آلوده‌ترین نقاط جهان کجا هستند؟

● چرنوبیل اوكراین
منطقه چرنوبیل اوكراین، شاهد بزرگ‌ترین فاجعه اتمی دنیا در سال‌های اخیر بوده است. تشعشعات حاصل از انفجار اتمی نیروگاه برق چرنوبیل، حدود ۱۰۰ برابر قوی‌تر از تشعشعات بمبی بود كه بر فراز هیروشیما و ناكازاكی‌ ژاپن رها شد. برای كنترل آلاینده‌های زیست محیطی ناشی از این انفجار كه اورانیوم، پلوتونیوم،‌ ید، رادیو اكتیو و سایر فلزات بودند،‌ رآكتور اتمی نیروگاه در یك پوشش بُتنی مدفون شد تا مانع از پراكندگی تشعشات و سوخت باقیمانده در رآكتور شود. گفتنی است، نفوذ ذرات معلق حاصل از انفجار و غبارهای سوختی در محیط اطراف می‌تواند با نفوذ در آب باران، سبب آلودگی آب‌های زیرزمینی شود. در طی سال‌های گذشته، میزان بروز سرطان و سایر بیماری‌های مرتبط با آلودگی‌های زیست محیطی در این منطقه به مراتب گسترش یافته است. ‌
● زرژینسك روسیه
در دوران جنگ سرد، كارخانه‌های تولید سلاح‌های شیمیایی روسیه در منطقه زرژینسك (در جنوب غربی) این كشور قرار داشتند. وجود ضایعات ناشی از تولید مواد شیمیایی در این منطقه، سبب نفوذ ۱۹۰ ماده شیمیایی از جمله آرسنیك، گاز خردل، گاز سمی فوشرن و سایر مواد آلی پایدار به آب‌های زیرزمینی شده است كه می‌تواند سبب ایجاد مسمومیت و حتی مرگ انسان شود. این مسأله حتی خطر راه یافتن این آلاینده‌ها به منابع آب آشامیدنی‌ ساكنین شهرهای مجاور را هم ایجاد كرده است. گفتنی است، هم‌اكنون با ایجاد یك كمیته راهبردی ویژه، منابع آلودگی منطقه زرژینسك مورد ارزیابی قرار گرفته و راهكارهای مناسبی برای كاهش آلودگی‌های زیست محیطی در حال اتخاذ است. ‌
● هاینا جمهوری دومنیكن
بازیافت باتری‌ها در منطقه هاینا در جمهوری دومنیكن، سبب انباشته شدن حجم بسیار زیادی فلز سرب شده است. به همین دلیل، میزان سرب در خون ساكنین و خاك‌های اطراف این منطقه بیش از مقدار طبیعی شده است. شایع‌ترین علایم ناشی از آلودگی این منطقه، مسمومیت ناشی از سرب است كه بر وضعیت سلامت و رشد كودكان منطقه تأثیر گذاشته و به سیستم عصبی مردمان آن ناحیه آسیب ‌رسانده است. در حال حاضر مراحل اولیه مدیریت بحران در منطقه هاینا در حال اجرا است. ‌
● كابوه زامبیا
كابوه دومین شهر بزرگ زامبیا است كه از مراكز مهم استخراج معدن‌ و تصفیه فلزات از جمله سرب به شمار می‌آید. در واقع، سا‌ل‌های سال است كه استخراج معادن و ذوب فلزات بدون توجه به خطرات بالقوه افزایش آلاینده‌های زیست محیطی، در این منطقه ادامه دارد. فعالیت كوره‌های ذوب فلزات سبب انتشار فلزات سنگین در محیط منطقه شده و به تدریج بر روی سطح زمین انباشته شده است. با گذشت زمان، نفوذ این ذرات و آلاینده‌ها در خاك و منابع آب منطقه، سبب بیماری ساكنین و آلودگی منابع زیرزمینی شده است. متأسفانه پس از گذشت چند دهه از آلودگی این منطقه، برنامه‌های پیش‌بینی شده برای پاكسازی منطقه، در مراحل اولیه قرار دارد. ‌
● لااُرویا پرو ‌
شهر لااُرویای پرو دارای معادن بسیار زیاد و چندین كوره ذوب فلزات می‌باشد. لذا از سال ۱۹۲۲ بدین سو، كودكان و بزرگسالان ساكن منطقه در معرض تشعشعات سمی حاصل از فعالیت واحدهای صنعتی منطقه قرار داشته‌اند. سرب، مس، گوگرد و روی از مهم‌ترین منابع آلودگی این منطقه هستند. بر اساس گزارش‌های رسمی، غلظت دی‌‌اكسید گوگرد این منطقه ده برابر استاندارد اعلام شده توسط سازمان بهداشت جهانی است. باران‌‌های اسیدی ناشی از انتشار دی‌اكسید گوگرد در محیط،‌ پوشش گیاهی منطقه را در معرض نابودی كامل قرار داده است. در سال ۲۰۰۴ از دولت محلی خواسته شد، برنامه‌ چهار ‌ساله‌ای را برای كاهش آلودگی محیط زیست منطقه در این راستا در نظر گیرد. در حال حاضر نیز اقدامات قابل توجهی از سوی سازمان‌های غیردولتی برای پاكسازی این منطقه در حال شكل‌گیری است. ‌
● لینفن چین ‌
منطقه لینفن در جنوب شرقی چین، مركز صنعت ذغال سنگ این كشور محسوب می‌شود. در این منطقه حدود ۲۰۰ هزار نوع آلاینده وجود دارد كه مهم‌ترین آنها ذرات خاكستر،‌ مونواكسید كربن، ‌دی‌‌اكسید نیتروژن،‌ گوگرد و تركیبات آلی فرّار هستند. مسمومیت‌های حاد تنفسی ناشی از وجود خاكستر زغال سنگ در محیط، از بیماری‌های شایع این منطقه است. بیشترین میزان آلودگی هوا بر اثر میزان دی‌اكسید گوگرد و سایر ذرات آلاینده نیز در این منطقه گزارش شده است. همچنین افزایش غلظت آرسنیك در آب آشامیدنی، سلامت بسیاری از ساكنین این منطقه را به مخاطره انداخته است. علیرغم مشكلات زیست محیطی این منطقه، به دلیل وضعیت نامناسب اقتصادی و شیوع فساد اقتصادی در میان مقامات و مسؤولان چینی، برنامه‌های پیش‌بینی شده برای كاهش آلودگی‌های زیست محیطی این منطقه، موفقیت‌آمیز نبوده‌‌اند. ‌
● مایلو - سو قرقیزستان
پسماند‌های معادن اورانیوم رادیواكتیو، تابش‌های گاما فلزات سنگین و سیانور از مهم‌ترین منابع آلودگی منطقه مایلو‌-‌‌‌سو قرقیزستان می‌باشند. پسماند‌ها و ضایعات معادن موجود در این منطقه سبب ایجاد آلودگی‌های شدید زیست محیطی شده است. متلاشی شدن توده‌های پسماند‌های سنگ اورانیوم سبب خروج مواد رادیواكتیو شده كه بخشی از این آلاینده‌ها با راه یافتن به رودخانه‌های مجاور، سبب آلودگی منابع آب آشامیدنی منطقه شده‌اند. به موازات،‌ آلودگی‌‌های ناشی از مواد رادیواكتیو كه در اثر سوانح طبیعی مانند آتشفشان و زلزله ایجاد شده‌‌اند، سلامت ساكنین منطقه مایلو - سو را در معرض تهدید قرار داده‌‌ است. بانك جهانی به منظور كاهش آسیب‌های زیست محیطی به مردمان این منطقه، دام و طیور، گیاهان و حیوانات بومی منطقه را كه در معرض انتشار مواد رادیو اكتیو حاصل از پسماند‌ها و ضایعات معادن ذوب فلزات قرار دارند،‌ در راستای طرح توسعه سیستم‌های مدیریت بحران، مورد حمایت قرار داده است. ‌
● نوریلسك روسیه ‌
مهم‌ترین منبع آلودگی منطقه نوریلسك در سیبری روسیه، آلاینده‌های منتشر شده در هوا می‌باشند. نوریلسك روسیه یك منطقه صنعتی است كه در آن برف به رنگ سیاه بوده و هوا طعم سولفور می‌دهد. سن امید به زندگی كارگران كارخانه‌‌های مستقر در این منطقه، حدود ۱۰ سال كمتر از متوسط عمر روس‌ها می‌باشد. این منطقه بزرگ‌ترین تولیدكننده نیكل در دنیا بوده و به عنوان بزرگ‌‌ترین منطقه آلوده صنعتی جهان شناخته شده است. معدن‌كاوی و تصفیه فلزات، كیفیت هوای منطقه را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. بیماری‌های گوش و حلق و بینی از بیماری‌های شایع در میان ساكنین منطقه نوریلسك است. میزان مرگ و میر ناشی از بیمار‌های تنفسی این منطقه نیز بیش از استانداردهای موجود است. از دهه ۱۹۸۰ بدین سو، اقداماتی در راستای حذف آلاینده‌های گازی این منطقه صورت گرفته است. اما در مورد رفع خسارات وارد شده به جنگل‌ها و افزایش غلظت فلزات در محیط، هنوز اقدامات مناسبی انجام نشده است.
● منطقه رانیپت هند
در منطقه رانیپت هند، بیش از ۳ میلیون نفر در معرض ضایعات صنعت دباغی قرار دارند. آلودگی خاك و منابع آب زیرزمینی، وضعیت سلامت و زندگی هزاران نفر از ساكنین منطقه رانیپت را تحت تأثیر قرار داده است. مسؤولان هندی نیز نسبت به آلودگی منابع اصلی آب آشامیدنی این منطقه به شدت نگران هستند. به نظر می‌رسد اتخاذ راهكاری مناسب برای جلوگیری از عبور نمك اسید كرومیك باقیمانده در ضایعات صنعت دباغی و راه یافتن آب منطقه به منابع زیرزمینی، می‌تواند بسیاری از مشكلات منطقه رانیپت را بر طرف سازد. ‌
● رادنایا - پریستان روسیه ‌
ساكنان منطقه رادنایا - پریستان در شرق روسیه، با مشكل مسمومیت ناشی از آلاینده سرب مواجه هستند. وجود معادن سرب و كوره‌های تصفیه سرب در افزایش غلظت سرب این منطقه نقش بسزایی داشته است. بررسی‌‌های انجام شده نشان می‌دهد كه سطح آلاینده سرب در منابع آب آشامیدنی،‌ خاك و حتی محصولات باغی این منطقه بسیار بیشتر از استانداردهای سازمان بهداشت جهانی است. البته در حال حاضر فعالیت كوره‌های تصفیه فلزات ممنوع و متوقف شده است. اجرای برنامه‌های آموزشی برای ساكنین منطقه نیز مورد توجه اكید قرار گرفته‌ تا بدین وسیله، اثرات زیست محیطی آلاینده‌ها به حداقل برسد.

منبع : ماهنامه اقتصاد ایران