هرکولس اسب کاری نیروه های هوایی

در جنگ کره (۵۳-۱۹۵۰) هواپیماهای ترابری ارتش آمریکا عمدتا متعلق به جنگ جهانی دوم بودند و ارتش آمریکا نیاز به هواپیماهای جدیدتری داشت. بنابر این در سال ۱۹۵۱ مناقصه ای برای ساخت یک هواپیمای ترابری نظامی به اجرا گذاشته شد . در این مناقصه طرح شرکت لاکهید برنده و سی-۱۳۰ نامیده شد که بعد ها به هرکولس شهرت یافت .
پس از گذراندن آزمایش های متعدد در سال ۱۹۵۶ خط تولید هرکولس راه اندازی شد. به زودی صادرات هرکولس هم آغاز شد و به نیروهای مسلح کشور های دیگر از جمله ایران راه یافت .
هرکولس در جنگ ویتنام قابلیت های خود را به خوبی نشان داد . و به راحتی در باند های کوچکی که یک یا دو کیلومتر با ویت کنگ ها فاصله داشتند عملیات نشست و برخاست را انجام می داد . در چنین شرایطی برای اجتناب از برخورد با آتش دشمن ، گاهی زاویه فرود چنان تند بود که خلبان حتی قبل از تماس با زمین ، رانش ملخ های هواپیما را معکوس می کرد !!!! .... و همه این عملیات ها در نامناسب ترین باندها انجام می شد
هرکولس از هر نوع باند شنی ، چمن ، خاکی و حتی باندهای آلوده به راحتی پرواز می کند .
این هواپیما علاوه بر ترابری نظامی به عنوان هواپیمای تجسس و نجات ، گشتزنی ، پیش اخطار هوابرد و حتی بمب افکن هم به کار گرفته شده است !
طراح این هواپیما ( ویلس هاکینز ) یکی از برجسته ترین مهندسان شرکت لاکهید بود که هواپیمای سی-۱۳۰ شاهکار او محسوب می شود. هاکینز در سال ۱۹۳۷ مدرک کارشناسی خود در زمینه مهندسی هوافضا را از دانشگاه میشیگان دریافت نمود و همان سال وارد شرکت لاکهید شد. در سال ۱۹۵۱ که نیروی هوایی ایالات متحده از شرکت هایی چون بویینگ ، داگلاس ، فیرچایلد و لاکهید در خواست کرد یک هواپیمای بابری مقاوم طراحی کنند که ترکیبی از جیپ و کامیون و هواپیما باشد ، گروه طراحی هاکینز دست به کار شدند و هرکولس را طراحی کردند . اما سر طراح لاکهید کلارنس جانسون معتقد بود این طرح فاقد کارایی لازم است و با ارائه آن به نیروی هوایی آمریکا مخالفت می کرد. سرانجام طرح هرکولس و طرح های دیگر همزمان به نیروی هوایی ارائه شدند و ارتش آمریکا هرکولس را از میان رقبای دیگر برگزید .
در حال حاضر بیش از ۲۲۶۰ فروند از هواپیماهای سی-۱۳۰ در ۷۰ نوع مختلف ساخته شده اند که در ۶۷ کشور مشغول به خدمت اند . واین افتخاری بزرگ برای ویلس هاکینز به حساب می آید . او سرانجام در سال ۲۰۰۴ در سن ۹۰ سالگی همراه با کوله باری از تجربه درگذشت.
این هواپیمای ترابری در سال ۱۹۵۵(۱۳۳۴) اولین پرواز آزمایشی خود را با موفقیت انجام واز سال ۱۹۶۳ (۱۳۴۲)نمونه های از این هواپیما در خدمت نیروی هوای ایران گردید.ویژگیهای که این هواپیما دارد قادر است در باندهای کوتاه و خاکی نشست و برخاست نماید
● تاریخچه ساخت:
هواپیمای ترابری C-۱۳۰ Hercules توسط شرکت لاکهید مارتین برای جابجایی بارهای هوایی در خط مقدم جبهه طراحی و ساخته شده است .این هواپیما توانایی عملیات از باندهای ناآماده راداربوده وقابلیت حمل وتخلیه چترباز وتجهیزات را دارد. قابل ذکر است که نوع پایه این هواپیما بعنوان یک پرندهچند منظوره در به انجام رسانیدن گستره وسیعی از ماموریت ها کاربرد دارد. حدود نیم قرن از اولین پرواز c-۱۳۰ می گذرد ولی خط تولید این هواپیمای بی نظیر همچنان فعال است. C-۱۳۰ یک هواپیمای توربوپراپ بال بالا وچند منظوره با پایه ترابری سنگین نظامی بوده که تا کنون حدود بیست میلیون ساعت پرواز داشته است. طرح پایه بدنه از اولین روز ساخت تا کنون صدها بار دستخوش تغییرات و بهسازی ها بوده تا جوابگوی ماموریت های گوناگون باشد که به این هواپیما و اگذار می شود. ناگفته نماند مدل های اولیه C-۱۳۰A و DوB توسط کاربر اصلی این هواپیما یعنی ایالات متحده اکنون از خدمت کنار گذاشته شده هند.
● تاریخچه پرواز و گونه های مختلف C-۱۳۰
▪ C-۱۳۰A: اولین مدل تولیدی این هواپیما بود که از چهار موتوذ توربو شفت آلیستون T۵۶-A-۱۱ یا -۹ قدرت می گیرد. طرح های مفهومی ابتدایی C-۱۳۰A در سال ۱۹۵۱ پدیدار شد واولین پرواز نخستین نمونه آن در هفتم آوریل ۱۹۵۵ انجام گرفت. C-۱۳۰A که حدود ۲۱۹ فروند از آن ساخته شد در دسامبر ۱۹۵۶ وارد خدمت در نیروی هوایی ایالات متحده گردید. بجز این , دو فروند DC-۱۳۰A )در اصل GC-۱۳۰A )نیز برای کنترل وپرتاب اهداف پرنده ساخته شدند که توانایی حمل وپرتاب چهار هدف پرنده را در پایلون های نصب شده در زیر بال های خود داشتند.مدل C-۱۳۰B در سال ۱۹۵۹ وارد خدمت شد که توانایی حمل سوخت بیشتری راداشت و در نتیجه برد آن افزایش یافته است. این هواپیما از موتور های جدیدتر T۵۶-A-۷ قدرت گرفته وارابه های فرود آن نیز نسبت به مدل A قوی تر شده است . شش فروند از این مدل با نصب چنگک های خاصی توانایی گرفتن چتر ماهوارها و محموله های فضایی محرمانه ایالات متحده در آخرین مرحله ورود به جو و قبل از فرود بر روی اقیانوس در هاوایی به پرواز در می آورد. مدل D در واقع گونه بهسازی شده ه مدل A بوده که در گونه های خاصی مجهز به اسکی و بوستر های جت کمکی برای کاهش طول باند پرواز نیز شده بود تا توانایی عملیات در دو قطب زمین را داشته باشد. C-۱۳۰E مدل با برد بیشتر C-۱۳۰B با دو مخزن سوخت نصب شده در زیر بال است. وهمچنین بهسازی های اوینونیکی وتجهیزات ناوبری از دیگر تغییرات داده در این مدل می باشد. مانند مدل E مدل C-۱۳۰H نیز مجهز به موتورهای T۵۶-A-T۵ می باشد. مدل H از اوایل دهه هفتاد جایگزین مدل های قبلی شد. شایان توجه است که تولید این مدل اکنون به پایان رسیده است .
مدل جی آن ۱۸۰ اینچ (۶/۴متر)کشیده تر از مدل استاندارد آن است.این ویژگی باعث شده مدل جدید تبدیل به هواپیمای ترابری با قابلیتهای بیشتری شود.بهمین خاطر ایتالیا ۲۲ فروند و نیروی هوایی سلطنتی انگلیس ۲۵فروندودانمارک ۳ فروند سفارش داده است.
این هواپیمای مجهزبه مجموعه ی بسیار پیشرفته ای از سیستم های ارتباطی ودفاعی شامل رادیوهای چند باندی یو و وی اچ اف وسیستم گیرنده ی هشدار لیزری است.این اولین هواپیمای سی-۱۳۰است که هم سوخت گیر وهم سوخت رسان است.این هواپیما قادر به انجام عملیات راهبردی و یا ماموریت های حمل ونقل تاکتیکی با انعطاف پذیری زیاداست جمعا ۱۱۸ فروندهواپیمای سی-۱۳۰جی وسی سی ۱۳۰ جی در دنیا تحویل داده شده اند.
▪ گونه های مختلف C-۱۳۰ به تفکیک ماموریت:
ـ ترابری تاکتیکی: تمامی مدل های ساخته شده شامل آخرین مدل: C-۱۳۰J/J-۳۰
ـ تانکرسوخت رسان:KC-۱۳۰T,KC-۱۳۰R,HC-۱۳۰P,HC-۱۳۰N,HC-۱۳۰H(N),KC-۱۳۰H
KC-۱۳۰F,KC-۱۳۰F,KC-۱۳۰B
ـ فرماندهی وکنترل: EC-۱۳۰Q,EC-۱۳۰G, EC-۱۳۰E(ABCCC)
ـ گشت دریایی:C-۱۳۰H-NP/PC-۱۳۰H
ـ عملیات ویژه:MC-۱۳۰H,MC-۱۳۰E
ـ جستجوونجات: HC-۱۳۰P,HC-۱۳۰N,HC-۱۳۰H(N),HA-۱۳۰H,HC-۱۳۰ SC-۱۳۰B/HC-۱۳۰B
حمل افرادمهم VIP وشخصیت ها:VC-۱۳۰H,VC-۱۳۰B
ـ شناسایی:RC-۱۳۰B
ـ مخصوص عملیات در قطبین:LC-۱۳۰R,LC-۱۳۰H,C-۱۳۰D,C-۱۳۰BL/LC-۱۳۰F
ـ کنترل اهداف پرنده: DC-۱۳۰H,DC-۱۳۰E,GC-۱۳۰A/DC-۱۳۰A
ـ جنگ الکترونیک:EC-۱۳۰H,EC-۱۳۰E(RR),EC-۱۳۰E(CL)
ـ عملیات فضایی/موشکی:NC-۱۳۰H,JC-۱۳۰B,JC-۱۳۰A
ـ آزمایشی وارزیابی:RC-۱۳۰S,JC-۱۳۰H,NC-۱۳۰E,JC-۱۳۰E,NC-۱۳۰B,NC-۱۳۰A
ـ هواشناسی:WC-۱۳۰H,WC-۱۳۰E,WC-۱۳۰B توپخانه پرنده:AC-۱۳۰U,AC-۱۳۰H,AC-۱۳۰E, هواپیمای ترابری تاکتیکی پیشرفته C-۱۳۰J و : C-۱۳۰J-۳۰گونه های Jول-۱۳۰ آخرین مدل از هواپیمای C-۱۳۰با کابین شیشه ای و اویونیک دیجیتال وموتورهای جدید با ملخ های شش تیغه هستند. تغییرات انجام شده در مدل C-۱۳۰J که از سال ۱۹۹۷ساخت آن شروع و از سال ۲۰۰۴ وارد خدمت شد است. C-۱۳۰J-۳۰ گونه کشیده تر مدل پایه بوده و بیش از ۱۸۰سفارش برای این هواپیما داده شده که تا کنون ۱۳۰فروند از آن تحویل داده شده است. شایان توجه است اولین فروندهواپیمای سوخت رسان KC-۱۳۰J نیز در آوریل سال ۲۰۰۴ به سپاه تفنگداران دریایی تحویل داده شد.
ـ کاکپیت:خدمه C-۱۳۰J شامل خلبان کمک خلبان و افسر بارگیری هستند. این هواپیما در کابین شیشه ای آن از چهار نمایشگر چند منظوره کریستال مایع برای کنترل پرواز وناوبری بهره می گیردوهر دو خلبان نیز دارای یک نمایشگر سربالاHUD نیز می باشند.ناگفته نماند GPS /سیستم ناوبری اینرسیایی ساخت هانی ول وسیستم جلوگیری از برخورد در هوا و زمین و سیستم فرود ILS هم سامل مجموعه یکپارچه ناوبری هواپیما هستند.
ـ بخش بار:محفظه بار C-۱۳۰J حجم مفیدی در حدود ۴۵۰۰ فوت مکعب داشته وقابلیت جا دادن بارهای ۳۷۲۱۶ پاوندی را نیز دارد. برای مثال سه یونیت ضدزره حمل نفرات و پنج پالت استاندارد , ۷۴ برانکارد, ۹۲ سرباز کاملا مسلح یا ۶۴ چترباز .قسمت بار مجهز به انواع تجهیزات بارگیری اعم از رولرها, بست ها ,ومحل های نصب کانتینرهایا صندلی های سربازان نیز می باشد.این هواپیما قادر به رهایی بار بدون علامت رهایی بار با دقت فوق العادهای انجام میدهد.
● موتورها:C-۱۳۰J
مجهز به چهار موتور توربوپراپ آلیسون AE۲۱۰۰D۳ است که قدرت برابر با ۴۵۹۱ شفت اسب بخار داشته وهر کدام شش ملخ کامپوزیتی R۳۹۱ ساخت داوتی را به گردش در می آورد.موتورها مجهز به سیستم کنترل الکترونیکی دیجیتال خودمختار (FADEC) هستند وسیستم اتوماتیک کنترل رانش (ATCS) نیز میزان قدرت را در هر کدام از موتورها بهینه می سازد. این هواپیما توانایی حمل ۴۵۹۰۰ پاوند سوخت را داشته و ۱۸۷۰۰ پاوند دیگر نیز در مخازن سوخت جداشونده زیر بال ها قابل حمل می باشد.
پرواز به قرن بیست و یکم با C-۱۳۰
C-۱۳۰J-۳۰ توانایی حمل هشت پالت ۴۶۳ لیتری و ۹۳ برانکارد و ۲۴ کانتیننر استاندارد آمریکایی CDS و ۱۲۸ سرباز کاملا مجهز یا ۹۲ چترباز را دارد.هواپیمای C-۱۳۰J/J-۳۰ حدود چهل و پنج درصد کمتر از مدلهای قبلی هزینه پرواز ونگهداری دارد. سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده KC-۱۳۰J را بعنوان جایگزین برای KC-۱۳۰F انتخاب کرده است. این هواپیما توانایی سوخت رسانی به انواع هواپیماهاو هلیکوپترها را داشته وسوخت رسانی در سرعت ۱۰۰تا ۲۷۰ نات قابل انجام است. ناگفته نماند از هر کدام از غلاف های سوخت رسانی ۱۱۳۵ لیتر سوخت در دقیقه تخلیه می شود. در روی زمین نیز این هواپیما توانایی سوخت رسانی به خودروها و هلیکوپترها را با آهنگ تخلیه ای در حدود ۲۲۷۰ لیتر در دقیقه داراست
● هرکولس : اسب پیر و سخت کوش نیروی هوایی ارتش
در ۱۴ خرداد ماه سال ۱۳۴۲ نیروی هوایی ارتش به یکی از رویایی ترین هواپیماهای خود یعنی هواپیمای ترابری سی-۱۳۰ ( هرکولس) مجهز شد . این هواپیماها امکانات ترابری ارتش را به مقیاس فوق العاده ای افزایش دادند. هرکولس دارای ۴ موتور است و حداقل به ۵ نفر خدمه ( خلبان . کمک خلبان .مهندس پرواز.
ناوبر و مامور بارگیری ) نیازمند است. ارتش پس از سال ۴۲ هم مدل های جدیدتر این هواپیما را در مقیاس وسیعی به عهده گرفت . ایران در طول جنگ به طور گسترده از هرکولس ها برای تخلیه مجروحین ، رساندن آذوقه و مهمات به رزمندگان ، جابه جایی نیروها و پیاده کردن چترباز استفاده کرد .
هرکولس قابلیت حمل ۹۲ سرباز مسلح ، یا ۶۴ نفر چترباز ، یا ۷۴ نفر بیمار روی برانکارد و یا ۲۲ تن بار را داراست.در زلزله بم هم ۱۴ فروند از این هواپیماها مامور کمک رسانی به زلزله زدگان شدند .
این نکته هم جالب است که در تاریخ ۷ آبان ۱۳۴۴ یک فروند از این هواپیماها با خدمه و خلبانان ایرانی ، برای اولین بار بر فراز اقیانوس اطلس در آمریکای شمالی فرود آمد ( ۲۵ آبان ۱۳۴۴ ) .هواپیمای ترابری سی-۱۳۰ هرکولس را باید بدون تردید اسب بارکش نه تنها نیروی هوایی کشورمان ، بلکه بسیاری از نیروهای هوایی کشورهای دیگر جهان به شمار آورد . نیروی هوایی ایران ابتدا در دهه ۶۰ میلادی تعدادی( سی-۱۳۰ ) مدل بی را خریداری نمود، ولی بعدا آن ها را به پاکستان فروخته و انواع پیشرفته تر آن یعنی( سی-۱۳۰ ) ایی و اچ را جایگزین نمود ، که با وجود عمر و کارکرد فراوان ، همچنان سرپا و توانا می باشند.
با وجود این که خاطرات تلخی مانند سقوط هواپیمای فرماندهان نظامی در ۷ مهر سال ۱۳۶۰ ، سقوط هواپیمای حامل خبرنگاران در آذرسال ۸۴ در تهران در خاطر ما ایرانیان است ، اما این ها هیچ کدام از ارزش این هواپیمای افسانه ای کم نخواهد کرد و ما همچنان به خاطر خدمات بیشمار هرکولس ها در طول این ۴۰ سال به آن ها مدیون هستیم !!!!
در ضمن خاطر نشان می کنیم که نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز۴۶ فروند از این هواپیما مدل اچ وای رادر سال۱۹۷۶خریداری کرده که ازاین تعداد۲۰ تا ۲۲فروند در حال سرویس دهی می باشند

محمد
http://air-mag.blogsky.com
ترجمه و تالیف : moh-۵۹۷
منبع :
http://www.spectrumwd.com/c۱۳۰
http://www.theaviationzone.com/factsheets/c۱۳۰.asp
www.artesh-iran.blogfa.com