از مکافات عمل غافل مشو

همیشه همه درباره نکات پیش از عمل جراحی بینی سوالاتی دارند ولی پس از عمل جراحی بینی هم نکات بسیاری وجود دارد که بهتر است آنها را بدانید. دکتر محسن نراقی، متخصص گوش‌و‌حلق‌و‌بینی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران بیست و دو نکته که باید پس از جراحی بینی بدانید را به شما می‌گوید...
▪ در ساعت‌های ابتدایی پس از جراحی، خون‌ریزی جزیی به صورت نشت خون از کنار پانسمان بینی امری طبیعی است و جای نگرانی ندارد. در این مواقع می‌توان به کمک دستمال کاغذی مرطوب صورت بیمار را تمیز نمود.
▪ گاهی در ساعات اولیه پس از به هوش آمدن، بیمار احساس گلودرد می‌کند که ممکن است به خاطر اثر لوله بیهوشی باشد.
▪ در بعضی از بیماران به علت وسعت زیاد اقدامات جراحی در قسمت استخوانی بینی، ممکن است کبودی دور چشم بیشتر نمایان شود حتی گاهی اوقات قسمتی از سفیدی چشم دچار خون‌مردگی می‌شود. هیچ‌کدام از موارد مذکور اهمیتی در نتیجه نهایی عمل جراحی نداشته و موقت هستند. گاهی از مواقع تورم ظرف روز اول و دوم افزوده شده و در روز سوم به اوج خود می‌رسد که نباید باعث نگرانی شود.
▪ در ۲۴ ساعت اول پس از عمل بهتر است در جهت کاهش تورم دور چشم از کیسه یخ روی چشم‌ها استفاده شود. ساده‌ترین راه این است که دو عدد دستکش از جنس لاتکس با سه تا چهار قطعه مکعبی یخ در هر کدام پرشود و سپس دو دستکش به یکدیگر گره زده شده و روی چشم‌های بیمار قرار گیرد. در صورت آب شدن کامل یخ‌ها، لازم است این کار تکرار شود.
▪ در مواردی که پس از عمل جراحی، در داخل بینی بیمار پانسمان قرار داده شده باشد، این پانسمان‌ها در روز اول تا سوم پس از عمل توسط جراح خارج می‌شوند.
▪ در انتهای عمل جراحی روی بینی بیمار قالبی از جنس پلیمر سبک (به جای گچ که سابقا استفاده می‌شد) گذاشته می‌شود. این قالب بین روز چهارم تا هفتم توسط جراح از روی بینی برداشته می‌شود. در طی این مدت لازم است از وارد شدن هر ضربه و نیز از دست زدن به آن اجتناب شود. در همان روز برداشتن قالب بیمار می‌تواند قبل از مراجعه به مطب به طور کامل به حمام برود و سر و صورت خود را بشوید. در این حالت چسب‌ها شل می‌شود و برداشتن قالب را تسهیل می‌کند.
▪ معمولا هیچ برش و یا بخیه‌ای روی پوست بینی وجود ندارد. در تعدادی از بیماران که بخیه دارند، بین روز چهارم تا هفتم بخیه بینی توسط جراح برداشته می‌شود.
▪ پس از برداشتن قالب، با استفاده از چسب‌های ضدحساسیت روی بینی، سعی می‌شود تا ثبات بیشتری برای بینی در روند ترمیمی‌تامین گردد. مدت زمان استفاده از این چسب‌ها در بیماران مختلف، متفاوت است.
▪ در مواردی که توام با جراحی پلاستیک بینی، جراحی انحراف تیغه بینی نیز انجام شده باشد، در بسیاری از این موارد ورقه‌هایی از جنس سیلیکون به‌طور موقت در دو طرف تیغه بینی قرار داده می‌شود تا از چسبندگی و عود انحراف جلوگیری شود. این ورقه‌ها معمولا بین هفته اول تا سوم توسط جراح از داخل بینی بیرون آورده می‌شوند.
▪ در طی چند هفته پس از عمل به علت جمع شدن و خشک شدن ترشحات در داخل بینی ممکن است تنفس مشکل شود. برای رفع این مساله بیمار می‌تواند روزانه در چند نوبت محلول سرم نمکی نرمال را با استفاده از یک سرنگ ۲۰ سی‌سی بدون سوزن در حالی که در دست‌شویی ایستاده است، در بینی خود بریزد، به طوری که بدون خیس شدن چسب‌ها، مقداری از ترشحات بینی شستشو داده شود و خارج گردد.
▪ تا دو هفته پس از عمل باید سعی شود از تخلیه ترشحات بینی با فشار خودداری شود.
▪ در بعضی از بیماران در هفته‌های اول پس از عمل ممکن است لب بالا مقداری بی‌حس باشد. این حالت ظرف چند هفته از بین می‌رود.
▪ در افراد شاغل معمولا یک هفته مرخصی برای انجام این عمل و دوران پس از آن کافی است. این زمان بسته به وضعیت و تمایل بیمار قابل تمدید است. رفتن به مسافرت نیز بعد از پنج تا هفت روز بعد از عمل بلامانع است.
▪ در هفته‌های اول پس از عمل لازم است از قرار گرفتن در معرض آفتاب خودداری شود. اشعه آفتاب موجب افزایش ورم بینی می‌شود. همچنین لازم است از قرار گرفتن در معرض وسایل حرارت زا مانند اجاق گاز خودداری شود.
▪ در طی روزهای اول پس از عمل از هر گونه ضربه به بینی باید پرهیز شود. به عنوان مثال در هنگام خواب باید طاق باز خوابید و در هنگام پوشیدن و درآوردن لباس از لباس‌های دگمه‌دار یا زیپ‌دار استفاده کرد تا ضربه‌ای به بینی وارد نشود.
▪ در هنگام خوابیدن باید سعی شود نیم تنه بالاتر از پاها قرار گیرد تا ورم کمتری در ناحیه صورت ایجاد شود. می‌توان در منزل با گذاشتن بالش‌هایی در زیر تشک، شیب حدود ۳۰ درجه را ایجاد کرد. نشستن یا ایستاده بودن در روز اول نه تنها مانعی ندارد بلکه بهتر از این است که بیمار درازکش باشد چرا که این حالت عمودی به کاهش ورم کمک می‌کند.
▪ در هفته‌های اول پس از عمل لازم است از فعالیت‌های بدنی شدید و ورزش‌های سنگین اجتناب شود، به ویژه ورزش‌هایی که موجب برافروخته شدن صورت می‌شوند. از ورزش‌های رزمی ‌و یا ورزش‌هایی که با احتمال ضربات توپ به بینی همراه‌اند مدت زمان بیشتری باید اجتناب شود.
▪ هیچ محدودیت غذایی وجود ندارد به جز آنکه باید از خوردن غذاهایی که به جویدن طولانی نیاز دارند مانند استیک، کباب برگ، ساندویچ و امثال آنها در هفته‌های اول پرهیز شود. در طی روزهای اول پس از جراحی بهتر است گوشت و مواد مغذی دیگر ابتدا در مخلوط کن نرم شود تا جویدن کمتری لازم باشد. همچنین باید از خوردن چای و قهوه داغ در این روزها اجتناب شود. نوشیدن مایعات کافی مانند آب میوه و سوپ در رفع خشکی دهان کمک می‌کند.
▪ در هفته اول پس از عمل باید سعی شود عطسه با دهان باز انجام شود و از حرکات شدید صورت در هنگام خنده و و نیز ازگریه اجتناب شود.
▪ به خاطر اثر چسب‌های بینی بعضی از بیماران ممکن است تصور نمایند که بینی آنها بیش از حد بالا برده شده است اما پس از برداشتن چسب‌ها نوک بینی به تدریج در وضعیت طبیعی خود قرار می‌گیرد.
▪ حدود ۷۰ درصد ورم در دو هفته اول پس از عمل می‌خوابد. ۱۵ درصد ظرف دو ماه، ۱۰ درصد ظرف یک سال و باقی ورم به تدریج ظرف دو سال فروکش می‌کند. تفاوت بینی یک ماه و یک سال پس از جراحی کاملا مشهود است. معمولا نوک بینی آخرین جایی است که ورم آن می‌خوابد.
▪ اکثر بیماران درد مهمی‌ پس از عمل ندارند. گاهی به علت پانسمان داخل بینی احساس سنگینی و درد خفیف در ناحیه صورت و پیشانی وجود دارد و با مسکن‌های ساده مانند استامینوفن قابل رفع است. از خوردن مسکن‌هایی مانند آسپیرین یا بروفن، قبل و بعد از عمل باید خودداری شود زیرا با کاهش انعقادپذیری خون، تمایل به خون‌ریزی را افزایش می‌دهند.
▪ به علت چسب‌هایی که پس از عمل روی بینی زده می‌شود، ممکن است در ماه‌های اول پس از عمل پوست بینی چرب‌تر باشد و نیز در افراد مستعد جوش‌های صورت بیشتر شود که در این موارد توسط پزشک داروهای مناسب تجویز می‌شود.
▪ در روزهای اول پس از عمل گاهی حالت افسردگی برای بیمار ایجاد می‌شود. استرس پیش از عمل، تورم صورت و چشم‌ها، شکل جدید بینی و تغییراتی که برای اولین بار توسط بیمار مشاهده می‌شود و ممکن است برای او غیرمنتظره باشد از عوامل موثر در این نگرانی زودگذر هستند. گاهی همراهان بیمار با اظهار نظرهای پی در پی که مبتنی بر دید هندسی و درشت نمایی تلسکوپیک است، دید لوله تفنگی با زاویه‌ای بسیار باریک را در نگاه به بینی به بیمار القا می‌کنند و موجب تشدید وسواس و نگرانی بیمار می‌شوند.

دکتر محسن نراقی - متخصص گوش و حلق و بینی

منبع : روزنامه سلامت