مطالعه تطبیقی نظارت همگانی در شهرهای جهان

شهر کوالا لا مپور ۲۴۳/۶۵ کیلومتر مربع مساحت و ۱/۸۰۰/۶۷۴ نفر جمعیت دارد که از سال ۱۸۵۷ به وجود آمده است و از سال ۱۹۷۴ هم به عنوان مرکز یکی از سه مناطق فدرال مالزی در می آید. سیستم حمل ونقل عمومی شهر کوالا لا مپور هم شامل اتوبوس، قطار و تاکسی است که البته درصد کمی از جمعیت کوالا لا مپور (۱۶%) از سیستم عمومی حمل ونقل استفاده می کنند. سیستم متروی کوالا لا مپور از سه مسیر مجزا تشکیل شده است که از داخل شهر به حومه غربی امتداد می یابند شامل مونوریل Metro Elevateb و Metro Atuomateb که در نوع خود نمونه کاملی از سیستم حمل ونقل شهری به شمار می آید و ضرورت مدیریت شهری دقیق بر این مقوله را می طلبد که بدون نظارت شهروندان کارآمد نخواهد بود.
شهر کوالا لا مپور، پایتخت مالزی، بزرگ ترین شهر مالزی و مرکز یکی از سه مناطق فدرال مرکزی می باشد که از ابتدای فوریه ۱۹۷۴ به صورت تقسیم بندی فدرال کنونی درآمده است. از سال ۱۹۷۲ تا کنون ۸ شهردار مسند شهرداری را در کوالا لا مپور بر عهده داشته اند که هم اینک آقای عبدالحکیم برهان شهردار کوالا لا مپور از ۱۴ دسامبر ۲۰۰۶ تاکنون سمت شهردار کوالا لا مپور را داشته اند. سیستم گزارش شهردار کوالا لا مپور هم سیستم انتصابی است و شهردار توسط وزیر مناطق فدرال منصوب می گردد. شهرهای آنکارا، اصفهان، منطقه تاون مالزی و سرانجام مشهد (اکتبر ۲۰۰۶) به ترتیب تقدم تاریخی شهرهایی هستند که پیوند خواهر خواندگی با کوالا لا مپور منعقد کرده اند. در سیستم شهرداری کوالا لا مپور دو ساز و کار نهادینه برای مقوله شهرداری خوب (Municipality Goob) Governance urdan Goob که از سال ۲۰۰۲ در ادبیات شهرداری کوالا لا مپور مطرح شده است، وجود دارد که در بسیاری از جنبه ها با سیستم نظارت همگانی شهرداری تهران همسانی دارند.
نهاد نخست سیستم یکپارچه مرکزی شکایات عمومی (ICT) communication anb Information است که از سال ۲۰۰۲ در مالزی مطرح بوده اند و سرانجام در نوامبر ۲۰۰۶ مقوله سیستم های نظارت و ارزیابی شهرداری کوالا لا مپور یا سیستم های ارزیابی ظرفیت توسعه ای شهرداری (E anb M) (system Evaluation anb onitoring) است.
بر این مبنا، سیستم یکپارچه مرکزی شکایت، به حسن اجرای مسوولیت ها و وظایف دستگاه های مختلف شهرداری کوالا لا مپور که از طریق شبکه کامپیوتری (اینترنتی) امکان دریافت اطلا عات از عموم را دارد، شفافیت (Transparency) عملکرد دستگاه های اداری شهرداری، پاسخگویی (accountadility) را در برمی گیرد.
در واقع مدیران شهرداری کوالا لا مپور از طریق این سیستم به صورت پیوسته خود را در معرض قضاوت و ارزیابی عمومی قرار می دهند و علا وه بر این که عملکرد خود را بهبود می بخشند، دیدگاه های افکار عمومی را نیز نسبت به شهرداری دریافت می کنند. اخیرا و طی دوسال گذشته نیز سیستم (ICT) یا فناوری اطلاعاتی و ارتباطی به صورت یک ساز و کار مکمل (Supplement) در راستای نرم افزاری تر کردن محیط شهر و رسیدگی به مشکلات مردم در راستای «شهرداری خوب» (Municipality Goob) انجام پذیرفته است. در همین راستا، اخیرا شهرداری کوالالامپور (Hall City) طرح هایی را در زمینه جذب نظرات اصلاحی مردم بومی شهر به منظور ارتقای صنعت توریسم و جذب توریست های خارجی تصویب کرده وجالب آن است که در این راستا، سیستم یکپارچه مرکزی شکایات و نظرات، عهده دار بررسی نظرات تکمیلی شهروندان شده است که امید دارند میزان رشد توریسم به رقم ۲/۲ درصد تا سال ۲۰۰۹ برسد.
در واقع مدیران شهرداری کوالالامپور هدف راهبردی کلان خود را تبدیل شهر کوالالامپور به یک کانون منطقه ای فعالیت های مالی و اقتصادی (Hud Regional) باز تعریف نموده اند و برای جذب نظرات مردمی برای راهکارهای ارتقای فرهنگی و هنری شهر کوالالامپور نیز به نقطه نظرات انتقادی مردم از دستگاه های اجرایی شهرداری که به سیستم یکپارچه مرکزی شکایات و نظرات ارایه می گردد، توجه ویژه ای دارند. در این راستا اهداف عمده سیستم یکپارچه مرکزی شکایات به شرح ذیل طبقه بندی شده است:
۱) فراهم آوردن یک خط مشی کلان (Platform) برای ارتباط مستمر با بین شهرداری hall City و شهروندان کوالالامپور از طریق ارتقای (Promotin) شهرداری الکترونیکی (municipality-E) که طی آن متولیان شهرداری فرآیند مستمر مسوولیت پذیری مجدد، شفاف سازی، پاسخگویی و کیفی بودن عملکرد را باز تعریف نمایند.
۲) اینجا یک مدیریت منسجم (Integrateb) میان بخش های اداری شهرداری کوالالامپور برای رسیدگی به مشکلات و شکایات مردم، به گونه ای که بالاترین میزان اقناع سازی شهروندان به صورت عملی صورت گیرد.
۳) به وجود آوردن یک محیط اداری الکترونیکی و بدون کاغذبازی (Paperless) از طریق سیستم کامپیوتری متمرکز (System Computer ebzCentrali)
۴) فراهم نمودن یک خدمت رسانی زنجیره وار از طریق فناوری اطلاعاتی و ارتباطی (ICT) به گونه ای که در چارچوب شهرداری بهینه باشد.
انواع داده های ارائه شده به سیستم:
۱) شکایت ها (Complaints)
۲) درخواست ها (تقاضانامه ها)
۳) (Applications)سوالات و ابهامات
۴) (Queries) پیشنهادها یا نظارت
کاربردی مردم جهت ارتقای سیستم شهرداری
سیستم های نظارت و ارزیابی شهرداری کوالالامپور ارزیابی ظرفیت توسعه ای شهرداری (Systems (E anb M) System Evaluation anb Monitoring)
برنامه منسجم و راهبردی دقیقی است که از نوامبر ۲۰۰۶ به مثابه یک سیاست گذاری کلان در قالب و به موازات سیستم یکپارچه مرکزی شکایات جهت واقعی تر نمودن محیط عملیاتی مدیران شهرداری کوالالامپور مدنظر قرار گرفته است تا به این طریق عملکردهای مدیران شهری تاثیرگذاری مثبت تری در پاسخگویی به نیازهای شهروندان بر جای بگذارد.
بر این اساس برنامه ریزان راهبردی شهرداری کوالالامپور کوشیده اند تا برای تطبیق هر چه بیشتر برنامه های شهرداری با واقعیات و خلا»های موجود در کوالالامپور توجه به سه عنصر پایدار سیستمیک، استراتژیک و بوروکراتیک - پراتیک در یک فرآیند مدیریتی مستمر موردنظر قرار گیرد تا بر این اساس ارتباط دقیق بین ساختارهای شهرداری و واقعیت های شهری صورت گیرد.
منظور از عنصر سیستمیک در سیستم نظارت و ارزیابی شهرداری کوالا لا مپور (E anb M)، وضعیت شهر کوالا لا مپور و اطلا ع دقیق از تغییرات و دگرگونی ها در آن می باشد. مقصود از عنصر استراتژیک یا عنصر پراتیک به این مفهوم است که نظام اداری شهرداری که به صورت نزدیک تری با شهروندان کوالا لا مپور، ارتباط دارد، باید در خلا » عمل نکند و مجبور است روزانه و به طور مستمر با واقعیت های موجود در درون شهر کوالا لا مپور تعامل نماید.
۲) سیاست های نظارت شهری در تالین
مدیریت شهری تالین پایتخت استونی اصولا در یک شورای شهر متشکل از ۶۴ عضو متجلی است که برای مدت سه سال انتخاب می شوند و این شورای شهر با هماهنگی شهرداری تالین، خطوط و ضوابط حاکم بر مدیریت شهری را تعیین می کنند.
بر طبق «برنامه نظارت شهری» در تالین، ساختار مدیریت شهری می باید براساس سه اصل شفافیت، بهره وری و دقت ساماندهی گردد و در این راستا، مکانیسم های نظارت عمومی بر عملکرد مدیریت شهری، امری ضروری است.
بر همین مبنا سیاستگذاری نظارت شهری در تالین با عنوان «برنامه نظارت شهری» از سال ۱۹۹۳ عملیاتی گردیده است که طبق آن فرآیند تصمیم گیری شهری باید در یک فضای ارزیابی عمومی مستمر (EValuation Continous Pudlic) از بازخوردهای فرهنگی، اجتماعی محیطی انجام پذیرد. در سامانه اطلا ع رسانی شهرداری تالین، بخشی با عنوان برنامه نظارت شهری عمومی به ثبت نرم افزاری نظرات شهروندان و انتقال آن به مدیریت های مرتبط می پردازد و بر مبنای الگوی سیستم خود ارزیاب (System evaluative Self) مدیریتی به ارتقای سیاستگذاری های شهری می پردازد.
طبق اصل شفافیت (شفاف سازی) (parery Trans) در برنامه نظارت شهری تالین، گزارش مالی شهرداری تالین در بخش های مختلف عملکردی شامل درآمدها و هزینه های صورت گرفته به اطلا ع افکار عمومی می رسد و این گزارش های مالی هر چهارماه یک بار در اختیار رسانه ها قرار می گیرد، ضمن آنکه شبکه اینترنتی شهرداری تالین در لینک مرتبط نیز آمارهای درآمد هزینه را به صورت تفصیلی و با تفکیک عملکرد انجام شده انعکاس می دهد. به دلیل فضای خاص ادراکی - روان شناختی در محیط اداری شهری تالین که متاثر از فساد اداری و بوروکراسی سیستم شوروی سابق می باشد; تلا ش ویژه ای از سوی متولیان برنامه نظارت شهری صورت گرفته است تا با محوریت قرار دادن «شفاف سازی» و «ارتقای کیفی زودبازده اداری» انگیزش بیشتری را برای مسوولا ن شهرداری ایجاد نمایند. ارائه ساز و کارهای اقناعی - تشویقی برای کارمندان کارآمد و موثر شهرداری طبق نظرسنجی های محرمانه مکتوب به مراجعان اداری شهرداری از دیگر نکاتی است که در سیاستگذاری های نظارت شهری مورد امعان نظر قرار گرفته است.
عنوان «مدیریت کیفیت» که به مدیران شهری کارآمد در یک پروسه مستمر نظارت اداری اطلا ق می گردد، بزرگ ترین افتخار برای این مدیران است که به موازات آن در حقوق و مزایای آنان نیز افزایش مقتضی صورت می گیرد و می توان آن را با تعبیر «کارانه کیفی» در نظر گرفت. البته ضوابط انتخاب «مدیران کیفیت» و «کارانه کیفی» بسیار دقیق است و علا وه بر نظرسنجی های صورت گرفته، افرادی از شورای شهر تالین و نخبگان پیشکسوت شهرداری نیز در انتخاب انجام شده مشارکت می ورزند.

نویسنده : دکتر آرمین امینی

منبع : روزنامه مردم سالاری