طرح ایران هراسی در افغانستان

افزودن مجهولاتی جدید بر معادله‌ای چند مجهولی قطعا راه‌حل مسئله نیست، اما نیروهای نظامی خارجی حاضر در افغانستان هر روز می‌خواهند بر دامنه مجهولات خودساخته بیافزایند.
موضوعی که با قدری انتظار کشیدن مشخص خواهد شد با چه هدفی انجام می‌شود. گویا تغییراتی در آرایش نظامی در افغانستان در شرف وقوع است، تاکتیک‌هایی که همسایگان افغانستان نیز در آنها سهم حائز اهمیتی دارند و اجتناب همسایگان افغانستان از در پیش گرفتن موضع انفعالی و یا تاثیرگذاری منفی، نقش مهمی در ایجاد افغانستان با ثبات یا استمرار نا‌امنی در این کشور می‌تواند داشته باشد.
تجربه سال‌های حضور نیروهای نظامی خارجی پس از حمله آمریکا به افغانستان نشان می‌دهد که برقراری امنیت در این کشور وابسته به الگویی تک‌متغییری نیست و باید با جامع‌نگری و توجه به فاکتورهای قومی و قبیله‌ای و با استفاده از توانایی‌های منطقه‌ای نسبت به ساماندهی و عزیمت به سمت وضعیت مطلوب عمل کرد، نکته‌ای که در چند سال اخیر با توجه به رویه ضدمنطقه‌ای نیروهای نظامی حاضر در افغانستان کارکردی دیگر یافته است.
در حالی که شواهدی دال بر ضرورت ایجاد «نگرشی منطقه‌‌ای» برای تامین امنیت در افغانستان وجود دارد اما اقداماتی نیز حکایت از به هم خوردن توازن مناسبات نظامی و راهبردی در افغانستان با اهدافی مجهول دارد.اظهارات سمیر صمیدائی سفیر عراق در آمریکا درباره خروج نیروهای القاعده از عراق نویدی برای روزهای باثبات در این کشور است، وی گفته است: مبارزان خارجی القاعده که سال‌ها عراق را دچار آشوب و هرج و مرج ساخته بودند، برای ادامه مبارزاتشان راهی افغانستان شده‌اند.
این اظهارات نوید ناامنی در افغانستان را می‌دهد.سفیر عراق با بیان اینکه اخیرا گزارش‌هایی به دست ما رسیده است مبنی بر اینکه بسیاری از مبارزان خارجی عراق را ترک کرده و یا به کشورهایشان بازگشتند یا به افغانستان رفته‌اند گفت: افغانستان در حال حاضر برای مبارزان القاعده محل بهتری به‌نظر می‌آید.
در حالی که اخباری درباره کوچ نیروهای القاعده منتشر شده است، چندی پیش نیز روزنامه دولتی انیس که در کابل پایتخت افغانستان منتشر می‌شود مدعی شد که ایران به کانالی برای ورود تروریست‌ها از خلیج فارس به افغانستان تبدیل شده است.
روزنامه انیس در سرمقاله خود بدون اشاره به هیچ منبعی نوشت که شورشیان برای مشارکت در ناامنی‌های افغانستان، از راه ایران به مناطق قبایلی پاکستان می‌روند و از آنجا وارد افغانستان می‌شوند. این گزارش در حالی منتشر شد که ایران در گذشته نیز از سوی مقامات آمریکا و بریتانیا به حمایت از طالبان در افغانستان متهم شده است.
قطعا امنیت در افغانستان رابطه مستقیمی با ثبات در مرزهای این کشور با همسایگانش دارد، در این میان ایران با ۹۳۶ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان در چند سال اخیر بیش از سیصد میلیون دلار صرف بازسازی کشور افغانستان کرده است. اما چه چیزی باعث می‌شود اقدامات ایران که در راستای توسعه افغانستان در دست اجرا است هر از چندی با ادعاهایی زیر سؤال رود؟
تاکتیک جدید ناتو و نیروهای آمریکایی در افغانستان گویا با بهره‌گیری از طرح ایران‌هراسی این بار در افغانستان در دستورکار قرار گرفته است. سناریویی که می‌تواند مقدمه‌ای برای تغییر اساسی آرایش نظامی در افغانستان باشد، آنچه بیشتر به نفع نیروهای نظامی خارجی در افغانستان است و مستمسکی برای جبران آبروی از دست رفته در برابر نیروهای طالبان به حساب می‌آید که قطعا برهم زننده امنیت در منطقه خواهد بود.
توسعه فضای نظامی در افغانستان در شرایطی که واگذاری امنیت به دولت مرکزی این کشور در زمان‌بندی مشخص، مفید و کاراتر دانسته می‌شود بر ابعاد فاجعه‌ای که می‌توان آن را از هم اکنون پیش‌بینی کرد می‌افزاید.

سیدمحسن فرجادی

منبع : روزنامه همشهری