لنز داخل چشمی (IOL)

● تاریخچه:
از حدود سال های ۱۹۵۰ تحقیقات بر روی قرار دادن لنزهای داخل چشمی شروع شد. هدف اولیه این تحقیقات بیماران دچار آب مروارید بودند كه پس از خارج كردن عدسی چشم آن ها كه كدرشده و ایجاد آب مروارید كرده بود از لنز داخل چشمی به جای عینك های قطور مورد نیاز پس از عمل استفاده گردد. این لنزها از جنس پلاستیك PMMA و یا سیلیكون بودند كه با بافت چشم سازگار هستند. امروزه می توان بدون خارج كردن عدسی بیمار این لنزها را در داخل چشم برای اصلاح نزدیك بینی، دوربینی و آستیگماتیسم شدید كار گذاشت. تفاوت این روش با قراردادن لنز داخل چشمی در حین عمل آب مروارید این است كه در روش اول لنز یا عدسی طبیعی چشم دست نخورده باقی می ماند و تنها یك لنز اضافی در جلوی آن قرار می گیرد ولی در عمل عادی آب مروارید، عدسی اصلی چشم برداشته و جای آن عدسی مصنوعی قرار داده می شود. لذا در عمل لنز داخل چشمی فرد قادر به تطابق و مطالعه نزدیك علاوه بر دید دور خواهد بود ولی در عمل دوم قدرت تطابق نخواهد داشت (مگر با استفاده از عدسی های دوكانونی). البته این روش در شماره های كم جایگزین مناسبی برای عمل لیزیك یا PRK نمی باشد ولی برای شماره های بالاتر بهتر است مورد توجه قرار گیرد.
لنزهای داخل چشمی انواع مختلفی دارند عده ای از آن ها در اتاق قدامی چشم (پشت قرنیه و جلوی عنبیه قسمت رنگی چشم) قرار می گیرند و عده ای از آن ها در اتاق خلفی چشم (بر روی عدسی بیمار و در پشت عنبیه). هر كدام از این انواع معایب و مزایای خاص خود را دارند و به نظر می رسد بهترین طراحی مربوط به لنزهای Artisan باشد كه در كلینیك نور مورد استفاده می باشد. این لنز توسط دكتر Jan Worst طراحی گردیده است كه از جنس PMMA است. این لنز دارای دو بازو است كه در محیط عنبیه فیكس می گردد و در فاصله مناسب از عدسی و قرنیه بیمار و دوربین است قرار می گیرد. از این لنزها می توان برای اصلاح نزدیك بینی، دوربینی و آستیگماتیسم بسیار شدید كه قابل اصلاح با روش های لیزری نباشند استفاده كرد. تا كنون پیش از ۱۵۰,۰۰۰ مورد از این لنز در دنیا برای اصلاح عیوب انكساری مورد استفاده قرار گرفته است. این لنز به صورت دائمی داخل چشم قرار داده می شود ولی در هر زمانی می توان با عمل جراحی آنرا برداشت.
● تكنیك عمل:
این عمل به صورت یك عمل جراحی كامل و در اتاق عمل صورت می گیرد ولی نیاز به بستری شدن بیمار قبل و بعد از عمل جراحی وجود ندارد. بعد از بی حسی كه معمولا" بصورت بیهوشی عمومی انجام می گیرد، با ایجاد برش در كناره قرنیه، لنز داخل چشمی را در اتاق قدامی و در جلوی عنبیه و عدسی اصلی بیمار قرار داده و سپس برش ایجاد شده با ظرافت دوخته می شود. بعد از ۴ تا ۶ هفته بخیه ها برداشته می شود. بیمار چند روز بعد از عمل ممكن است احساس درد مختصری داشته باشد و دید نهایی بیمار به بعد از كشیده شدن بخیه ها موكول می شود.
● نتایج:
دید بهتر از ۴۰/۲۰ در ۹۷ درصد افراد قابل انتظار است كه با استفاده از عینك این میزان به ۱۰۰ درصد قابل افزایش است و متوسط دید بعد از عمل ۳۰/۲۰ بوده است. این لنزها برای شماره های ۸- تا ۲۳- در دسترس می باشد و با توجه به اینكه حداكثر میوپی قابل اصلاح با لیزیك معمولا" در حد ۱۲ دیوپتر است، مشاهده می شود كه برای عده ای از افراد تنها راه ممكن برای اصلاح میوپی، استفاده از لنزهای داخل چشمی است.
● مزایا:
ـ قدرت اصلاح نزدیك بینی تا درجات بالا
ـ دقت بالاتر در اصلاح عیب انكساری در شماره های بسیار بالا نسبت به روش های لیزی
ـ قابل برگشت بودن عمل (با برداشتن لنز)
ـ كیفیت قرنیه تغییر نمی كند
ـ به تجهیزات پیچیده برای عمل نیاز ندارد
ـ بهبود كیفیت دید در مقایسه با عینك
● معایب و عوارض:
▪ مهم ترین عوارض این عمل عبارتند از ایجاد:
ـ آسیب به اندوتلیوم قرنیه و از دست رفتن شفافیت آن: البته به نظر می رسد كه این آسیب بیش از سایر اعمال انجام شده بر روی قرنیه نباشد
ـ ایجاد گلوكوم (آب سیاه): با توجه به اینكه افراد نزدیك بین استعداد بیشتری برای پیدایش آب سیاه دارند، باید در انتخاب بیمار دقت شود. در مطالعات فعلی بعد از ۳ سال تفاوت خاصی در افراد عمل شده برای ایجاد آب سیاه مشاهده نشده است.
ـ ایجاد كاتاراكت: با وجودیكه در طی مطالعات انجام شده بروز كاتاراكت گزارش نشده است ولی به سال های بیشتری برای اثبات این موضوع نیاز است.
ـ در مركز قرار نگرفتن لنز: اگر مركز لنز با محور بینایی بیمار در یك راستا قرار نگیرد این احتمال به وجود می آید كه عیب انکساری بیمار كاملا" مرتفع نگردد یا آستیگماتیسم ایجاد شود، كه البته در مواردی رخ می دهد كه اختلاف فاصله بیش از ۲۵/۰ تا ۵۰/۰ میلی متر باشد.
ـ دوره نقاهت طولانی (چند هفته تا چند ماه)

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز اصلاح دید نور