خاطره نویسی و خوداگاهی

من با خاطره نویسی به خود آگاهی می رسم
در آغاز قرن بیستم، كشور آفریقای شرقی بریتانیا، كه همان كنیای امروز است، از كوه كلیمان‎جارو گرفته تا دشت سرنگتی، سرزمینی پر از ماجرا بود. خارجیان از سواحل اروپا، آسیا و آمریكا به این سرزمین وارد می‎شدند. از جمله‎ این اشخاص دین كارن بلیكس، زوجه‎ جدید بارون فون بلیكسن بود كه در ناحیه‎‌ تپه‎ های نگونگ در فاصله‎ اندكی از نایروبی زندگی می‎كرد. كارن در مدت هفده سال اقامت در كشور آفریقای شرقی، از شوهر خیانتكارش بیماری سیفلیس گرفت، مزرعه ‎اش را در اثر حریق از دست داد و ورشكست شد. شاید از همه‎ این‎ها بدتر، از دست دادن مردی به نام دنیس فینچ هاتون بود كه در اثر یك حادثه هوایی جان باخت.كارن در تمام مدت اقامتش در آفریقا دست از نوشتن برنداشت. نوشتن و قصه گفتن در واقع راه فرار بود، اما هر موضوع آن وسیله‎ای برای مقابله و كنار آمدن با تغییراتی بود كه با آن‎ها روبه ‎رو می‎شد. وقتی كارن به سرزمینش دانمارك برگشت، تصمیم گرفت كه به نوشته ‎هایش سروسامانی بدهد. او حوادث زمان اقامتش در آفریقا را در قالب كتاب جالب “خروج از آفریقا” به رشته‎ تحریر درآورد.
در حالی كه همه‎ ما لزوماً داستان پرداز نیستیم، می‎توانیم حوادث و ماجراهای زندگی خود را بنویسیم كه در واقع این كمكی است به التیام تألمات روح. صحبت كردن از احساسات، ادراكات، نقطه‎ نظرها و خاطرات، همیشه اقدامی در جهت تخفیف تألمات روانی است. بازگفتن آن چه در ذهن داریم، وزنه ‎های بسته شده به روح و روان ما را سبك می‎كند. بسیاری از مذاهب از این مفهوم برای التیام‎های معنوی استفاده كرده ‎اند. روان‎شناسی نوین امروزی نیز از این روش، بهره‎ فراوان می‎گیرد. با آن كه گفت‎ و گو كردن متداول‎ترین روش خودافشایی است، به رشته‎ تحریر درآوردن افكاری كه به ذهن خطور می‎كند نیز به شدت درمان‎ كننده است.نوشتن خاطرات و وقایع روزانه‎ درمان بخش، شامل نگارش مطالبی در زمینه‎ حوادث، اندیشه‎ ها، احساسات، خاطرات و ادراكات شخص در جریان سفر زندگی است. نوشتن خاطرات و یادداشت‎های روزانه روشی بسیار مفید و مناسب برای مقابله با استرس و مدارا كردن با آن است. روان‎شناسان و متخصصان امور سلامتی، سال‎هاست كه برای افزایش رشد و تعالی شخصی، از این روش استفاده می‎كنند.
نوشتن خاطرات، روشی برای مقابله با استرس:
نوشتن خاطرات روزانه و به طور كلی درج یادداشت‎های روزانه، روشی عالی برای رسیدن به خودآگاهی است. نوشتن یادداشت‎های روزانه، ارتباطی میان ذهن و روح فراهم می‎آورد و اولین قدم برای از میان برداشتن استرس است.خاطره ‎نویسی ابزاری در خدمت مراقبه است. روشی است تا ذهن را از اندیشه پاك كند. با نوشتن خاطرات، آرامش بر ذهن حاكم می‎شود. افكار و احساسات از ذهن خارج می‎شوند تا بر كاغذ نقش ببندند.گر چه در زمینه‎ فایده و تأثیرات نوشتن بررسی چندانی نشده، همه‎ دست‎اندركاران امور روانی بر این عقیده‎اند كه این روش می‎تواند در زمینه‎ های مختلف به اشخاص كمك كند. می‎تواند احساس گناه را از ذهن بشوید و به راه حلی خلاق برای مساله برسد.
بررسی‎های اخیر نشان می‎دهند كه نوشتن خاطرات نه تنها برای روح و روان مناسب است، بلكه به سلامت جسمانی اشخاص هم كمك می‎كند. در سلسله بررسی‎ های جیمز پنه بیكر استاد روان‎شناس (۱۹۹۰-۱۹۸۹)، از دانشجویان دانشگاه ساترس متودیست خواسته شد كه به مدت ۱۵ دقیقه، در چهار روز متوالی، درباره‎ یكی از حوادث تأسف بار زندگیشان مطالبی بنویسند. در حالی كه پاسخ فوری به شرح این وقایع نویسی، اغلب اشك بود و حتی رؤیاهای ناخوشایند را به همراه داشت، پنه بیكر به این نتیجه رسید كه این اشخاص در مقایسه با گروه كنترل كه مطلبی ننوشته بودند، كمتر به درمانگاه دانشگاه مراجعه كردند. وقتی این تجربه با همكاری كیكولت - گلیسر تكرار شد و از شركت كنندگان در قبل و بعد از خاطره‎نویسی آزمایش خون به عمل آمد، معلوم شد كه میزان ایمنی عمومی بدنشان افزایش یافته است.
در سال ۱۹۸۶، در دانشگاه مریلند، اقدام به یك بررسی كردم تا تأثیر روش‎های قرار گرفتن در آرمیدگی (آرمیدگی تدریجی عضلات، آموزش خودزا و تصویرسازی ذهنی) را وقتی به همراه خاطره نویسی مورد استفاده قرار می‎گیرند آزمایش كنم. در حالی كه شصت و نه نفر شركت كننده در بررسی، با روش‎های قرار گرفتن در آرمیدگی به قدر كافی آشنا شدند، سی و دو نفر اقدام به نوشتن خاطرات نمودند. در مدت دوازده هفته، نشانه‎ های استرس اشخاص شركت كننده در بررسی اندازه ‎گیری شد (سردرد، خارش پوست، مشكلات معده‎ای و روده‎ای). نتایج نشان دادند كه وقتی از هر دو روش به اتفاق استفاده شد، نتایج بسیار بهتری به دست آمد.تنها نوشتن نثر نیست كه به تخفیف استرس كمك می‎كند. ثابت شده است كه نوشتن شعر نیز به تخفیف آلام روانی كمك می‎نماید. با آن كه لزوماً تمامی اشعار وزن و آهنگ ندارند، استفاده از وزن و آهنگ در سرودن شعر، به اشخاص احساسی از كنترل می‎دهد.نوشتن خاطرات روزانه به عنوان یك روش مقابله، اثراتی كوتاه مدت و بلندمدت به همراه دارد.اثرات فوری و كوتاه مدت: به دلایل بسیار مختلف، اشخاص نمی‎توانند همه‎ احساسات خود را بیان كنند. از یك سو آگاهانه موانعی بر سر راه ابراز احساسات خود قرار می‎دهند و از سوی دیگر به طرزی ناخودآگاه با سركوب كردن ادراكات، نگرش‎ها و احساسات خود، رفتارهایی بیمارگونه به نمایش می‎گذارند. نتایج می‎تواند بسیار ناراحت كننده باشد و شخص را بارها و بارها به كلینیك‎های روان‎ درمانی بكشاند. یكی از هدف‎های اصلی روان‎ درمانی، افزایش خودآگاهی و ابراز صادقانه ‎ی خویشتن است.
به طور خلاصه، خودابرازی از طریق نوشتن خاطرات و یادداشت‎های روزانه، افكار مسموم ذهن را از آن خارج كرده، آن را به روی كاغذ می‎آورد. نوشتن دفتر خاطرات افكار، احساسات و ادراكات را آزاد و رها می‎سازد. در نتیجه مغز به آزادی می‎رسد. نوشتن خاطرات در واقع نوعی مراقبه است، یك مراقبه ‎ی نوشتاری و كتبی. زیرا وقتی اندیشه‎ های قدیمی از ذهن خارج می‎شوند، فضای خالی كه قبلاً آن را اشغال كرده بودند، امكان فراهم آمدن آگاهی ‎های بیشتری را مهیا می‎سازد و بر عمق اندیشه می‎افزاید. شرایط جدید، قابل قیاس با تماشا كردن محیط از روی قله‎ كوه است، حال آن كه شرایط قدیم را می‎توان با نگاه كردن به پیرامون از پایین كوه مقایسه كرد. آگاهی بیشتر، درها را به روی درك بیشتر می‎گشاید. نوشتن اندیشه‎ های شخصی به انسان امكان می‎دهد خود را از چنگال این اندیشه ‎ها خلاص كرده انرژی محدود خود را مصرف نكند. آزاد كردن اندیشه و احساس، نوعی اقرار شخصی به شمار می‎آید كه در طی آن، با رفتارهای خود، صادقانه برخورد می‎كنیم. این، اقدام مهمی برای التیام روابط درونی و روابط شخصی با دیگران است. افزوده بر این، بر خلاف گفت‎وگوی درونی با خویشتن، استفاده از نوشتن به عنوان روشی برای ابراز خویشتن، به نویسنده امكان می‎دهد مالكیت احساسات خود را پذیرا گردد.اثرات بلند مدت: لویس و كلارك، در مدت اقامت در ساحل شمال غربی، همه روزه خاطرات خود را به رشته‎ تحریر درمی‎آوردند و بعد برای مراجعت سالم به سن لوئیس، از آن نوشته‎ ها استفاده می‎نمودند. هم‎چنین ممكن است دشوار باشد كه به طور روزانه شاهد تغییرات ادراكات شخصی و نگرش خود در قبال حوادث و شرایطی باشیم كه استرس ‎آمیز ارزیابی می‎شوند. اما اگر گه‎گاه به سراغ نوشته ‎های سابق خود برویم، به تدریج به آگاهی مورد نظر خود می‎رسیم. در جریان تدریس در دوره‎ های آموزش مدیریت استرس، از دانشجویان می‎خواهم مطالب مربوط به مدیریت استرس را همه روزه یادداشت كنند. در پایان دوره، هر یك از شركت كنندگان نوشته ‎های خود را می‎خواند و خلاصه‎ای از آن یادداشت می‎كند. این یادداشت، مسلماً همه‎ محرك‎های تنش ‎زای دوره‎ چهار ماهه‎ آموزش را در بر نمی‎گیرد. به جای آن، به مطالبی اشاره دارد كه دانشجو در طی دوره فرا گرفته است.

نویسنده: دكتر برایان لوك سی وارد
مترجم: مهدی قراچه داغی