ضرورت و فوریت تدوین و اصلاح قوانین مربوط به خانواده

● نکاتی در مورد نفقه :
▪ با توجه به سوالات مختلف در مورد نفقه لازم دیدم دوستان را به بحثهای خاصی توجه دهم :
اول اینکه در هیچ کجای قانون نفقه بعنوان پول نقد مطرح نیست مرد ملزم است بلافاصله بعد از عقد امکانات زندگی زن را متناسب با عرف تهیه کند که از جمله آنها مسکن و البسه و خوراک میباشد .
اگر زنی از حق حبس خود استفاده کند و اعلام کند تا زمانی که مهریه خود را دریافت نکرده حاضر به تمکین نیست بنابر قانون نفقه به او تعلق گرفته اما میتواند تمکین جنسی نداشته باشد اما ملزم به تمکین عام است یعنی برای خروج از منزل و وظایف کلی دیگر زوجیت در تبعیت از شوهر باشد .
در این قبیل موارد اگر مرد این امکانات را فراهم کند زن ملزم است برای استفاده از آنها اقدام کند و به منزل معرفی شده از طرف مرد مراجعت کند ولی میتواند مانع نزدیکی شوهر شود تا مهریه بگیرد.
اگر شوهر این اقدامات را بکند و زن مایل به استفاده از نفقه نباشد هیچ دادگاهی حق ندارد زوج را به پرداخت نفقه محکوم کند چون زوج وظیفه خود را انجام داده و این زن است که نمیخواهد از حق خود استفاده کند .
متاسفانه بی توجهی جوانان به قانون آنها را در شرایط بد قرار میدهد .از طرفی بنظر میرسد اقداماتی که نشان دهد هر یک از طرفین مایل به ادامه زندگی نیستند مبنای عدم انجام وظیفه میباشد لذا تقاضای طلاق زوجه(حتی اگر همراه حق حبس باشد) در زمان بین عقد و عروسی مبنای مشخص و کاملی برای عدم تمکین اوست ،پس این دلیل مبنائی برای معافیت زوج از پرداخت نفقه زوجه است و تا زمانی که زن از این تصمیم منصرف نشده این رابطه حقوقی باید پایدار باشد.
● نکاتی در مورد مهریه :
مهریه قانوناً تعهدی است بر عهده مرد که باید آنرا ادا کند .در عرف دید دیگری نسبت به آن است و انتظار عرفی این است که مثلاً اگر مردی زن دوم برگزید و یا خیانت کرد و یا خلاف مصلحت خانواده عمل کرد حقی برای زن باشد .و یا حداقل بر اساس انصاف زمانی که مرد دارا باشد از طرف زن درخواست شود.
مردان جوان به این موضوع توجه ندارند که رفتار هیچ زنی را نمیشود پیش بینی کرد و ممکن است فردای روز عقد یک زن فیلش هوای هندوستان بکند و بسراغ فرد دیگری برود و یا متقاضی طلاق شود و مهریه را وسیله آبرو ریزی و فشار به مرد بکند و یا اینکه بدور از این مسائل بخواهد یکشبه تمام حقوق تعهد شده از طرف مرد را بگیرد ،بهر حال مهریه در قانون حق مسلم زن است.
در این قبیل موارد برای مردان بسیار سخت خواهد بود که علاوه بر عدم تمکین زن و سر دادن ساز جدائی هیچ خدشه ای بر مهریه زن وارد نمیشود و با روندی طولانی و احتمالاً به زندان افتادن شاید بتوانند قسمتی از مهریه را قسط بندی کنند .
در گذشته زنان جامعه از صبر بیشتری برخوردار بودند و این قبیل مشکلات حقوقی کمتر پیش میآمد و حرمت آبروی انسانها ارج بیشتری داشت ، با وجود سختگیریهای مردان در قدیم زنان سر سازگاری بیشتری داشتند اما با وجود تغییرات اساسی در مردان جامعه و به اصطلاح روشنفکر شدن آنها زنان هم به تناسب نیم نگاهی به حقوق قانونی خود دارند و دست گذاشتن روی حقوق قانونی از طرف زنها گاهاً هیچگونه رحمی بهمراه ندارد .
این قبیل مشکلات را میتوان هم به شکاف بین عرف و قانون نسبت داد و از طرف دیگر میتوان گفت مهریه زیاد نباید مورد تعهد مردان واقع شود و اگر شد هر بلائی بسرشان بیاید خودشان مسول آن هستند .در یک جمله اگر در جامعه ای مهریه سنگین رسم شده باشد و نمیتوان با مهریه معقول اقدام به ازدواج کرد بهتر آن است که مردان به ازدواج اقدام نکنند تا از بلاهای آتی در امان باشند.
● نکاتی در مورد طلاق :
متاسفانه جامعه ما با تغییرات فرهنگی به سمتی پیش میرود که احتمال طلاق برای زوجها زیاد شده و خواهد شد در این میان تمایل به جدائی گاهی دو طرفه و گاهی یکطرفه است .
مشکلات زمانی که طلاق دوطرفه صورت میپذیرد کمتر است و بنوعی با توافق جدائی صورت میپذیرد .
یکی از دلایل عمده افزایش طلاق عدم آشنائی زوجین از مسولیتهای زندگی و همچنین عدم شناخت از یکدیگر است .
خانواده ها امکان آشنائی و شناخت واقعی را تسهیل نمیکنند و انگار قصد دارند با در پرده ماندن خصوصیات فرزندانشان طرف مقابل از ازدواج منصرف نشود.اما بعضاً همین خانواده ها بعد از عقد ساز جدائی را سر میدهند .
قوانین باید عقد را مشروط به مدتی محرمیت نماید و در این مدت خانواده ها و جوانان با رفتار و اخلاق یکدیگر آشنا شوند و اگر قرار نیست این رابطه تداوم یابد و با هم سازگاری ندارند با تمام شدن یک دوره مثلاً ۴ ماهه محرمیت هم تمام شده و بدون طلاق از هم جدا شوند.
قوانین باید به شکلی باشند که در صورت لزوم اقدام به جدائی این اقدام تسهیل شود و اگر دلیل موجهی برای آن تشخیص داده نمیشود امکانات سست شدن بنیان خانواده از دست طرفین گرفته شود .
در کنار دادگاههای تخصصی خانواده لازم است گروههای کاری وجود داشته باشند(تشکیل شده از روانشناسان و مشاوران زن و مرد) تا مشکلات زوجین را بهتر و راحتتر ریشه یابی کنند و تمام توان خود را برای اصلاح امور آنها بکار ببرند و این افراد امکانات قانونی برای اصلاح امور زوجین در دست داشته باشند و اگر احتمالاً یکی از طرفین را غیر قابل اصلاح تشخیص دادند طرف مقابل را از مشقت این وضعیت بلاتکلیفی راحتتر برهانند.(با این روش نحوه شناخت و اصلاح ساده تر خواهد بود و در مدت کوتاهتری اقدام به اصلاح و یا امر به جدائی خواهد شد)قوانین باید به شکلی پایه گذاری و تفهیم شوند که برای طلاق افرادی که این حق به آنها تعلق نمیگیرد موانع به اندازه کافی و محکم باشد و ضمانتهای اجرائی برای حفظ ارزشهای زندگی در نظر گرفته شده باشد .
نباید زن و یا مرد بدون مسولیت زندگی را رها کند چطور یک زن مدت چند سال زندگی را رها میکند و بنای طلاق میگذارد ؟! مرد چه گناهی کرده است ؟
چرا وقتی مرد مدت کوتاهی ترک خانواده بکند بخاطر ترک انفاق ضمانت اجرائی زندان برایش در نظر گرفته شده است ولی زن در این خصوص مسولیتی نباید داشته باشد. نباید طلاق صرفاً برای مرد همراه پرداخت حقوق زن باشد بلکه طبق قانون حمایت از خانواده بهتر آن است که هر طرفی مقصر در جدائی باشد به پرداخت خسارت مادی و معنوی به طرف مقابل محکوم شود .
این خسارتها باید جدای از مهریه باشد ، در این حال مهریه مقدار مشخصیست که در توان مرد است و هرگز نمیتواند عامل نابودی بنای خانواده واقع شود از طرف دیگر هر گاه مرد با تقصیر خود عامل سست شدن بنیان خانواده شود مسئول است خسارتهای دیگری را با نظر دادگاه و در هنگام طلاق به زوجه بپردازد و زوجه هم به همین صورت باید مسئول باشد.
بعنوان یک مثال دیگر تعویض شناسنامه برای دخترانی که در حال بکارت دنبال طلاق هستند تا با این روش شانس خود را دوباره با فریب فرد دیگری امتحان کنند نباید صورت پذیرد .
تعویض شناسنامه عاملی تشویق کننده برای طلاق در فاصله میان عقد و عروسی میباشد که تعداد آنهم در جامعه ما کم نیست .
قوانین مربوط به خانواده باید طوری اصلاح شود که از رابطه ی صرفاً حقوقی و تجارت گونه حقوق خانواده بسمت رابطه ای انسانی و اصلاحگر تغییر ماهیت دهد .

نویسنده: سیامک

منبع : سایر منابع