رقابت در ارائه سیم‌کارت

صف‌های طولانی، ازدحام و اضطراب و كشمكش، تصویری است كه از گذشته نزدیك كشورمان داریم، اتفاقی كه تقریبا هر سال در برهه زمانی خاص روی می‌داد، و همه خود را از ماه‌ها قبل در پی اطلاعیه‌ها و وعده‌های دولت برای آن مهیا می‌كردند.
تازه پس از ازدحام و تلاطم چند روزه، انتظاری طولانی (یك سال و بیشتر) برمی‌آمد كه قسمت اصلی ماجرا بود حالا كه بخشی از سرمایه‌ زندگی كه می‌توانست به زخمی زده شود تا بلكه دردی از دردها را درمان كند به عنوان ودیعه در دست دولت مانده تا با این سرمایه‌گذاری با فراغ بال و بی غم دیگران سرمست از این استقبال كم كم به كار تحقق این وعده بپردازد، آن هم زمانی كه همه منتظران با دغدغه و تشویش روزشماری می‌كنند تا بلكه زودتر به وصال محبوب خویش برسند.
این تصویری است كه در چند سال گذشته و حول موضوع «تهیه سیم‌كارت تلفن همراه» برای استفاده از ابزار جدید ارتباطی تكرار می‌شود. سال گذشته كه آخرین دور از این حادثه سالانه را شاهد بودیم، چیزی حدود ۸ میلیون نفر مستقیم درگیر این موضوع و حواشی آن بودند، برخی از این تعداد به تازگی توانسته‌اند به آرزوی خود برسند و شاید باورش برایشان چندان آسان نباشد كه در كشورهای همسایه‌مان هستند مردمانی‌كه هر وقت اراده كنند به سهولت صاحب سیم كارت ارزان و سپس تلفن همراه می‌شوند.
«هشت میلیون نفر متقاضی» ضمن اینكه در میان همه كشورهای منطقه عدد بسیار بزرگی برای تقاضای استفاده از یك تكنولوژی جدید است، در كشور خودمان هم عدد كوچكی نیست رقمی بیش از ۱۲ درصد جمعیت كشور. این اتفاق بدون تردید امسال و سال‌های آتی نیز ادمه می‌یافت، و هر سال شاهد این تراژدی اجتماعی-مدیریتی می‌بودیم اگر در روی همان پاشنه می‌چرخید، و انحصار ارائه سرویس توسط دولت ادامه می یافت.
سال گذشته و زمانی كه اپراتور دوم به آرامی آماده ورود به این میدان بود، و تالیا نیز در حال تلاش برای رفع موانع خود و تسریع در ارائه خدمات بود، دولت برای آخرین بار و در مناسب‌ترین زمان باز هم به این بازار بكر روی آورد و سخاوتمندانه هر چه می‌توانست سیم‌كارت پیش فروش كرد، گویا می‌دانست كه این آخرین فرصت طلایی است كه به او امكان می‌دهد تا سهم بزرگی از این بازار برگیرد و سرمایه بزرگی از دارایی شهروندان فراهم آورد.
بهره گرفتن از این آخرین فرصت، آن چنان مهم می‌نمود كه همه تلاش مخابرات مصروف آن شد كه تمامی سیم‌كارت‌های وعده داده شده را تحویل دهد و هر چه لازم است در این زمینه صرف نماید. اكنون و در پایان سال ۸۵ هر چند به عادت مالوف همه منتظرند كه سر و دست شكستن در صف‌ها برای ثبت نام را ببینند اما دیگر خبری نیست!
آنچه مقایسه روزهای اول ثبت نام سیم كارت دولتی با سال گذشته را نشان می‌دهد، نشان از كاهش چشمگیر و معنادار این رقم می‌دهد، این در حالی است كه اپراتور دولتی برای نخستین بار نیاز به تعریف و تبلیغ از خود دیده به آگهی و شعار پرداخته و در زمینه قیمت نیز به ركورد شكنی پرداخته است. تحلیل این مسئله كاملا روشن و منطقی است: انحصار جای خود را به رقابت داده ، و شهروندان برای تامین نیاز خود، «حق انتخاب» دارند.
اكنون مشتری برای تهیه سیم‌كارت خود نیازمند به پرداخت ودیعه سنگین و سپس تحمل زمان طولانی برای رسیدن به مقصود نیست، چرا كه می‌تواند با مبلغی كم از سیم‌كارت پیش پرداخته (اعتباری) تالیا استفاده كند، چیزی كه به خوبی جای خود را در میان مردم باز كرده است. از سوی دیگر صاحب سیم‌كارت دائمی شدن هم محتاج رقم قابل توجه به دولت نیست، بلكه با رقم قابل قبول می‌توان از خدمات ایرانسل بهره برد.
به وضوح دیده می‌شود كه حضور بخش غیردولتی در عرصه ارائه خدمات، بخوبی توانسته چرخه معیوب گذشته را تا حدی اصلاح كند، و ضمن اینكه سازوكار محدود دولتی را به سمت مدل مطلوب جهانی سوق می‌دهد، صرفه اقتصادی را برای كاربران به همراه آورد، مضافا این نكته درخشان كه مردم رابه لزوم داشتن حق انتخاب بهتر و بیشتر ملتفت نماید.
همه آنچه را گفته شد نباید تمامی وجوه این تحول دانست، در حقیقت نكته مهم‌تر و موثرتری وجود دارد كه البته شاید در ابتدا چندان خودنمایی نكند، اما بی‌تردید در آینده تاثیر اصلی این تحول شمرده خواهد شد. برای پرداختن به این نكته اشارتی می‌كنم به نقشی كه امروز تلفن همراه یافته است.
اكنون و به فاصله‌ای نه چندان طولانی از پیدایش این تكنولوژی، به نظر می‌رسد كه تلفن همراه دیگر همان راه تعریف شده خود یعنی تبدیل به یك وسیله مكالمه و ایجاد یك ارتباط را نمی‌پیماید. با گذار سریع از تحولات فراوان، و در اثر دستاوردهای پیاپی فناوری ارتباطات و اطلاعات، این وسیله در حال تبدیل شدن به یك «همراه واقعی كاربران است» به صورتی كه بتواند غالب نیازهای روزمره «فراتر از اهداف ارتباطی» را برطرف كند كافی است در نظر آوریم كه امور مالی و بانكی اكنون به سهولت قابل انجام با این وسیله است، افزایش توان پردازش، آن را به یك رایانه كوچك بدل ساخته و قابلیت‌ها و ویژگی‌های محاسباتی را به آن بخشیده است.
این وسیله اكنون می‌تواند به قدری جذاب باشد كه به همدم واقعی جوانان و نوجوانان بدل شود تا سرگرم موسیقی، ویدئو و هر آنچه جزو تفریحات شمرده می‌شود گردند، در واقع وسیله‌ای برا ی سرگرمی و گذران وقت مردم شود. حالا دیگر این وسیله، با افزایش توان فنی و هنری، همگان را به عكاسی و فیلمبرداری واداشته و در حقیقت كاربردهای فرهنگی هنری و حتی رسانه‌ای را به صاحبان خود بخشیده است.
بدین ترتیب دیگر صرف نگاه ارتباطی به این وسیله، دیگر كهنه شده، و این محوری‌ترین گرایشی است كه اپراتورها و تولید كنندگان تلفن همراه را به خود مشغول ساخته است. در واقع توانایی‌ها و به عبارتی سرویس‌های جدید، اكنون میدان اصلی رقابت در دنیای تلفن همراه در جهان است. این همان نكته مهمی است كه به نظر می‌رسد در بطن تحولات در حوزه تلفن همراه كشورمان در جریان است، و دیر نخواهد بود كه به صورت واقعیت به خود بگیرد.
اپراتور دوم در ابتدای كار، نشان می‌دهد كه به این موضوع بی‌توجه نیست، و برنامه مشخصی در این زمینه دارد. چندماه پس از شروع به كار این اپراتور، مشتریان آن خواهند توانست از سرویس‌های جدیدی چون MMS و نیز امكان اتصال به اینترنت بهره گیرند. ارائه خدمات ارزش افزوده، سرویس‌های و مزایای تازه، میدان اصلی رقابت در این دنیای جدید خواهد بود كه باید توجه اپراتوری‌های ما را به خود جلب كند، واقعیتی كه از آن گزیری نخواهد بود، هر چند شاید سر برآوردن اپراتور سوم بتواند این میدان را به معنای واقعی گرم نماید.

محمود اروج‌زاده

منبع : اخبار فناوری اطلاعات ایتنا