اولین بحران برای نخست وزیر سوسیالیست اسپانیا

او ۸ ماه پس از تحویل قدرت با مشكلی مواجه شده كه كشورش را در معرض تهدید قرار داده است. نشست او و ایباره چه در پشت درهای بسته بیش از سه و نیم ساعت به طول انجامید. موضوع بحث طرح استقلال باسك بود كه هم اكنون طبق قانون اساسی همانند ۱۶ ایالت دیگر این كشور به صورت نیمه خودمختار اداره می شود. در صورت تصویب طرح ایباره چه این ایالت كاملاً مستقل شده و از نظر اداری و قضایی به صورت مستقل عمل خواهد كرد و حتی از حق داشتن نمایندگی در اتحادیه اروپا برخوردار خواهد شد. در این صورت روابط آن با اسپانیا بر پایه «پیمان جامعه مشاركت آزاد» ادامه می یابد و تنها پول و ارتش آن با اسپانیا مشترك خواهد ماند. به نظر می رسد در صورت تحقق آن از اسپانیا تنها یك نام باقی خواهد ماند. ساپاته رو به شدت مخالف این طرح است و آن را مخالف قانون اساسی می داند.
• • •
دولت خوسه لوئیس رودریگس ساپاته رو برای اولین بار از زمان انتصاب با مشكل بزرگی مواجه شده كه ساختار دولت اسپانیا را تهدید می كند. او باید در مورد طرح ارائه شده از سوی خوان خوسه ایباره چه (لئنداكاری) رئیس دولت محلی باسك تصمیم گیری كند. ایباره چه قصد دارد تا با این طرح جایگاه جدیدی به باسك بخشیده و آن را تبدیل به ملتی آزاد و البته مرتبط با دولت اسپانیا كند. طرح او روز ۳۰ دسامبر ۲۰۰۴ به كمك آرای حزب محافظه كار، حزب ناسیونالیست باسك (PNV)، احزاب كوچك متحد با آنها و همچنین آرای سه تن از ۶ نماینده پارلمان كه تشكل رادیكال كوچك سوسیالیستا آبرتسالئاك (SA) كه جای ائتلاف با تاسونا (ائتلافی كه به خاطر داشتن ارتباط با جدایی طلبان مسلح اتا فعالیتش ممنوع شده است) را گرفته و روی آن حساب زیادی باز كرده است كه با رای اكثریت در پارلمان محلی باسك به تصویب رسید. این طرح كه به طرح ایباره چه موسوم است از همان ابتدای كار با مخالفت دو حزب بزرگ ملی یعنی حزب سوسیالیست كارگری اسپانیا (PSOE) و حزب مردمی (PP، راستگرا) مواجه شده است. به اعتقاد آنها این طرح پیشنهادی استقلال طلبانه است كه نه تنها نیمی از جامعه باسك را جدا می كند بلكه غیرقانونی هم تلقی می شود. در اكتبر سال ۲۰۰۳ قانونگذاران دولت محلی باسك این طرح را به تصویب رساندند اما احتمال تصویب آن توسط پارلمان باسك غیرممكن به نظر می رسید چرا كه ائتلاف دولتی با حزب ملی گرای باسك اكثریت لازم را نداشت. رادیكال های بر جای مانده از تاسونا هم با اینكه سخنگویشان از یك سال پیش بارها و بارها اعلام كرده بود كه از این طرح حمایت نمی كند در نهایت عملكردی همسو با آنها نشان دادند.به اعتقاد برخی تحلیلگران این تغییر جهت سیاسی ناشی از تغییرات استراتژیك حزب است كه از سویی به خطر تضعیف گروه جدایی طلبان مسلح ETA صورت گرفته است و از سویی دیگر به این دلیل كه طرح ایباره چه به باسك ها خودمختاری می دهد و تا چند ماه مانده به انتخابات محلی كه در ماه مه صورت می گیرد امكان برگزاری انتخابات مستقل میسر می شود. نظرسنجی ها نشان می دهند كه اكثریت ۳/۴۲ درصدی باسك ها با این طرح مخالفند و ۲۹ درصد موافق آن هستند. این طرح طبق قانون باید به تصویب كنگره و سنای اسپانیا نیز برسد و پس از آن مردم باسك با شركت در یك همه پرسی كه طی ۶ ماه آینده صورت خواهد گرفت نظر خود را در مورد استقلال اعلام خواهند كرد.
• چه خواهد شد
در صورتی كه این طرح روند عادی را طی كند باید خوان ماریا آتوتچا رئیس پارلمان باسك، روز ۱۴ ژانویه آن را به كنگره ارائه دهد. روز ۱۸ ژانویه نیز كنگره درباره آن به تصمیم گیری می پردازد و به احتمال زیاد بحث بر سر آن به روز ۸ مارس كشیده خواهد شد. از نظر منطقی به نظر می رسد این طرح توسط آرای بیش از ۳۰۰ نماینده منتخب احزاب PSOE، PP و ائتلاف جزایر قناری و شونتا آراگون رد شود. كمونیست های سابق حزب چپ متحد (IU) نیز به احتمال زیاد از رای دادن صرف نظر كرده یا به آن رای منفی می دهند. به نظر می رسد این طرح تنها ۲۹ رای حزب PNV و متحدان آن، احزاب ناسیونالیست كاتالان و حزب (CIU، راستگرا) و همچنین رای جمهوریخواهان كاتالونیای چپگرا (ERC) و بلوك ناسیونالیست BNG را به دست آورد. و بعد چه خواهد شد؟ خوسو خون ایماس رئیس حزب PNV اعلام كرده است كه اگر این طرح توسط كنگره رد شود، حزب او كاری می كند كه طرح به رفراندوم كشانده شود و در عین حال تلاش می كند تا گفت وگو میان دولت باسك و مذاكرات همچنان ادامه یابد. اما حزب مردمی كه پیش از ساپاته رو بر سر قدرت بود به شدت با طرح ایباره چه مخالف است. سوسیالیست های حاكم هم به هیچ وجه چنین چیزی را نخواهند پذیرفت. رودریگس ساپاته رو به وضوح اعلام كرد كه حاضر نیست این بحث خودمختاری باسك را تحت هیچ شرایطی ادامه دهد. در دیدار پشت درهای بسته نیز به نظر می رسد او همان حرف هایی را كه روز ۴ ژانویه در مصاحبه مطبوعاتی اش اعلام كرده بود تكرار كرده باشد، او گفته بود: «طرح ایباره چه به نتیجه نخواهد رسید چرا كه نه تنها بر اصول اصلی قانون اساسی اسپانیا منطبق نیست بلكه روند مناسبی برای تغییر قوانین و ایالت ها را نیز در پیش نگرفته است. این طرح هرگز حمایت دولت و سوسیالیست ها را به دست نخواهد آورد.» به اعتقاد سران حزب سوسیالیست طرح ایباره چه فقط به جدایی طلبان ETA خدمت كرده و در جهت منافع آنها است. آنها همچنین به عملكرد مكارانه حزب مردمی حمله كرده اند و می گویند آنها با اینكه حمایت رسمی خود از دولت را اعلام كرده اند، برخلاف سیاست های آن عمل می كنند. حزب مردمی دولت را متهم به انفعال می كند و از هر فرصتی استفاده می كند تا آن را ضعیف و ناتوان جلوه دهد. با این حال ماریانو راخوی رئیس حزب مردمی به ساپاته رو پیشنهاد داده كه برای رویارویی با طرح ایباره چه «یك پیمان دولتی» میان احزاب برای تقویت وحدت در اسپانیا امضا شود و به همین منظور در كاخ مونكوا با ساپاته رو دیدار خواهد داشت.
منبع: لوموند

منبع : باشگاه اندیشه