انجمن مستندسازان به مثابه یک پخش کننده جهانی

سید محمد صادق جعفری فیلمساز و تصویربرداری است که از ۱۰ سال پیش فعالیت خود را در زمینه فیلم کوتاه و داستنانی آغاز کرده است و به طور مستمر در ۵ سال گذشته درسینمای مستند حضور دارد. ازاو درباره مشکلات سینمای مستند پرسیدیم و قبل از آن درباره هفته فیلم سینمای مستند ایران نظرش را جویا شدیم.
این هفته فیلم خیلی خوب است . البته این که مدام بگوییم خوبه خوبه شاید درست نباشد . اما نیازش واقعا احساس می شد. چون فیلمسازان جوانی مثل ما باعث شادی اشان بود. هر چند از نظر اطلاع رسانی یک کم ضعیف عمل شد. چون من که عضو انجمن هستم از قبل می دانستم قرار است چنین اتفاقی بیفتد اما وقتی برگزار شد من از طرق دیگری مطلع شدم.
▪ شما به چه نیازی برای برگزاری این هفته فیلم اشاره می کنید؟
ـ واقعا فیلم های خیلی خوبی در دهه ۴۰ و ۵۰ ساخته شده است . فیلمسازان ما ، روشنفکران ما و .. در آن دوره حضور درخشانی داشتند. فکر می کنم آن دهه واقعا دهه صعودی برای فیلمسازی ما بود. تا دهه ۷۰ این اتفاق تکرار نشد که از سال های ۷۴و ۷۵ تا همین سال ها این اتفاق دوباره افتاد که معتقدم به خاطر وجود سینمای دیجیتال است. خیلی از مستندسازان ما با این روند اطلاع نداشتند .به هر حال نیاز بود که این فیلم ها دیده شود. در ضمن در این هفته فیلم از همان ابتدا تاکنون بحث و بررسی می شود و فیلم ها را از مظفرالدین شاه تا سال ۸۳ می توان دید. به نظر من می تواند دیدگاهی بین فیلمساران پیش بیاید که چه سیری را طی کردیم که یک جوری در سیر بعدی برایمان راهگشا باشد.
▪ و بزرگترین مشکل در سینمای مستند کدام است؟
ـ همه دوستان می گویند اول تهیه کننده بعد پخش . اما من می گویم پخش فیلم . من اکثر فیلم های خودم را خودم با مشکل تهیه کردم و بعد که نوبت پخش می رسد می بینیم هیچ جایی برای نمایش و پخش آن نیست. حداکثر چند تا جشنواره ایرانی و متاسفانه فیلم های ایران در سطح جهانی نیز دچار رکود هستند. مثلا خود من فکر می کنم این فیلم آخر را که کار کردم می تواند در بخش خارجی موفق باشد اما به این دلیل که خودم ارتباطات جهانی ندارم بازهم مانده است. اگر فیلم تهیه شود و پخش نشود امکان تهیه فیلم دیگر نخواهد بود. یک جوری این روند به هم وصل است .
▪ به نظر شما فیلم های ما توانایی رقابت در بازار جهانی را دارند که شما به بازار خارجی اشاره می کنید؟
ـ بله ! قطعا . فیلم های ما اگر امکان برابری با فیلم های خارجی نداشت هر روزه این جوایز را در سطح بین المللی دریافت نمی کرد . این جوایز باعث افتخار حکومت ما و خود ما است.
▪ آیا این استقبال و مطرح شدن فقط کنجکاوی نسبت به دنیای ما ایرانی ها نیست؟
ـ سینمای مستند آغازگری برای دریافت جوایز خارجی بود .آنجا که ایران نیست به خاطر اسم طرف جایزه دهند یا بگویند اثر ایرانی است پس بیاییم جایزه بدهیم. مطمئنا فیلم های خوبی بوده اند که موفق شدند. درست است که ما امکانت کمتری داریم ، سختی های بیشتری داریم اما هزینه های ساخت کمتری نسبت به آنها داریم. با این حال اگر مقایسه کنید واقعا فیلم های مستند ایران قابل رقابت با فیلم های آنان است.
▪ پیشنهاد شما به انجمن مستندسازان برای رفع این مسائل و مشکلات چیست؟
ـ انجمن مستندسازان به عنوان نهادی که برای مستندسازان فعالیت می کند . در دو سه سال پیش روند نا امیدکننده ای داشت اما امسال با این اتفاق هایی افتاد روند خاص و امیدوارکننده ای را طی کرد. اگر همین روند را ادامه دهد خیلی امیدوارکننده است. من فکرمی کنم انجمن در زمینه پخش جهانی کار کند. چون انجمن مستندسازان می تواند به عنوان ارگانی از سینمای مستتند ایران در جهان باشد و در ایران هم متولی سینمای مستند است البته اگر بخواهد. چون سینمای مستند ایران در جهان هم دارای جایگاه است.مثل این که البته یک کارهایی دارند انجام می دهند.
من معتقدم اگر این کارها انجام شود و در حد شعار باقی نماند اتفاق های خوبی را به دنبال دارد . اگر این اتفاق بیفتد علاوه بر آن انجمن می تواند خودش به عنوان یک پخش کننده قوی در جهان وارد شود. چه نیازی است که فقط فارابی ، مرکز سینمای مستند تجربی و.. پخش کننده باشند به شرطی که دوستان و همه اعضا حضور داشته باشند و کمک کنند . حتی می تواند درصدی از فروش را برای خود انجمن بردارد.فکر می کنم اگر این پخش ۵۰ درصد کار باشد پس از آن می توانیم روی فعالیت و تولید برای اعضا درانجمن نیز کار کنیم.
▪ این نداشتن مخاطب در سینمای مستند چه تاثیری دارد ؟
ـ مشکل ما در ایران این است که مخاطب عام با تلویزیون سرو کار دارد. تلویزیون هم بسیاری از فیلم های ما را برای پخش کردن نمی پسندد . مگر آن که در آن فضا فیلم بسازی. به همین خاطر ما مجبوریم که به همین همایش ها و جشنواره ها قناعت کنیم .
▪ چرا آن جوری که تلویزیون می خواهد فیلم نمی سازید؟
ـ اگرآن جوری هم بسازیم کار بدی نیست بعضا هم این جوری فیلم ساختیم. اما فیلمسازان دغدغه های خاص خودشان را دارند که دغدغه های جامعه است اما تلویزیون می آید می گوید این حرف هایتان را سانسور کنید. ما با این سانسور مشکل داریم. اگر در وضعیت سانسور تعدیل کنند آن وقت ما هم برای تلویزیون فیلم می سازیم.
▪ اگرانجمن مبادرت جذب سفارش از سوی نهادهای دیگرکند آیا می تواند حرکت مثبتی باشد ؟
ـ متاسفانه فیلم سازان مستند ما خودشان تهیه کنندگان آثارشان هستند . اگر این اتفاق بیفتد و انجمن به عنوان متولی که فقط به عده خاصی سفارش ندهد وارد شود بهترین ها را برای انتخاب هایش برگزیند، اتفاق خوبی است.
▪ پس شما مشکلی با سفارشی کار کردن ندارید؟
ـ من اصلا عقیده ام این است که من فیلم سفارشی می سازم که بتوانم پول دربیاورم تا بتوانم فیلم خودم را بسازم. یعنی من که سینماحرفه تخصصی من است و درآمد از این راه است مجبورم این کارها را بکنم و خیلی از این کارها کردم و اشکالی در این روش نمی بینم.

منبع : انجمن مستندسازان سینمای ایران