لبنان، کشوری پر تنش در مرز خاورمیانه

بیست و دوم نوامبر برابر بود با شصت و چهارمین سالروز استقلال لبنان از فرانسه؛ استقلالی که اگرچه توانسته ماهیتی مستقل به این کشور دهد اما این استقلال ظاهری نتوانسته مانع دخالت های خارجی شود و این کشور همواره کانونی بوده برای رقابت ها و تسویه حساب های کشورهای خارجی.
لبنانی ها در طول تاریخ خود همواره شاهد مراحل سختی بوده اند.
لبنان همواره آبستن درگیری ها و طمع ورزی های کشورهای بزرگ جهت تسلط بر منطقه و ثروت های موجود در آن بوده است. این در حالی است که لبنانی ها درطول تاریخ شان از طریق مقاومت و مبارزه به دنبال تحقق حقوق و آزادی و استقلال خود و کشورشان بوده اند. تلاشهای لبنانی ها برای استقلال از اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم آغاز شد؛ همزمان با شکل گیری جنبش های آزادی خواه که به طور علنی و محرمانه فعالیت می کردند.
در پی وقوع جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۳۹ و بعد از سقوط فرانسه به دست آلمان و تقسیم گروه های فرانسوی به طرفدار دولت ویشی، دولت دیکتاتور فرانسه که درآن زمان بر این کشور حکومت می کرد و طرفداران گروه های آزاده خواه فرانسه، تلاش ها برای وارد کردن یگان های نظامی لبنان به درگیری های داخلی فرانسوی ها در جریان بود؛ اما هیچ یک از این تلاش ها موفقیت آمیز نبود؛ چرا که یگان های نظامی لبنان تنها به فکر استقلال لبنان از فرانسه بوده و هرگز حاضر نبودند از هدفشان کناره گیری کنند. ۲۶ ژوییه ۱۹۴۱ چهل افسر لبنانی در شهرک «زوق مکایل» نشستی را ترتیب دادند و ندای خدمت به کشور را سر دادند و مخالفت خود را نسبت به این مسأله که ابزار دست خارجی ها باشند، اعلام نموده و سند شرفی را امضا کردند و به موجب آن متعهد شدند که تنها در راه خدمت به لبنان تلاش کنند.
در پایان این سند این افسران مسئولیت های نظامی خود را در راستای رهایی کشورشان از یوغ استعمار فرانسوی ها آغاز کردند. این هدف به محض سخنرانی ژنرال دوگل، فرمانده گروه های آزاده خواه فرانسه در بیروت آغاز شد؛ چرا که وی وعده استقلال لبنان را به لبنانی ها داد. در ۲۹ اوت سال ۱۹۴۳ انتخابات پارلمانی لبنان برگزار شد و به دنبال آن پارلمان جدید «بشاره خوری» را به عنوان رئیس جمهور انتخاب کرد.
وی نیز «ریاض صلح» را مسئول تشکیل کابینه کرد.
به این ترتیب تلاش ها برای استقلال لبنان وارد مراحل حساسی شد؛ به طوریکه بیانیه مشهور کابینه وزرا مبنی بر تضمین دنبال کردن سیاست استقلال لبنان منتشر شد. پارلمان لبنان نیز به تغییر مفاد قانون اساسی که از سوی دولت فرانسه تدوین شده بود، اقدام کرد و رئیس جمهور نیز آن را امضا نمود. این در حالی بود که مقامات فرانسوی در مخالفت با این امر دستور دستگیری رئیس جمهور و برخی از وزیران و نمایندگان را صادر کردند. در پی این وقایع ملت لبنان در مناطق مختلف دست به تظاهرات اعتراض آمیز زدند و با حمایت افسران لبنان، دولت موقت تحت عنوان دولت انقلابی شکل گرفت.
دو وزیر این دولت به همراه «صبری حماده» رئیس پارلمان وقت به شهرک «یشامون» رفته و به گروه های مخالف پیوستند، به این ترتیب فرماندهی نیروهای دولت استعمارگر فرانسه نیز دستور حمله به دولت موقت را صادر کرد؛ در حالی که با مخالفت مقامات نظامی لبنان روبرو شد. در پی این اتفاق و همچنین افزایش تظاهرات های مردمی مقامات فرانسه از موضع گیری های تند خود کناره گیری کردند و تمام مقامات سیاسی را که دستگیر کرده بودند در نوامبر ۱۹۴۳ آزاد نمودند و می توان گفت استقلال لبنان در شرف اعلام بود. به دنبال اعلام استقلال لبنان در ۲۲ نوامبر ،۱۹۴۳ لبنان جهت درک واقعی مفهوم استقلال باید تحولات زیادی را پشت سر می گذاشت؛ نظیر بازسازی ارتش، شکوفایی اقتصادی و احیای منافع اداری کشور. به این ترتیب استقلال لبنان در اول ژانویه ۱۹۴۴ از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته شد. در این حین ارتش نیز به همراه دولت و مردم به طرد فرانسوی ها از لبنان پرداخت و توانست در سال ۱۹۴۵ تمام پایگاه های نیروهای فرانسوی را به تصرف خود در آورد و در سال ۱۹۴۶ نیز نیروهای فرانسوی به طور کامل از لبنان عقب نشینی کردند. تاریخ لبنان از زمان استقلال اش به علت مراحل سیاسی که شاهد بوده و فراز و نشیب هایی که پشت سر گذاشته است، از تاریخ دیگر کشورها متمایز است؛ تاریخی که همواره شاهد جنگ، ترور، درگیری های داخلی و دخالت های خارجی بوده است. در ذیل به مهمترین تحولات لبنان از زمان اعلام استقلال این کشور اشاره شده است:
ـ ۲۲ نوامبر ۱۹۴۳ اعلام استقلال جمهوری لبنان؛
ـ ۳۱ دسامبر ۱۹۴۶ خروج نهایی نیروهای خارجی از لبنان؛
ـ ۱۹۴۹ اعدام آنتوان سعاده، موسس حزب ملی اجتماعی سوری؛
ـ ۱۹۵۱ ترور ریاض صلح، نخست وزیر وقت از سوی حزب ملی اجتماعی سوری در انتقام اعدام سعاده؛
ـ ۱۹۵۲ شعله ور شدن کودتا در لبنان علیه بشاره خوری؛
ـ ۱۵ ژوییه ۱۹۵۸ ورود نیروهای آمریکایی به لبنان جهت حمایت از کمیل شمعون به ریاست جمهوری؛
ـ ۲۳ سپتامبر ۱۹۵۸ پایان ریاست جمهوری شمعون و آغاز ریاست جمهوری فواد شهاب فرمانده ارتش؛
ـ ۲۵ اکتبر ۱۹۵۸ عقب نشینی نیروهای آمریکایی بعد از پایان ریاست جمهوری شمعون و انتخاب فواد شهاب به عنوان رئیس جمهور؛
ـ ۲۸ دسامبر ۱۹۶۸ در حمله کماندو های اسرائیلی به فرودگاه بین المللی بیروت؛ یک ناوگان متشکل از ۱۳ فروند هواپیمای مسافربری لبنان نابود شد؛
ـ ۱۹۷۳ درگیری میان ارتش و گروه های سازمان آزادیبخش؛
ـ ۵ مارس ۱۹۷۵ ترور معروف سعد از نمایندگان پارلمان لبنان؛
ـ ۱۳ آوریل ۱۹۷۵ آغاز جنگ داخلی لبنان؛
ـ ۲۱ ژوییه ۱۹۷۵ ورود نیروهای واکنش سریع کشورهای عربی به لبنان در پی صدور قطعنامه اتحادیه عرب؛
ـ ۱۶ مارس ۱۹۷۷ ترور کمال جنبلاط رئیس حزب سوسیال پیشرو؛
ـ ۶ ژوین ۱۹۸۲ حمله اسرییل به لبنان جهت دور ساختن گروه های مقاومت فلسطین از جنوب لبنان؛
ـ ۱۴ سپتامبر ۱۹۸۲ ترور بشیر جمیل رئیس جمهور منتخب لبنان؛
ـ ۱۶ سپتامبر ۱۹۸۲ کشتار صبرا و شتیلا؛
ـ ۱۷ (ماه مه) ۱۹۸۳ امضای معاهده ۱۷ مه میان لبنان و اسرائیل؛
ـ ۱۹۸۴ لغو معاهده ۱۷ مه از سوی امیل جمیل رئیس جمهور وقت لبنان؛
ـ فوریه ۱۹۸۵ عقب نشینی یک جانبه اسرائیل از لبنان؛
ـ ۲۵ ماه مه ۲۰۰۰ عقب نشینی نیروهای اسرائیلی از مناطق اشغالی جنوب لبنان به غیر از مزارع شبعا؛
ـ ۱۴ فوریه ۲۰۰۵ ترور رفیق حریری، نخست وزیر اسبق لبنان؛
ـ ۲۸ فوریه ۲۰۰۵ استعفای عمر کرامی، نخست وزیر لبنان در پی تظاهرات های مردمی؛
۸ مارس ۲۰۰۵ تظاهرات صدها هزار لبنانی هم پیمان سوریه علیه دخالت خارجی ها در تحقیقات ترور رفیق حریری؛
ـ ۱۴ مارس ۲۰۰۵ تظاهرات میلیونی لبنانی ها جهت اعلام وفاداری با رفیق حریری؛
ـ ۲۶ آوریل ۲۰۰۶ خروج کامل نیروهای سوریه از لبنان؛
ـ ۱۹ ژوییه ۲۰۰۵ تعیین فواد سنیوره به نخست وزیری لبنان؛
ـ مارس ۲۰۰۶ ازسرگیری مذاکرات ملی میان گروه های سیاسی لبنان به دعوت نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان؛
ـ ۱۳ ژوییه ۲۰۰۶ حمله اسرائیل علیه لبنان و آغاز جنگ ۳۳ روزه؛
اوت ۲۰۰۶ تصویب قطعنامه ۱۷۰۱؛
ـ ۱۱ نوامبر ۲۰۰۶ استعفای ۷ وزیر از دولت سنیوره به علت مخالفت با طرح قانون دادگاه ویژه ترور رفیق حریری؛
ـ ۱۳ نوامبر ارائه پیش نویس طرح تشکیل دادگاه بین المللی ترور رفیق حریری از سوی دولت لبنان؛
ـ ۲۰ ماه مه ۲۰۰۷ درگیری ارتش لبنان و گروه فتح الاسلام؛
ـ ۳۱ ماه اوت ۲۰۰۷ ارائه طرح نبیه بری جهت تعیین رئیس جمهور توافقی و لغو درخواست معارضان مبنی بر تشکیل دولت متحد ملی؛
ـ ۲ سپتامبر ۲۰۰۷ سیطره کامل ارتش لبنان بر اردوگاه نهرالبارد؛
ـ ۱۹ سپتامبر ۲۰۰۷ ترور آنتوان غانم، نماینده پارلمان لبنان.

منبع : روزنامه ابرار