پرخاش کرده بود که با این همه مخالفت و نارضایی، چرا و به چه دلیل قوام السلطنه را از نخست وزیری عزل نمی کند کنار گیری کرد. مخالفان قوام السلطنه روز افزون شده بودند و ظرف یک هفته چند تن از مخالفان او به انتشار روزنامه دست زده و عرصه را بر او تنگ کرده بودند. مجلس که در انتظار کناره گیری قوام بود نسبت به نخست وزیری میرزا حسن مستوفی تمایل خود را اعلام داشت. یک هفته بعد هم احمد شاه از تعقیب ناشر روزنامه اقدام صرف نظر کرد.
▪ پنجم بهمن ۱۳۱۴ (۱۹۳۶ ) علی منصور متهم به رشوه گیری از یک شرکت خارجی مقاطعه کار راه سازی در ایران در طول وزارت خود شد . علی منصور پیش و بعد از شهریور ۱۳۲۰ بارها وزیر و نخست وزیر و سفیر شده بود. در پی این اتهام وزارت دادگستری برای او پرونده تشکیل داد و کار تحقیق از او را آغاز کرد.
▪ در این روز در سال ۱۳۲۰ (۱۹۴۲ ) محمدعلی فروغی نخست وزیر وقت هنگام دفاع از لایحه دولت مبنی بر امضای پیمان اتحاد با انگلستان و شوروی ( دو دولتی که ایران را اشغال نظامی کرده بودند) در مجلس شورای ملی ، توسط یک تماشاگر کتک خورد . با وجود این ، لایحه وی در جلسه بعدی مجلس به تصویب رسید و ایران رسما به صف کشورهای در حال جنگ با آلمان پیوست.
▪ پنجم بهمن ۱۳۲۹وثوق الدوله که در زمان رئیس الوزرایی خود بادریافت رشوه از انگلستان با امضای قرار داد ننگ آور سال ۱۹۱۹ با تحت الحمایه انگلستان شدن ایران موافقت کرده بود و با وجود اعتراف به گرفتن رشوه و پس دادن آن بعدا هم دارای مقام دارای مقام دولتی شده بود! در ۷۸ سالگی درگذشت.
▪ جان فاستر دالس وزیر خارجه وقت آمریکا که وارد تهران شده بود از این روز در سال ۱۳۳۶ ( ۱۹۵۸ ) مذاکرات خود را با مقامات ارشد ایرا ن آغاز کرد که عمدتا سری و در راستای چگونگی مبارزه با شوروی و کمونیسم بود . قبلا نیز سلوین لوید وزیر خارجه انگلستان به ایران آمده بود.
▪ در این روز در سال ۱۳۵۲ (۲۵ ژانویه ۱۹۷۴ ) در تهران اعلام شد که دو روز پیش از این یک محکمه تجدید نظر ارتش حکم اعدام پنج تن از چپگرایان ایران را که متهم به تبانی برای سوء قصد نسبت به جان خانواده شاه شده بودند تایید کرده است . این پنج تن خسرو گلسرخی ( روزنامه نگار و شاعر ) ،عباس سماکار ،محمدرضا علامه زاده ، طیفور بطحایی و کرامت دانشیان بودند . سایر متهمان پرونده به زندان محکوم شده بودند.
منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز