پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا
جنبش اجتماعی
جنبش اجتماعی در اصطلاح دانش جامعهشناسی، هرگونه کوشش جمعی برای پیشبرد منافع مشترک،یا تأمین هدف اصلی از طریق عمل جمعی خارج از حوزه نهادهای رسمی است. اندازه جنبش اجتماعی بستگی به تعداد اعضای آن جنبش دارد؛ جنبشهای اجتماعی کوچک،جنبشهایی هستند که اعضای آنها کمتر از صد نفر است. جنبشهای اجتماعی بزرگ، جنبشهایی هستند که هزاران یا میلیونها نفر را در برمیگیرند.بعضی از جنبشها در چهارچوب قوانین جوامعی فعالیت میکنند که در آن حضور دارند؛در حالی که جنبشهای دیگر به صورت گروههای غیرقانونی یا زیرزمینی فعالیت میکنند.عمل جنبشهای اجتماعی بر قوانین تأثیرگذار است. همچنین ممکن است خط فاصل میان جنبشهای اجتماعی و سازمانهای رسمی وجود نداشته باشد؛ یا جنبشهای استقرار یافته به صورت سازمانهای رسمی درآیند.
● طبقهبندی جنبشهای اجتماعی
جنبش دگرگونساز یکی از انواع جنبشهای اجتماعی است که هدف آن دگرگونی فراگیر در جامعه است. تغییراتی که اعضای این جنبشها در پی آن هستند،دگرگونیهای سریع و عظیم،جامع و فراگیر و همراه با خشونت است.این جنبشها اغلب به انقلاب منجر میشود و ساختار جامعه را تغییر میدهد.
جنبش اصلاحات معمولاً هدفهای محدودتری دارد و میخواهد تنها برخی جنبههای نظم اجتماعی موجود را تغییر دهد. این جنبش به انواع ویژهای از نابرابری یا بیعدالتی و تبعیض توجه نشان میدهد.جنبشهای دگرگونساز و اصلاحطلب هر دو خواهان تغییرات در سطح جامعهاند؛تفاوت اصلی این است که جنبشهای اصلاحات یک فرآیند اجتماعی درازمدت را در برمیگیرد.
جنبش رستگاریبخش جنبشی است که در صدد نجات افراد از آن شیوههای زندگی است که به نظر آنها فاسدکنندهاست. بسیاری از جنبشهای مذهبی،اگر توجه خود را به رستگاری شخصی معطوف کنند؛ از جنبشهای رستگاریبخش محسوب میشوند.رهبران این جنبشها معتقدند رشد معنوی افراد نشانه حقیقی ارزش آنهاست.
جنبش تغییردهنده دستهای دیگر از جنبشهای اجتماعی است که با هدف ایجاد تغییر جزئی در رسمها،عادتها و هنجارهای افراد فعالیت میکند و میخواهد ویژگیهای معینی را تغییر دهد.
● شرایط پیدایش جنبشهای اجتماعی
زمینه ساختاری به معنی شرایط کلی اجتماعی که مشوق یا مانع تشکیل انواع مختلف جنبشهای اجتماعی باشد در شکلگیری این جنبشها نقش دارد. هر چقدر جنبشهای اجتماعی بیشتر توسط سیاستگذاران جامعه تحمل شود؛این جنبشها بیشتر توسعه خواهند یافت.
فشار ساختاری به تنشها،تضادها و ابهامهایی میشود که باعث ایجاد منافع متعارض در درون جامعه میگردد. این گونه فشارها در شکل نگرانی درباره آینده،اضطرابها،ابهامات،و یا برخورد مستقیم هدفها ابراز میشوند. منابع فشار ممکن است کلی و یا ویژه موقعیتهای معینی باشند.
گسترش باورهای تعمیمیافته به معنی تأثیرگذاریهای جهانبینیهای مختلف؛ میتواند باعث افزایش نارضایتیها و هدایت مردم برای یافتن راههای عملی رفع آنها شود.
عوامل شتاب دهنده،حوادث یا رویدادهایی هستند که در واقع موجب میشود کسانی که در جنبش شرکت میکنند مستقیماً وارد عمل شوند. در حقیقت، این عوامل جزو شرایط پیدایش جنبشها نیست؛بلکه به شکلگیری آن سرعت میبخشد.
شرط دیگر پیدایش جنبشهای اجتماعی،وجود گروه هماهنگ است که برای عمل بسیج شده،وجود داشته باشد. هر جنبش اجتماعی نیازمند رهبر،منابع پولی و مادی،و وسایل ارتباط منظم بین شرکتکنندگان است.
چگونگی پیدایش و توسعه جنبشهای اجتماعی به شدت از عملکرد کنترل اجتماعی تأثیر میپذیرد.حاکمان ممکن است با مداخله و تعدیل زمینه ساختاری و فشار که انگیزه ظهور جنبش را ایجاد کرده است؛ به جنبش پاسخ دهند. نیروهای مسلح در کنترل اجتماعی تأثیرگذار هستند. اختلافات در درون پلیس و ارتش میتواند تأثیر قاطع در تعیین نتیجه رویاروییهای میان جنبشهای انقلابی و حاکمان داشته باشد.
● بررسی تاریخی جنبشهای اجتماعی
جنبشهای اجتماعی اهمیتی را که در جوامع امروزی به فعالگرایی در دستیابی به هدفها داده میشود؛منعکس میکنند. برای بررسی جنبشهای اجتماعی،نگرش تاریخی میتواند تأثیرگذار باشد.جنبشهای اجتماعی صرفاً پاسخی غیرعقلانی به اختلافات یا بیعدالتیهای اجتماعی نیستند. آنها در بردارنده دیدگاهها و راهبردهایی هستند که نشان میدهند چگونه میتوان بر این اختلافات و بیعدالتیها چیره شد. جنبشهای اجتماعی را نمیتوان به عنوان شکلهای انجمن و همکاری درک کرد. جنبشهای اجتماعی در تعارض سنجیده با گروههای دیگر،معمولاً با سازمانهای رسمی و گاهی با جنبشهای رقیب ظهور میکنند. همه جنبشهای اجتماعی منافع یا هدفهایی دارند که به دنبال آن هستند؛ دیدگاهها و عقایدی وجود دارد که جنبشها با آن مخالفاند.دیدگاههای تغییریافته نیز میتواند باعث دگرگونی در جهتگیری جنبشهای اجتماعی شود.جنبشهای اجتماعی باید در زمینه آنچه میدان عمل نامیده میشود؛مطالعه گردند. این اصطلاح به ارتباطات بین جنبش اجتماعی و نیروها یا عواملی اطلاق میگردد که جنبش در برابر آنها قرار گرفتهاست. فرآیند گفتگوی متقابل که در میدان عمل وجود دارد،ممکن است به تغییر در شرایطی منجر شود که جنبش در صدد مبارزه با آن بودهاست،اما همچنین ممکن است به ترکیب و یکیشدن دیدگاههای هر دو طرف بیانجامد. در هر حالت،جنبش ممکن است محو شود یا به عنوان یک سازمان دایمی نهادی شود.
● نظریههای جنبش اجتماعی
معروفترین نظریههای جنبش اجتماعی را ماکس وبر، کارل مارکس،دیوید آبرد،نیل اسملسر،ترین دیویس، آلن تورن،آنتونی گیدنز و سریل کوندر ارائه کردهاند. نظریه رفتار جمعی، نظریه ارزش افزون شونده،نظریه منبع تحرک و نظریه تاریخیت مهمترین نظریههای جنبش اجتماعی هستند.
● جنبشهای اجتماعی در جهان
مهاتما گاندی رهبر جنبش اجتماعی صلحطلبانه استقلال هند بود.جنبش حقوق مدنی در ایالات متحده آمریکا،جنبش حق رأی زنان، جنبش پروتستان در اروپا،جنبش استقلالطلبانه هند و جنبش ضد آپارتاید در آفریقای جنوبی از مهمترین جنبشهای اجتماعی جهان هستند.
● جنبشهای سیاسی و اجتماعی ایران معاصر
در تاریخ ایران معاصر؛ جنبش مشروطه با هدف شکلگیری مطبوعات آزاد،تشکیل مجلس،ایجاد انجمنها و اجزاب و تبدیل حکومت سلطنت مطلقه به سلطنت مشروطه آغاز گردید.افرادی چون میرزا ملکمخان،میرزا یوسفخان؛ شیخ هادی نجمآبادی از طرفداران کاستن قدرت پادشاه در ایران بودند.پس از جنبش مشروطه،جنبش اسلام انقلابی که در نتیجه مخالفت داخلی با محمدرضا پهلوی به رهبری روحالله خمینی و علی شریعتی آغاز گردید که با تفسیر جهانبینی عقاید شیعه آغاز شد.این جنبش تا حدی نشاندهنده واکنش علیه تأثیر اروپا و در جهت ابراز هویت ملی و فرهنگی شکل گرفت.
پس از انقلاب اسلامی ایران، آیتالله خمینی حکومتی بر طبق قوانین سنتی اسلامی تأسیس کرد که امروزه جمهوری اسلامی ایران نامیده میشود.پس از انقلاب اسلامی، در سال ۱۹۹۷ جنبش اصلاحات به رهبری محمد خاتمی، از مهمترین جنبشها بود که به آزاد شدن مطبوعات، باز شدن سفارتخانه برخی کشورهای اروپایی در تهران و تغییر ساختار وزارت اطلاعات ایران منجر شد.
منابع
Wikipedia contributors, «Social Movement,» Wikipedia, The Free Encyclopedia
فرامرز رفیع پور. آناتومی جامعه یا سنهٔ الله: مقدمهای بر جامعهشناسی کاربردی. تهران: انتشارات کاوه، ۱۳۷۷.
آنتونی گیدنز. جامعهشناسی. ترجمهٔ منوچهر صبوری. چاپ سوم، تهران: نشر نی، ۱۳۷۶، ۲۳۸.
Wikipedia contributors, «Social Movement,» Wikipedia, The Free Encyclopedia
فرامرز رفیع پور. آناتومی جامعه یا سنهٔ الله: مقدمهای بر جامعهشناسی کاربردی. تهران: انتشارات کاوه، ۱۳۷۷.
آنتونی گیدنز. جامعهشناسی. ترجمهٔ منوچهر صبوری. چاپ سوم، تهران: نشر نی، ۱۳۷۶، ۲۳۸.
منبع : ویکی پدیا
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل غزه مجلس شورای اسلامی دولت نیکا شاکرمی روز معلم معلمان رهبر انقلاب مجلس بابک زنجانی دولت سیزدهم
آتش سوزی هلال احمر قوه قضاییه تهران پلیس اصفهان بارش باران سیل شهرداری تهران آموزش و پرورش سلامت سازمان هواشناسی
قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بازار خودرو خودرو قیمت سکه دلار حقوق بازنشستگان بانک مرکزی سایپا ایران خودرو کارگران
فضای مجازی سریال جواد عزتی نمایشگاه کتاب عفاف و حجاب فیلم سینمایی مسعود اسکویی تلویزیون سینما سینمای ایران دفاع مقدس فیلم
رژیم صهیونیستی فلسطین آمریکا جنگ غزه حماس نوار غزه چین ترکیه انگلیس اوکراین نتانیاهو یمن
استقلال پرسپولیس فوتبال سپاهان علی خطیر باشگاه استقلال لیگ برتر ایران تراکتور لیگ قهرمانان اروپا رئال مادرید بایرن مونیخ لیگ برتر
هوش مصنوعی هواپیما کولر تبلیغات موبایل تلفن همراه اینستاگرام اپل گوگل ناسا عیسی زارع پور وزیر ارتباطات
کبد چرب فشار خون بیمه بیماری قلبی دیابت کاهش وزن داروخانه رابطه جنسی