آخرین سه شنبه سال فرصتی که تهدید می شود

شب چهارشنبه آخر سال در فرهنگ ایرانی، زمانی است برای شادی و شادی كردن. هر چند در سالهای گذشته بیش از آنكه شادی آفرین باشد تولید مزاحمت و آزار برای مردم كرده و تلفات، صدمات و خساراتی نیز در بر داشته است.
آخرین سه شنبه شب ۸۵ اما در دهه آخر ماه صفر قرار گرفته. ایامی كه بندبند كائنات در ماتم عظمای رحلت برترین مخلوق خداوند حضرت محمد(ص) بسر می برند و مردم ایران كه احترام به رسول خدا و آل طاهرینش در فرهنگشان جایگاه والایی دارد نه تنها تظاهر به شادی نمی كنند بلكه از جان و تن، سیاهپوش می شوند.
در چنین موقعیتی آیا چهارشنبه سوری را باید تعطیل كرد یا می توان بگونه دیگری انجامش داد. سنت های پرخیر و بركت آخرین سه شنبه شب سال را چگونه می شود با حال و هوای غمبار دهه آخر صفر پیوند زد.
اگر نیت از چهارشنبه سوری ریختن پلیدی ها به دامن آتش- ابلیس- و بخشیدن بركت به زندگی ها باشد پاك كردن چشمان به اشك نشسته یتیمان و مستمندان و سرسبزی بخشیدن به دلهای خاكستر آلوده از سختی های روزگار در آستانه بهار، جاودانه ترین شادیها را رقم می زند. شادیهایی كه با سرخ شدن صورتهای زرد از گرسنگی حاصل می شود.
بی حرمتی به پیامبر و آل طاهرینش اما جز غم و معصیت چیزی عاید كسی نمی كند و خداوند به حرمت شكنان عزای فخرالله، رحم نمی كند چرا كه در این ایام همه آنچه كه خداوند را تسبیح می گویند در ماتم محمد(ص) فرو می روند.
● عبور از آتش پلیدی ها
یكی از سنت های آخرین سه شنبه شب سال، روشن كردن آتش برای ریختن هر چه ناپاكی به درون آن است. «حسن بایرامی» مغازه دار خیابان جمهوری اسلامی كه سال گذشته پسرش، هنگام پریدن از روی آتش دچار صدمه از ناحیه دست شده است می گوید: «اگر نیت ریختن پلیدی ها به دامن ابلیس است خیلی كارها می شود انجام داد با دعا و انجام كار خیر در چنین شبی هم حرمت رسول خدا(ص) و امام حسین(ع) و امام رضا(ع) را نگه می داریم. هم اینكه از این موقعیت، استفاده ای برای دین و دنیایمان می كنیم.»
او با اشاره به خطرات چهارشنبه سوری می افزاید: «پارسال، خدا خیلی به ما رحم كرد پسرم در حال پریدن از روی آتش روی آن افتاد اما فقط دستش كمی صدمه دید. خطر بی حرمتی به معصومین علیهم السلام خیلی بیشتر از حوادث چهارشنبه سوری در مواقع عادی است. پس بهتر است جوانها حرمت نگه دارند و بزرگترها هم مراقب اعمال فرزندان خود باشند.»
در ذات چهارشنبه سوری، شادی وجود دارد اما برای عبور از آتش خشم الهی، بهتر است از روی آتش گناه بپریم و پلیدی هایمان را به دامن شیطان بریزیم. آنگاه در ایام نوروز كه با ماه ولادت رسول خدا(ص) مصادف می شود شادی ها را پررنگتر و زیباتر درك می كنیم.
● گاه جوانمردی
وقتی با رضا محب علی كه پیك موتوری است درباره سنت های چهارشنبه سوری و طرز استفاده بهینه از آن، بویژه در ایام آخر ماه صفر صحبت می كنم به نكات آموزنده ای اشاره می كند: «قاشق زنی یكی از سنت های خوب چهارشنبه سوری است كه انجام دهندگان به نیت كسب خیر و بركت برای آغاز سال نو به در خانه ها می روند. به یاد داشته باشیم كه خانواده هایی هم هستند كه هیچوقت سال به در خانه ای نمی روند و قاشق زنی نمی كنند. سرخی رویشان هم از آتش نیست بلكه اثر سیلی های آبروداری است. چه خوب است كه در امسال بجای زدن در خانه ها برای گرفتن چیزی، خانه مستمندان واقعی را دق الباب كنیم و یاری رسان آنان باشیم.»
رضا خیلی خوب و لفظ قلم درباره احیا یك سنت خوب در چهارشنبه سوری حرف زد. برایم عجیب آمد كه او با این معلومات و طرز بیان كه نشان از سواد بالایش می داد چرا پیك موتوری است. او لیسانس حسابداری از دانشگاه آزاد گرفته اما شغل مناسبی نیافته است.او جوانان زیادی را می شناسد كه مثل خودش به مشاغلی چون پیك موتوری و مسافركشی روی آورده اند.
● پایان انتظارها
سه شنبه شب ها برای مردم ایران، حال و هوای دیگری دارد. چرا كه آنها میزبان منجی عالم بشریتند. سه شنبه شب ها پایتخت دلهای مردم ایران، جمكران است. دیده اید كه در مجلس عزا، همگان با دیدن صاحب عزا به گریه می افتند و درآخرین سه شنبه شب سال، مردم ایران میزبان صاحب عزای جد بزرگوار خویش است.
«حجت الاسلام والمسلمین محمد رضا كافی» معاونت فرهنگی شهرك شهید محلاتی تهران درباره حرمت سه شنبه شب آخر امسال به نكته ای تامل برانگیز اشاره می كند:«بر طبق روایات، حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، سه شنبه شب ها به مسجد مقدس جمكران تشریف فرما می شوند و امسال با توجه به مصادف شدن آخرین سه شنبه سال با ایام عزاداری رحلت پیامبر اعظم (ص) و شهادت امام رضا (ع)، ایشان صاحب عزای اجداد طاهرین خویش هستند. بنابراین ما كه مستقبلین ایشان هستیم باید حرمت شان را نگه داریم، به هر حال ایشان پا به خاك ایران می گذارند و در واقع مهمان همه ایرانی ها هستند.»
امام جماعت مسجد فاطمه الزهرا در خیابان استاد معین می افزاید:«چه خوب است كه در سه شنبه شب آخر سال، مردم به مساجد روی بیاورند و برای سلامتی و فرج آقا امام زمان (عج) دعا كنند و از خدا بخواهند كه مقدمات ظهور ایشان را هرچه زودتر فراهم نماید.»
و چه شادی ازاین بالاتر كه در آخرین جمعه ۸۵ شاهد پایان انتظارها باشیم یا حداقل از مولایمان قول بگیریم كه بهار ۸۶ را برای ما به بهارانی جاویدان بدل كنند. بویژه آنكه صاحب الزمان (عج) منجی كل بشریت است مسلمان، مسیحی، یهودی، زرتشتی و ... ایشان فقط امام مسلمانان نیست.
● برنامه ای برای حال و آینده
وقتی موضوع پیوند زدن چهارشنبه سوری با ظهور آقا امام زمان(عج) را با مردم مطرح می كنم و ایام غمبار امسال و شادی آور سال های آینده- چهار شنبه سوری با ربیع الاول همزمان می شود- را متذكر می شوم بازخوردهای جالب و گاه پیشنهادات خوبی دریافت می كنم.
«حجت الاسلام كافی» در این زمینه می گوید:«باید برای چنین شب هایی كه جشن های ملی است برنامه ریزی كرد تا فضای معنوی بر آنها حاكم شود. به هر حال اكثر مردم ایران، مسلمانند و باقی هم موحد به ادیان الهی. پس در چنین شب هایی صدا و سیما، رسانه های دیگر و برنامه ریزان باید به فكر استفاده معنوی و شادی آفرینی های مرضی رضای باریتعالی باشند.»
یك معلم می گوید:«امسال كه شادی در چهارشنبه سوری موجب قهر خداوند می شود اما برای سال های آینده می توان جشنی با عناوینی چون جشن دعوت از آقا امام زمان(عج) برای ظهور در سال نو شمسی برپا كرد و با تبلیغات صدا و سیما، رسانه ها و همكاری شهرداری ها در دادن وسایل شادی آفرین بی خطر مثل فشفشه و دیگر چیزها به جشن آخرین سه شنبه شب سال، فضایی معنوی به آن بخشید.»
به هر حال در كشور ما باید برای شادی آفرینی و امیدبخشی از تمام ظرفیت ها استفاده كرد و چه ظرفیتی بهتر از چهارشنبه سوری، اما در حال حاضر این باصطلاح جشن جز زحمت و استرس و صدمات و تلفات چیز دیگری ندارد و بواقع شادی آنچنانی هم نمی آفریند چون شادی به آرامش درون است و آرامش درون با كار خیر و یاد خدا محقق می شود.
● سنت های من درآوردی
ترقه انداختن زیر پای مردم، آزار و اذیت مردمانی كه برای خریدهای نوروزی به خیابان آمده اند، ایجاد سر و صداهای گوشخراش و دلهره آور كه انگار یك جنگ تمام عیار در شهر درگرفته و نتایج حاصله از آن كه در زخمی و كشته و خسارت و گاه ناآرامی های مدت دار روانی خلاصه می شود از سنت های جدید آخرین سه شنبه شب سال است كه معلوم نیست كی و كجا وارد فرهنگ چهارشنبه سوری شد.
در خیابان ولی عصر مابین میدان ولی عصر تا سه راه فاطمی، سیگارت است كه زیرپای عابران می تركد. زنان، ناسزاگویان می گذرند اما مردان گاه با عامل به این كار گلاویز می شوند بویژه هنگامی كه همسر و فرزندانشان همراهشان هستند.
فضای بازار امام زاده حسن هم خالی از این مسایل نیست. پنجشنبه شب گذشته در حالیكه هنوز چند شب به وقت موعود مانده، در تقاطع خیابان های امین الملك و ۸ متری، ترقه ای زیر پای زنی می تركد. بلافاصله همسر آن زن با ترقه انداز گلاویز می شود. یكی دو نفر به طرفداری از مرد و چند نفری به هواداری ازترقه انداز وارد معركه می شوند و بازار ناسزا داغ داغ می شود.
بعد از تمام شدن غائله به سراغ مرد معترض و همسرش می روم.
مرد می گوید:«انگار كه حیا را قورت داده اند زیر پای ناموس مردم ترقه و سیگارت می اندازند یكی هم نیست اینها را جمع كند هر سال همین بساط را داریم هر جا می رویم می بینیم یكی دو نفر با این ... ها درگیرند.»
همسرش نیز می گوید:«قدیم ها در جامعه ، برای زن احترام خاصی قائل بودند. اما حالا حتی در كنار همسران هم امنیتی برای خانم ها نیست از بس كه بعضی از این جوان ها پررو شده اند.»
یكی از مغازه داران كه مردی ۵۰ ساله به نظر می رسد می گوید:«قدیم یك آتش فراهم می كردیم و از روی آن می پریدیم اما حالا جوان ها، بمب زیر پای مردم منفجر می كنند. تا آنجایی كه من یاد دارم مردم آزاری جزو سنت های چهارشنبه سوری نبوده است.»او هم مثل خیلی ها خواهان آن است كه امسال حرمت رسول خدا و ایام عزاداری دهه آخر ماه صفر نگه داشته شود.
● شادی ۳ برابر عزا
یك جوان در برابر حرف من، مبنی بر اینكه باید حرمت عزاداری را نگه داشت می گوید:«در مملكت ما اصلاً شادی وجود ندارد همه اش غم و غصه و عزاداری است. فیلم های ما هم فقط درباره تلخی ها و دعواهاست حالا شما می خواهی همین یك چهارشنبه سوری را هم از ما بگیرید.»
با یك حساب سرانگشتی به این نتیجه می رسیم كه كل ایام عزا شامل محرم، صفر- كه معمولاً دهه اول محرم و دهه آخر صفر را عزاداری می كنند- ایام فاطمیه، لیالی قدر و تك مراسم ائمه (ع) كمتر از سه ماه از زمان سال را شامل می شود و ۹ ماه دیگر را می توان به شادی پرداخت. اما حفظ حرمت رسول خدا(ص) بر همگان واجب است از همه ادیان الهی.
دوستانش حرف این جوان را رد می كنند و اعتقاد دارند كه باید حرمت امام رضا (ع) و رسول خدا(ص) را نگه داشت با توجه به اینكه چند روز دیگر نوروز فرا می رسد. نوروزی كه با ماه ولادت پیامبر (ص) همراه است.
● برخورد با متخلفان
نیروی انتظامی اعلام كرده است كه با متخلفان در چهارشنبه سوری، شدیداً برخورد می كند.
براساس اطلاعیه نیروی انتظامی توزیع كنندگان و مصرف كنندگان مواد محترقه در صورت دستگیری تا پایان تعطیلات نوروز در حبس می مانند.
مردم نیز همین انتظار را از مسئولان ذیربط دارند. سال گذشته در جریان حوادث چهارشنبه سوری ۴ نفر كشته شدند. آیا امسال نیز خانواده ای در عزای جگرگوشه اش خواهد سوخت. چنین مباد.

قاسم رحمانی

منبع : روزنامه کیهان