جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا


روِ‌یای‌ ۲۶ تنی‌


روِ‌یای‌ ۲۶ تنی‌
ایرانیان‌ در عالم‌ افسانه‌ها، معجون‌های‌ جورواجور می‌ساختند و در مجاورت‌ مس‌ و سرب‌ به‌ طلا می‌اندیشیدند. غربی‌ها، در عالم‌ واقع‌ شیمی‌ را به‌ خدمت‌ گرفتند و به‌ استحصال‌ طلا رسیدند. ‌ هر چه‌ زمان‌ می‌گذشت، فاصله‌ دستیابی‌ ایرانی‌ها به‌ طلا بیشتر و در مقابل‌ دسترسی‌ كشورهای‌ دیگر به‌ آن‌ آسان‌تر می‌شد. گویا شیرینی‌ خلق‌ طلا در ورای‌ بخار معجون‌های‌ دست‌ ساخته، مانع‌ از آن‌ شده‌ بود كه‌ مردمان‌ این‌ مرز و بوم‌ در تولید این‌ عنصر، پیشتاز شوند. این‌ روند تا جایی‌ ادامه‌ یافت كه‌ در قرن‌ گذشته، ایران‌ همردیف‌ كشورهای‌ فقیر در تولید طلا جای‌ گرفت. اما بعدها ثابت‌ شد كه‌ "طلازایی" مناطق‌ ایران‌ مربوط‌ به‌ دوره‌های‌ زمین‌شناسی‌ كامبرین، ژوراسیك‌ و... است‌ و به‌ عكس‌ آنچه‌ كه‌ گفته‌ شده، ایران‌ را باید در زمره نقاط‌ طلاخیز جهان‌ جای‌ داد.‌ ولی‌ به‌ رغم‌ اثبات‌ این‌ موضوع، تا سال‌های‌ اخیر توفیق‌ چندانی‌ در تولید طلا در كشورمان‌ حاصل‌ نشده و در شرایطی‌ كه‌ حجم‌ تولید جهانی‌ این‌ ماده‌ به‌ ۲۶۰۰ تن‌ رسیده است، سهم‌ تولید ایران‌ از طلا تنها بین‌ ۳۰۰ تا ۴۰۰ كیلوگرم می‌باشد. اما با راه‌اندازی‌ یك‌ واحد استحصال‌ طلا در سرچشمه‌ كرمان، روزنه‌ امید‌ برای‌ تولید یك‌ تن‌ طلا در سال شكل‌ گرفت؛ هر چند بعدها شركت‌ مس‌ سرچشمه‌ كرمان‌ برنامه‌ استحصال‌ طلا را رها كرد.‌
كردستان؛ قطب‌ طلای‌ ایران
‌ غرب‌ ایران تا پیش‌ از سال‌ ۱۹۹۶ میلادی،‌ از نگاه‌ گروه‌های‌ اكتشافی‌ طلا دور مانده‌ بود. تا آن‌ تاریخ، عمدتاً‌ معادن‌ غنی‌ كشف‌ شده‌ (نظیر زرشوران‌ و آق‌دره) در شمال‌ غربی‌ ایران‌ قرار داشتند. ولی برق‌ طلای‌ استان‌ كردستان نگاه‌ها را به‌ این‌ منطقه‌ كشاند و كاوشگران‌ را با ذخایر چشمگیری‌ از این‌ فلز با ارزش‌ روبه‌رو ساخت. ‌ در سال‌ ۱۳۷۵ پروژه‌های‌ اكتشافی‌ استان‌ كردستان‌ با جدیدترین‌ فن‌آوری‌ دنیا كلید خورد و كار در منطقه‌ای‌ به‌ وسعت‌ ۲۵۰۰ كیلومتر مربع‌ آغاز شد. در همین‌ رابطه‌ سید محمدجواد شمس، مجری‌ پروژه‌های‌ اكتشافات‌ تفصیلی‌ سازمان‌ زمین‌شناسی، به‌ مطالعات‌ انجام‌ شده‌ استناد كرده‌ و می‌گوید: "دو سوم‌ ذخایر طلای‌ شناسایی‌ شده‌ ۶ سال‌ اخیر كشورمان‌ مربوط‌ به‌ استان‌ كردستان‌ است." به‌ گفته‌ وی، ۲۴۰ تن‌ از ذخایر قطعی‌ طلای‌ شناسایی‌ شده‌ كشور مربوط‌ به‌ این‌ منطقه‌ می‌باشدتلالو طلایی‌ رنگ‌ معادن‌ منطقه‌ كردستان، سرانجام‌ پای‌ یكی‌ از بزرگ‌ترین‌ شركت‌های‌ معدنی‌ جهان‌ را به‌ ایران‌ كشاند. شركت‌ "ریوتینتو" از سال‌ ۱۹۹۹ با امضای‌ قراردادی‌ به‌ ارزش‌ ۲۵۰ میلیون‌ دلار، اكتشاف‌ در منطقه‌ داشكسن‌ كردستان را آغاز كرد و به‌ نتایج‌ مطلوبی‌ نیز دست‌ یافت. دامیین‌ ویلكنسون، كارشناس‌ شركت‌ ریوتینتو در این‌ باره‌ می‌گوید: "در مطالعات‌ انجام‌ شده‌ درصد طلای‌ به‌ دست‌ آمده‌ بین‌ ۸/۱ تا ۲ گرم‌ در تن‌ به دست آمده است، اما امیدواریم‌ این‌ رقم‌ به‌ ۲/۲ گرم‌ در هر تن‌ افزایش‌ یابد.‌ وی‌ اظهار امیدواری‌ كرد كه‌ در سال‌ ۲۰۰۶ مطالعات‌ فنی‌ و اقتصادی‌ معدن‌ داشكسن به‌ نتیجه‌ قطعی‌ برسد.‌ البته‌ معادن‌ داشكسن‌ تنها معادن‌ استان‌ كردستان‌ نیستند، بلكه‌ كانسار طلای‌ كرویان‌ و منطقه‌ طلادار آلوت‌ شهرستان‌ سقز از دیگر نقاط‌ طلاخیز این استان‌ هستند. ‌از سوی‌ دیگر، استان‌ كردستان‌ علاوه‌ بر طلا پتانسیل‌های‌ معدنی‌ دیگری‌ نظیر سنگ‌ آهن، آنتیموان، سنگ‌ تزیینی، منگنز، سیلیس، سنگ‌ گچ‌ و غیره‌ دارد كه‌ موقعیت‌ ممتازی‌ را برای‌ این‌ استان‌ رقم‌ زده‌اند. اما طلا شاخص‌ترین‌ معدن‌ كردستان‌ به‌ شمار می‌آید و این‌ همان‌ عاملی‌ است‌ كه‌ این‌ استان‌ را به‌ قطب‌ طلای‌ كشور مبدل‌ كرده‌ است.طلا‌ در برنامه چهارم
در سال‌های اخیر، كشورهای صاحب معدن بیشترین هزینه اكتشافی خود را در امر تولید و استحصال طلا‌ صرف نموده‌اند. این امر به دلیل پیش‌بینی‌های مثبت برای آینده این ماده معدنی با ارزش صورت گرفته است. صاحبنظران و كارشناسان خارجی كه وضعیت زمین‌شناسی ایران را بررسی نموده‌اند، در گزارش‌های خود از پتانسیل‌های مناسب طلا‌ در ایران و دورنمای خوب اكتشاف و بهره‌برداری آن خبر داده‌اند. ‌لذا رسیدن به حداقل تولید ۲ تا ۳ تن و حداكثر ۵ تن طلا‌ در سال‌طی برنامه چهارم توسعه، می‌تواند از اهداف واقع‌بینانه استراتژیك كشور در این زمینه باشد. با توجه به مطالعات انجام گرفته در زمینه اكتشاف و استحصال طلا‌ از كانسنگ آن طی سال‌های اخیر، همچنین ایجاد بسترهای مناسب فعالیت بخش خصوصی در بهره‌برداری از این منابع كه همچنان با استقبال و توجه شركت‌های داخلی و خارجی روبه‌رو است، سازمان توسعه معادن و صنایع معدنی ایران درصدد افزایش محدوده‌های اكتشافی طلا‌ و نیز ارایه طرح‌های بهره‌برداری پس از مرحله اكتشاف است. به گزارش خبرنگار <اقتصاد ایران>،‌اهم اقدامات و برنامه‌های این سازمان برای رشد صنعت طلا‌ در كشور به شرح زیرند: ۱)‌اكتشاف تفصیلی پتانسیل‌های طلای كشور با اعتباری به مبلغ ۲۰۰ میلیارد ریال. ۲)‌اجرای طرح‌های توسعه معدنی و صنعتی مجتمع طلای موته با اعتباری بالغ بر ۵۰ میلیارد ریال. بدین ترتیب، جمعاً‌۲۵۰ میلیارد ریال طی برنامه پنج ساله چهارم در حوزه معادن طلا‌ی كشور اعتبار صرف خواهد شد. در شرایط فعلی نیز برنامه چهارم توسعه هدفی را ترسیم كرده كه براساس آن، تولید طلا‌ به ۵ تن در سال می‌رسد؛‌ هرچند مقامات مسؤول معتقدند در شرایطی كه به یك درصد ذخایر طلا‌ دست یافته‌ایم،‌باید در اندیشه تولید ۲۶ تن باشیم؛‌آن هم نه با كیمیاگری در محیطی بسته،‌بلكه با شكافتن دل زمین و بیرون كشیدن آن از ناخالصی‌ها . ‌
منبع : ماهنامه اقتصاد ایران