روغن، دوست یا دشمن؟

در حال حاضر از هر هشتصد مرگی كه در كشور اتفاق می‌افتد سیصد مورد مربوط به بیماری‌های قلبی عروقی است. رژیم غذایی نامناسب و پرچرب با افزایش تری گلیسیرید و كلسترول خون موجب افزایش خطر بروز بیماری‌های قلبی عروقی می‌شود. رعایت تنوع و تعادل غذایی، مصرف روغن مایع و فعالیت بدنی منظم و مناسب می‌تواند این خطر را كاهش دهد. چربی‌ها از جمله روغن‌های خوراكی از عوامل مستعدكننده فرد برای ابتلا به این بیماری‌هاست. برای پیشگیری از ابتلای بیماری‌های ناشی از مصرف نادرست این گروه از مواد غذایی و نیز تخفیف عوارض آن در مبتلایان، توصیه‌های زیر را به خاطر بسپارید و با عمل به آنها این ماده غذایی را كه در صورت استفاده نادرست بزرگ‌ترین دشمن سلامت شما خواهد بود به دوستی بی‌آزار تبدیل كنید:
▪ حتی‌الامكان از مصرف افراطی روغن پرهیز كنید. مصرف زیاده از حد روغن باعث بروز اضافه وزن و چاقی شده و امكان افزایش كلسترول بد (LDL) افزایش فشارخون و در نتیجه خطر ابتلا به امراض قلبی عروقی را فراهم می‌آورد. حداكثر ۲۵-۳۰ درصد انرژی دریافتی روزانه باید از چربی‌ها تامین شود.
▪ روغن غنی‌ شده با ویتامین‌های A و D برای مصارف عادی روزمره تهیه شده است و باید از مصرف بیش از حد آن اجتناب كرد.
▪ مصرف شیر و مواد لبنی پرچرب و گوشت پرچربی به دلیل دارا بودن چربی‌های اشباع موجب افزایش كلسترول خون و بروز بیماری‌های قلبی عروقی می‌شود، بنابراین حتی‌الامكان باید از مواد لبنی كم‌چرب و گوشت كم‌چربی استفاده كنید.
▪ روغن مایع به دلیل این‌كه حاوی اسیدهای چرب غیراشباع فراوان و فاقد كلسترول است به روغن جامد ارجحیت دارد.
▪ روغن جامد هیدروژنه كه میزان اسیدهای چرب اشباع آن بیش از ۲۵ درصد و اسیدهای چرب ترانس آن بیش از ده درصد باشد خطر ابتلا به امراض قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد. بهتر است از روغن‌هایی كه میزان اسیدهای چرب اشباع آن تا ۲۵ درصد و اسیدهای چرب ترانس آن حداكثر تا ده درصد اصلاح شده و به صورت نیمه جامد است و برچسب دارند استفاده كنید.
▪ ماهی، زیتون و مغزها مخصوصا گردو حاوی روغن با كیفیت مطلوب هستند. روغن ماهی به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب امگا ۳ و روغن زیتون و روغن گردو به دلیل دارا بودن اسید اولئیك فراوان باعث كاهش كلسترول بد (LDL)خون می‌شوند و برای سلامت قلب و عروق مفید هستند.
▪ استفاده از حرارت بالا هنگام طبخ روغن باعث ایجاد تركیبات شیمیایی نامطلوب در روغن می‌شود. وقتی غلظت این تركیبات زیاد باشد روغن كدر، بدبو و غلیظ می‌شود. حرارت همچنین باعث دود كردن روغن می‌شود بنابراین باید روغن را با شعله كم حرارت دهید و از مصرف مجدد روغن حرارت دیده پرهیز كنید.
▪ حتی‌الامكان از مصرف غذاهای سرخ كرده خودداری كنید و در صورت لزوم از روغن مخصوص سرخ كردنی استفاده شود.
▪ روغن مایع مخصوص سرخ كردنی در مقابل حرارت پایدار است اما این موضوع بدان معنی نیست كه از این نوع روغن چندین بار می‌توان برای سرخ كردن استفاده كرد. از روغن مخصوص سرخ كردن حداكثر ۲-۳ بار آن هم نه با فاصله زمانی طولانی بلكه حدودا در عرض ۲۴ ساعت می‌توان استفاده كرد و پس از آن باید روغن حرارت دیده را دور ریخت.
▪ روغن نباید در هیچ مرحله‌ای بوی تند داشته باشد. ظهور بوی نامطبوع نشانه فساد روغن است.
▪ فرآورده‌های غذایی چرب مثل چیپس، كیك و بیسكویت باید در محل خشك، خنك، تاریك و به دور از هوا نگهداری شوند. به طور كلی مصرف چیپس به دلیل مقادیر زیاد روغن و نمك توصیه نمی‌‌شود.
▪ مواد غذایی حاوی چربی را باید در ظروف بسته یا بسته‌بندی مناسب در یخچال نگهداری كرد.

منبع : مجله خانواده سبز