دوشنبه, ۱۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 6 May, 2024
مجله ویستا
همگونی آفرینش زن و مرد، اقتباس از «زن در آئینه جلال و جمال»
آیا خلقت زن و آفرینش مرد از دو گوهر مستقل و دو مبدأ قابلیِ جداگانه است تا هر کدام دارای آثار خاص و لوازم مخصوص باشد، مانند دو گوهر از دو معدن جدا ظهور میکنند و جنس هر کدام غیر از جنس دیگری است؟
یا آنکه هر دو از یک گوهرند و هیچ امتیازی بین آنها از نظر گوهر وجودی نیست، مگر به واسطه اوصاف کسبی و اخلاق تحصیلی و ...؟
یا آنکه مرد، بالاصالة از یک گوهر خاص خلق شده، سپس زن از زوائد مبدأ تابع مرد، به صورت یک فرع آفریده شد؟
یا به عکس یعنی زن، بالاصاله از یک گوهر معین آفریده شده، سپس مرد از زوائد مبدأ تابع زن، به طور طفیلی و فرعی، فرآورده شد؟
احتمال اول، جایگاهی در تفسیر و شواهد قرآنی و مانند آن ندارد، چنان که احتمال چهارم نیز فاقد هر گونه شواهد قرآنی و روایی است. عمده مطلب، احتمال دوم و سوم است. آنچه از ظاهر آیات ناظر به اصل آفرینش، برداشت میشود و برخی از احادیث نیز آن را تأیید مینماید، احتمال دوم است. احتمال نه تنها از ظاهر آیات راجع به خلقت به دست نمیآید، بلکه بعضی از احادیث نیز آن را نادرست میداند. اینک آیههای خلقت مانند:
«یا ایها الناس اتقوا ربّکم الذی خلقکم من نفس واحدةٍ و خَلَقَ منها زوجَها و بَثَّ مِنهما رجالاً کثیرا و نساءً و اتقواللّه الذی تَسائَلُونَ به والارحام انّ اللّه کان علیکم رقیبا(۱)
منظور از نفس در این آیه کریمه، گوهر، ذات، اصل و واقعیت عینی شیء است و مراد از آن، معنای روح، جان، روان و مانند آن نیست. برای مثال، وقتی میگویند، فلان شیء «فی نفسه» چنین است، یعنی در ذات و هستی اصلی خود چنین است و وقتی میگویند: «جائنی فلان نفسه»(۲)
یعنی فلان کس، خودش آمد که معنای «نفس» مرادف با «عَین» یعنی اصل ذات خواهد بود. پس روا نیست که مباحث علم النفس قدیم یا جدید را به این آیه ربط داد و یا تحقیق در باره این آیه را با آیات ناظر به پیدایش نفس و دمیدن آن در انسان و رجوع آن به سوی پروردگار و دیگر مباحث قرآنی مرتبط به احکام روح، وابسته دانست.
پس مراد از نفس همانا ذات و واقعیت عینی است. بنابراین، مفاد آیه مزبور این است که همه انسانها از هر صنف، خواه زن و خواه مرد (زیرا کلمه ناس، شامل همگان میشود) از یک ذات و
گوهر، خلق شدهاند و مبدا قابلیِ آفرینش تمام افراد، یک چیز است و از طرف دیگر، اولین زن که همسر اولین مرد است نیز از همان ذات و گوهر عینی، آفریده شده، نه از گوهر دیگر و نه فرع بر مرد و زائد بر او و طفیلی و مانند آن، بلکه خداوند، اولین زن را از همان ذات و اصلی آفریده است که همه مردها و زنها را از همان اصل خلق کرد. آن گاه در آیه شریفه به کیفیت تکثیر نسل، اشاره میشود که از حوصله این مقاله بیرون است.
همین مطالب را میتوان از آیات زیر استفاده نمود:
«هو الذی خلقم من نفسِ واحدةٍ و جَعَلَ منها زوجها ...»(۳)
«خلقکم من نَفْسٍ واحدةٍ ثم جعل منها زوجها...»(۴)
پس مفاد آیههای ناظر به اصل آفرینش، وحدت مبدأ قابلی خلقت تمام مردان و زنان و نیز اولین مرد و اولین زن که نسل کنونی به آنها منتهی میشوند، خواهد بود.
حال، احادیث ناظر به مبدأ قابلی آفرینش، مانند آنچه محمد بنبابویه قمی (صدوق قده) در «علل الشرایع» و نیز «من لا یحضره الفقیه» نقل کرده است:
«زرارة بن اعین» از حضرت امام صادق(ع) سؤال کرد:
نزد ما مردمی هستند که میگویند:
خداوند، «حوّا» را از بخش نهایی دنده چپ آدم آفرید.
امام صادق(ع) فرمود:
خداوند از چنین نسبتی، هم منزه است و هم برتر از آن ... آیا کسی میگوید: خداوند، توان آن را نداشت که همسر آدم را از غیر دنده او خلق کند، تا بهانه به دست شناعتکنندگان دهد که بگویند بعضی از اجزای آدم با بعض دیگر، نکاح نمود ...؟ سپس فرمود:
خداوند، بعد از آفرینش آدم، حوا را به طور نوظهور، پدید آورد ... آدم(ع) بعد از آگاهی از خلقت وی از پروردگارش پرسید: این کیست که نزدیکی و نگاه او، مایه انس من شد؟
خداوند فرمود:
این حواست. آیا دوست داری که با تو باشد و مایه انس تو شده، با تو سخن بگوید و تابع تو باشد؟ آدم گفت:
آری، پروردگارا! تا زندهام سپاس تو بر من
لازم است.
آنگاه خداوند فرمود:
از من ازدواج با او را بخواه، چون صلاحیت همسری تو را جهت تأمین شهوت دارد. پس از آن خداوند، شهوت جنسی را به او اعطا نمود ...
سپس آدم عرض کرد:
من پیشنهاد ازدواج با او را ارایه میدهم، رضای شما در چیست؟ خداوند فرمود: رضای من در آن است که معارف دین مرا به او بیاموزی ...(۵)
این حدیث، گرچه مفصل است و بخشهایی از آن نقل نشد و از لحاظ سند، نیاز به تحقیق بیشتر و از نظر عبارات، نیاز به توضیح بیشتر دارد، ولی مطالب مهم و سودمندی از آن استفاده میشود که به بعضی از آنها اشاره میگردد.
۱) خلقت حوا از دنده چپ آدم، صحیح نیست.
۲) آفرینش حوا همانند خلقت آدم، بدیع و نوظهور بوده و مستقل است.
۳) نزدیکی و نگاه آدم به حوا مایه انس وی شده است و خداوند نیز همین اصل را پایه برقراری ارتباط آنها قرار داد و این انس انسانی، قبل از ظهور غریزه شهوت جنسی بوده است، زیرا جریان غریزه مطلبی است که بعد مطرح شد.
۴) خداوند، گرایش جنسی و شهوت زناشویی را به آدم(ع) القا نمود و این در حالی بود که جریان انس و دوستی از قبل، وجود داشت.
۵) بهترین مهریه و صداق، تعلیم علوم الهی و آموختن معارف دین است که خداوند آن را به عنوان مهریه حضرت حوا بر آدم واجب کرده است.
۶) بعد از ازدواج آدم به حوا گفت: به طرف من بیا و به من رو کن. حوا گفت: تو به سوی من رو کن. خداوند، امر کرد که آدم برخیزد و به طرف حوا برود، و این همان راز خواستگاری مرد از زن است و گرنه زن به خواستگاری مرد میرفت. بدون شک، منظور از این خواستگاری، خطبه قبل از عقد که در این حدیث مبسوط آمده، نیست.
تاکنون روشن شد که آفرینش زن و مرد از یک گوهر است و همه زنان و مردان، مبدأ قابلی واحد داشته، چه اینک مبدأ فاعلی تمام آنها خدای یگانه و یکتاست و هیچ مزیتی برای مرد نسبت به زن در اصل آفرینش نیست و اگر برخی از روایات، عهدهدار اثبات این مزیتند از نظر سند، نارسا یا از جهت دلالت، ناتمامند و اگر فرض کنیم که از هر دو جهت تمام باشند، چون مسأله مورد بحث، یک امر تعبدی محض نیست، نمیتوان آن را با یک دلیل ظنّی غیر قطعی، ثابت کرد مگر در حد گمان که آن نیز سودمند به حال مسایل علمی نخواهد بود.
۱ـ نساء، آیه ۱.
۲ـ تفسیر المیزان، ج۴، ص۱۴۴.
۳ـ اعراف، آیه ۱۸۹.
۴ـ زمر، آیه ۶.
۵ـ علل الشرایع، ج۱، باب ۱۷ و ج۳، ص۳۷۹.
منابع
تفسیر المیزان,jeld=۴,safhe=۱۴۴
علل الشرایع,jeld=۱
علل الشرایع,jeld=۳,safhe=۳۷۹
۲ـ تفسیر المیزان، ج۴، ص۱۴۴.
۳ـ اعراف، آیه ۱۸۹.
۴ـ زمر، آیه ۶.
۵ـ علل الشرایع، ج۱، باب ۱۷ و ج۳، ص۳۷۹.
منابع
تفسیر المیزان,jeld=۴,safhe=۱۴۴
علل الشرایع,jeld=۱
علل الشرایع,jeld=۳,safhe=۳۷۹
منبع : طوبی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران غزه آمریکا شورای نگهبان مجلس شورای اسلامی انتخابات دولت حسین امیرعبداللهیان حجاب جنگ دولت سیزدهم حسن روحانی
فضای مجازی هواشناسی قتل شهرداری تهران تهران شورای شهر تهران سیلاب سامانه بارشی سلامت سازمان هواشناسی آموزش و پرورش باران
خودرو بانک مرکزی بنزین قیمت دلار بازار خودرو قیمت طلا قیمت خودرو دلار یارانه مسکن ایران خودرو حقوق بازنشستگان
مهاجرت تلویزیون نمایشگاه کتاب سینمای ایران صدا و سیما دفاع مقدس مسعود اسکویی موسیقی سریال مهران غفوریان
معماری
اسرائیل رژیم صهیونیستی حماس فلسطین جنگ غزه روسیه اوکراین امیرعبداللهیان طوفان الاقصی ایالات متحده آمریکا نوار غزه جنگ اوکراین
فوتبال پرسپولیس لیگ برتر انگلیس لیگ برتر جواد نکونام رئال مادرید سپاهان بارسلونا بازی باشگاه استقلال باشگاه پرسپولیس مهدی طارمی
باتری اپل گوگل اینستاگرام آیفون مایکروسافت ناسا عکاسی سامسونگ
ویتامین چای کاهش وزن توت فرنگی سیگار فشار خون کبد چرب