برمودای بی ارادگی

جنگ در افغانستان این روزها از پیچیدگی های خاصی برخوردار شده است که بسیار گسترده و نگران کننده تر از پیش بینی ها جهت هجوم بهاره نظامی طالبان خواهد بود. اصولاً در شرایط کنونی این جنگ به لحاظ نظامی نیست که متن و کانون نگرانی شده است بلکه شیوه جدید گروگانگیری اتباع غربی در این کشور است که بعد از آزادی «دانیل ماستروجیاکومو» خبرنگار ایتالیایی به یک خطر در حال ظهور تبدیل شده است.
از قبل نیز قابل پیش بینی بود که معامله بر سر آزادی این خبرنگار با طالبان و امتیازاتی که به آنها در قبال این آزادی داده شد، در آینده چنین گروگانگیری هایی را به یک رویه تبدیل می کند. آنچه که شورشیان طالبان در قبال آزادی ماستروجیاکومو به دست آوردند حتی بسیار فراتر از اهداف اولیه آنان بوده است.
بی برنامگی دولت مرکزی و ائتلاف نیروهای ضدتروریستی در افغانستان در خصوص برخورد با چنین مسائلی به طالبان آموخت که پاشنه آشیل دولت و متحدین غربی آن در کجا است. اینکه چند هفته بعد از آزادی خبرنگار ایتالیایی دوباره طالبان ۲ فرانسوی و ۳ همراه افغان آنان را به گروگان گرفته اند بدون شک در راستای چنین رویه یی دنبال می شود.
این افراد شاغل در موسسات امدادرسانی خارجی که در ولایت نیمروز ربوده شده اند پس از اینکه طالبان اعلام کرد که آنان هم اکنون در دست نیروهای طالب هستند همه امیدها برای رهایی بی دردسر آنان را به یاس تبدیل کرد. بلافاصله یکی از سخنگویان وزارت امور خارجه فرانسه نیز گفت که این وزارتخانه و سفارت پاریس در کابل این موضوع را در همکاری با مقامات افغان و مسوولان مرتبط از نزدیک پیگیری می کند.
این درست همزمان با اظهارات «رنگین ادفر سپنتا» وزیر امور خارجه افغانستان بود که در جواب پیشنهاد یک مقام آلمانی در خصوص آشتی با طالبان گفته بود که همکاری با نیروهای طالبان مردود است زیرا که چیزی به عنوان طالبان میانه رو وجود ندارد. دو روز قبل از این اظهارات، آقای «کورت بک» رهبر حزب سوسیال دموکرات و شریک اصلی ائتلاف حاکم در آلمان پیشنهاد کرده بود که دولت افغانستان با شورشیان طالبان وارد توافقات صلح شود.
افغانستان امروز را باید برمودای بی ارادگی در معادلات بین المللی به حساب آورد زیرا که تمام برنامه ها و طرح های ۵ساله بعد از حمله به این کشور هم اینک به راحتی در عمق سرزمین های قبایلی این کشور دفن می شود. هم اکنون نیز گروگان های فرانسوی به ابزاری، همچون آنچه در مورد خبرنگار ایتالیایی اتفاق افتاد، در دست طالبان تبدیل شده اند که می بایست در یک معامله تحقیرآمیز دیگر تصویر خاکستری افغانستان را به مرز سیاهی بیشتر نزدیک کند.
تصور اینکه دولت افغانستان این بار برخلاف رویه یی که در خصوص گروگان ایتالیایی اعمال کرد، در مقابل درخواست های طالبان مقاومت کند بسیار بعید به نظر می رسد. چرا که اصولاً دولت های غربی با توجه به فشار افکار عمومی داخلی هیچگاه توان مقاومت را به خصوص در مناقشه یی که دیگر توجیه عمومی خود را از دست داده است و از حمایت ملی برخوردار نیست، نخواهند داشت. مطمئناً با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری فرانسه آنان نسبت به گروگانگیری اتباع خود در افغانستان بسیار حساس تر از ایتالیایی ها خواهند بود و هیچ توصیه ریسک پذیرانه یی را از سوی دولت مرکزی یا ائتلاف خارجی نمی پذیرند.
از آنجا که مردم فرانسه با نمونه ایتالیایی این موضوع نیز آشنا هستند تحت هیچ شرایطی به کمتر از آن رضایت نخواهند داد و این بار نیز دولت مرکزی افغانستان در مقابل درخواست طالبان چاره یی به جز مماشات ندارد. چرا که در صورت عدم آزادی این گروگان ها در قبال درخواست های طالبان، همان گونه که «کریم رحیمی» سخنگوی کرزی گفت که این مساله استثنا است و بار دیگر اتفاق نمی افتد، می تواند خشم دولت ژاک شیراک را برانگیخته و در ائتلاف غرب شکاف ایجاد کند.
از همان ابتدا نیز مسلم بود که معامله برای آزادی خبرنگار ایتالیایی، در آینده گروگانگیری اتباع خارجی و افغان های همکار با آنان را به ابزاری جهت باج خواهی و یک رویه تبدیل خواهد کرد. به همین دلیل هر اتفاقی که برای گروگان های فرانسوی بیفتد نیز پایان این ماجرا تلقی نمی شود و در آینده و از این پس دیگران هم در معرض این بازی خطرناک قرار دارند.
طالبان خواسته یا ناخواسته بازی جدیدی را شروع کرده است که دولت مرکزی و نیروهای غربی حاضر در این کشور هیچ اراده یی را برای بر هم زدن آن ندارند. بنابراین باید انتظار داشت که سریال گروگانگیری در افغانستان ادامه داشته باشد و در آینده حتی تشدید نیز شود. در وضعیت کنونی افغانستان بازی های پشت پرده و معاملات سوداگرانه در شرایطی که نبرد بزرگ بین دو نیروی متخاصم و غیرهم جوش جریان دارد، و هرگونه مماشات خارج از اصول و اهداف اساسی، نقض کننده و برهم زننده نظم مستقر و مورد نظر به حساب خواهد آمد.

اردشیر زارعی قنواتی

منبع : روزنامه اعتماد