پیشگیری از کم شنوایی و ناشنوایی در کودکان

شنوایی یکی از حواس برتر انسان است . محروم بودن از حس شنوایی فقط به مفهوم نشنیدن صدا نیست، بلکه ماحصل این محرومیت ، موجب عدم دستیابی به بسیاری از تجربیات مفید و امید بخش زندگی فردی و اجتماعی می شود تا جایی که ممکن است فرد را از مسیر موفقیت دور نماید . توجه به این مسئله ، که صحبت کردن امری اکتسابی است وانسان از راه شنیدن، زبان محیط اطراف خود رافرا گرفته و سپس قادر به تکلم می گردد، اهمیت ویژه این حس را نشان می دهد .
لذا بدون شنیدن، گفتار به وجود نخواهد آمد و به همین علت ، کودکان و افراد ناشنوا قادر به تکلم نیستند.اما نکته قابل تأمل این است که چطور می توانیم از ایجاد کم شنوایی و به دنبال آن عدم تکلم جلوگیری وپیشگیری کنیم .
● پیشگیری از کم شنوایی
والدین باید قبل از بچه دار شدن ، این مساله را درنظر بگیرند و نسبت به آن اطلاعات و آگاهیهای لازم را کسب کنند ؛ آنها می توانند با رعایت موارد زیر، احتمال تولد فرزند کم شنوا یا سخت شنوا را کاهش دهند :
۱) انجام مشاوره ژنتیکی قبل از ازدواج .
۲) انجام آزمایشات خونی و بررسی عامل "RH".
۳) مشاوره با پزشک قبل از بارداری در صورت ابتلاء به بیماری مزمن یا خاص .
۴) مصرف نکردن دارو ، بدون تجویز پزشک در دوران بارداری .
۵) جلوگیری از ضربات فیزیکی و مکانیکی در دوران بارداری.
۶) مراقبت جهت پیشگیری از ابتلاء به بیماریهای مختلف در دوران بارداری .
۷) مبادرت به زدن واکسن سرخجه قبل از بارداری و ...
● عوامل احتمال کم شنوایی بعد از تولد
فاکتورهای دوران نوزادی ( از تولد تا یک ماهگی ) که خطر ابتلاء به کم شنوایی را افزایش می دهند عبارتند از:
۱) سابقه خانوادگی درخصوص وجود کم شنوایی مادرزادی حسی یا عصبی.
۲) عفونتهای دوران نوزادی مانند سیفلیس و سرخجه.
۳) وزن کمتر از ۱۵۰۰ گرم نوزاد هنگام تولد .
۴) زردی دوران نوزادی در حدی که منجر به تعویض خون شود.
۵) مصرف داروهایی که اثر تخریبی روی شنوایی دارند . مانند آمینو گلیکوزیدها( خبتامایسین، توبرامایسین، کاتامایسین و استرپتومایسین، هنگامی که به صورت دوره ای و طولانی مدت مصرف شود . )
۶) مننژیت باکتریایی.
۷) وجود نشانه های غیر طبیعی یا اختلالاتی که با شنوایی مرتبط است .
۸) نگهداری نوزاد در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان بیش از ۵ روز.
فاکتورهای دوران کودکی ( یک ماهگی تا سه سالگی ) که خطر ابتلاء به کم شنوایی را افزایش می دهند عبارتند از :
▪ نگرانی والدین نسبت به تأخیر زبان آموزی و تکلم ، با توجه به سن کودک.
▪ مننژیت باکتریایی و عفونتهای مرتبط با کاهش شنوایی .
▪ ضربه به سر که با کاهش هوشیاری کودک یا شکستگی جمجمه همراه باشد .
▪ مصرف داروهایی که اثر تخریبی بر روی شنوایی دارند مانند آمینو گلیکوزیدها به مدت طولانی .
▪ عفونتهای مزمن گوش میانی و تجمع مایع در گوش میانی بیش از ۳ ماه .
▪ اختلالاتی مانند شکاف کام که عملکرد شیپور استاش را مختل می کند .
▪ وجود سابقه کاهش شنوایی دائم یا پیشرونده در فامیل .
▪ بیماریهای دوران کودکی مانند اوریون، مننژیت ، مخملک.
▪ آسیب های دوران کودکی به ویژه شکسستگی جمجه، برخورد اجسام تیز با سر یا گوش، قرار گرفتن در معرض اصوات بلند و... .
اگر کودک شما دارای یکی از فاکتورهای فوق باشد ، نسبت به ابتلاء به کم شنوایی در معرض خطر بیشتری قرار دارد شما دراین رابطه باید با یک متخصص گوش و حلق بینی و یک کارشناس شنوایی شناسی( ادیولوژیست) مشورت نمایید و در صورت تشخیص، باید از کودک شما ارزیابی کامل شنوایی به عمل آید .
● عوارض ناشی از وجود کم شنوایی دائم
اگر کودک شما یا هر فرد دیگری مبتلا به کم شنوایی باشد و برای تشخیص ، درمان و توانبخشی آن اقدام نکنید ، پس از گذشت زمان کمی به عوارض ناشی از کم شنوایی نیز مبتلا می شود . این عوارض عبارتند از :
تأخیر در رشد طبیعی گفتار و زبان، اختلالات تولیدی گفتار ، اختلال در روان بودن گفتار، اختلال در صرف و نحو زبان، اختلال در ارتباط گیری، اختلال عاطفی- رفتاری، اختلال در تفکر، تاخیر در رشد اجتماعی- فرهنگی ، اختلال در یادگیری و افت تحصیلی، اختلال خواندن و نوشتن ، اختلال در حافظه شنیداری ، بروز ناتوانیهای درکی - شنیداری، کاهش ذخیره لغات و ...
● مان و توانبخشی
پس از ارزیابی شنوایی ، متخصص شنوایی شناسی ، درباره وضعیت شنوایی کودکتان با شما صحبت خواهد کرد . برخی اختلالات شنوایی ، مانند اوتیت گوش میانی و گوش خارجی به وسیله دارو قابل درمان است ، اما برخی دیگر از اختلالات شنوایی ، مانند کاهش شنوایی حسی - عصبی قابل درمان دارویی نیست و فرد باید در پروسه توانبخشی قرار گیرد . در تعریف، توانبخشی عبارت است از مجموعه خدمات پزشکی، اجتماعی ، روانی ، حرفه ای و آموزشی که به منظور باز توانی فرد اجرا می شود تا کارایی فرد به بالاترین حد ممکن برسد و بتواند به طور مستقل در جامعه زندگی کند .
با پیشرفتهای به عمل آمده در زمینه فن آوری ، در سالهای اخیر، فراهم آوردن اطلاعات گفتاری به وسیله سمعک ، حتی برای کودکانی که مبتلا به شدیدترین میزان نقص شنوایی باشند نیز ممکن گردیده است .
سمعکها مؤثرترین راهکار و بهترین تدبیر درمانی برای اغلب افراد مبتلا به کم شنوایی می باشند .
خصوصیات الکترواگوستیکی سمعک ، باید با خصوصیات باقی مانده شنوایی فرد مبتلا به کم شنوایی ، تطبیق داده شده و سمعک برای گوش آن فرد تنظیم شود . لذا فرد مبتلا به کم شنوایی نمی تواند هر سمعکی را استفاده نماید ، بلکه برای تجویز و تنظیم سمعک باید به متخصص ادیولوژیست مراجعه کند .
البته بهتر است به خاطر داشته باشید که همیشه پیشگیری بهتر است از درمان...

منبع : پارسی طب