یکی صبور،یکی قدرشناس

شناخت وظایف دو جانبه و تقسیم کار، می تواند در نظام خانواده تعادل پدید آورد. بدین خاطر برآنیم تا در این مقاله به بررسی و معرفی این وظایف بپردازیم :
● شناخت حقوق
در بسیاری مواقع ، نشناختن حق و وظیفه ، ریشه ی عدم انجام وظیفه است و اگر آگاهی از وظیفه وجود داشته باشد ، تا حدی جلوی کوتاهی ها و تخلفات گرفته می شود.
پس در یک مجموعه که هر کدام از افراد ، وظایفی بر دوش دارند ، گام نخست آن است که وظیفه را بشناسند ، سپس به آن عمل کنند.
● وظایف دو جانبه
در یک خانواده ، دو طرفی که زندگی مشترک دارند ، حقوق متقابل نیز دارند. وقتی زن و شوهر ، همچنین اولیاء و فرزندان هر کدام وظیفه ای نسبت به طرف مقابل دارند ، اگر آن را بشناسند و به آن عمل کنند ، علی القاعده نباید در خانه مشکل و اختلافی پدید آید.
باید هم زن در برابر شوهرش مطیع ، صبور ، متحمل ، قدردان و وفادار باشد ، هم شوهر نسبت به همسرش بردبار، نیکوکار، قدر شناس ، احترام گذار و تامین کننده نیازهای معیشتی و آسایش باشد.
در سامان یافتن مساله حقوق و وظایف در خانواده سه مرحله وجود دارد:
▪ اول : شناخت این حقوق و وظایف
▪ دوم : عمل به آن وظیفه و تکلیف
▪ سوم : مراعات دو جانبه این حقوق
اگر این سه با هم در رفتار و معاشرت خانوادگی وجود داشته باشد ، کار به بروز مشاجره و دعوا و شکایت و دادگاه و زندان و جدایی و... کشیده نمی شود و محلی برای نزاع نخواهد بود.
باید هم زن در برابر شوهرش مطیع ، صبور ، متحمل ، قدردان و وفادار باشد ، هم شوهر نسبت به همسرش بردبار، نیکوکار، قدر شناس ، احترام گذار و تامین کننده نیازهای معیشتی و آسایش باشد.
اگر صبوری و قناعت و پرهیز از پرخاش و بددهنی و بی احترامی خوب است ، باید از هر دو سو باشد ، نه آنکه یکی به خود حق بدهد هر چه خواست بگوید و هر چه خواست انجام دهد ، ولی از طرف مقابل انتظار داشته باشد که جز تسلیم و سکوت و تحمل و ادب ، برخوردی نداشته باشد و در مقابل هتاکی ها و بی حرمتی های او حتی پاسخی معمولی هم ندهد!
در احادیث آمده است که : زن از شوهر خویش ، فرمانبرداری داشته باشد ، بی رضایت او کاری نکند و جایی نرود ، نسبت به او حالت تمکین داشته باشد ، شوهر را نیازارد ، او را اندوهگین نسازد ، در خانه خدمت کند ، شوهر داری نماید ، رضایت او را از هر جهت جلب کند ، چراغ روشن کند ، غذا بپزد ، خانه را مرتب کند ، وقتی شوهر می آید از او استقبال کند و آنگاه که از خانه بیرون می رود بدرقه اش کند ، خود را برای غیر شوهرش نیاراید ، بی اجازه و رضایت او در اموالش دخل و تصرف نکند و... (۱)
از سوی دیگر بر عهده مرد است که لوازم زندگی و خوراک و پوشاک و مسکن را تهیه کند ، در حد توان بر خانواده اش وسعت و گشایش دهد ، احترام زن را نگه دارد و از آزار و ضرب و شتم او بپرهیزد ، خود را برای همسرش آراسته و مرتب سازد ، بخشی از وقت خود را صرف رسیدگی به کارهای خانه و انس با خانواده کند ، با مدارا و خوش زبانی برخورد کند و...
طبیعی است که اگر زن و شوهر ، هر دو به این وظایف عمل کنند ، خانه و خانواده ای خواهند داشت با صفا، آرام ، گرم و با محبت که زمینه ی رشد اخلاقی و تعالی فرهنگی خود و فرزندان شان نیز فراهم خواهد بود.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله ) فرمود:
خیرکم ، خیرکم لاهله و انا خیرکم لاهلی (۲)؛ بهترین شما کسی است که نسبت به خانواده اش بهتر باشد و من بهترین شمایم نسبت به خانواده ام .
اگر در روایات است که : زن ، محبت خویش را نسبت به شوهر ابراز کند و خویش را برای او بیاراید و سخنان دلپسند بگوید تا در چشم و دل شوهرش جای بگیرد ، این را هم گفته اند که شوهر ، در بیرون از خانه حریم نگاه ها و ارتباط هایش را نگه دارد و به نوامیس ‍دیگران چشم ندوزد و چون از سفر باز می گردد برای همسرش سوغاتی بیاورد و هدیه بدهد و نیازهای عاطفی و جسمی او را بر آورد و...
اگر همسران پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله ) به سفارش قرآن کریم ، به زندگی با قناعت و زاهدانه آن حضرت می ساختند ، آن حضرت نیز در کارهای خانه کمک می کرد ، از هر چه می خوردند ، می خورد و هرگز از هیچ غذایی بد نمی گفت .
این است مفهوم عدل و انصاف در زندگی مشترک و خانوادگی . مراعات دو جانبه نسبت به حقوق متقابل زن و شوهر، رمز دوام و استحکام بنیان خانواده و تقویت انس و الفت در میان همسران است .
ادامه ی این مطلب را که راجع به تقسیم کار توضیح بیشتری می دهد را در مقاله ی بعد مطالعه کنید.

پی نوشت ها :
۱- وسائل الشیعه ، ج ۱۴، ص ۱۱۱،
۲- وسائل الشیعه ، ج ۱۴، ص ۱۲۲.
منبع : تلخیص شده از کتاب " الفبای زندگی (آشنایی با اصول و عوامل تحکیم خانواده ) "
نویسنده : جواد محدثی

منبع : تبیان