سه شنبه, ۱۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 7 May, 2024
مجله ویستا


انقراض سلسله صفویه


انقراض سلسله صفویه
نویسنده : لاکهارت - لارنس
مترجم : دولتشاهی - اسماعیل
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۰/۱۱/۳۰
رده دیویی : ۹۵۵.۰۷۱۹
قطع : وزیری
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۴۱۶
نوع اثر : ترجمه
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۲
تیراژ : ۲۰۰۰
شابک : ۹۶۴-۴۴۵-۲۹۵-X

در تحقیق حاضر, دکتر لارنس لاکهارت علل اضمحلال و سقوط سلسله صفویه را بررسی نموده همچنین حوادث و روندی که منتج به انقراض این سلسله شد, پی می‌گیرد .وی نخست درباره مساحت, مرزها, ایالات, جمعیت و نوع حکومت ایران در زمان صفویه مطالبی می‌نویسد و سپس اوضاع داخلی ایران و روابط آن را با ترکیه عثمانی, روسیه و هندوستان شرح می‌دهد ;ضمن آن که موضوع احیای آیین تشیع و تاثیر آن در اقلیت‌های مذهبی را به پیش می‌کشد .مطالب بعدی کتاب درباره شورش غلجایی‌ها و میرویس, و حمله محمود و محاصره اصفهان است که در پی آن, موضوع حملات پطر کبیر و ترکیه عثمانی به ایران مطرح می‌گردد ;همچنین قضیه تقسیم کشور میان آن دو دولت, به تفصیل بیان می‌شود .مولف در مورد روی کارآمدن نادر و شکست اشرف افغان و اقدامات طهماسب نیز اشاراتی دارد و در خاتمه روابط فرانسه با ایران را بررسی می‌کند .مباحث کتاب درسی و هفت فصل با این مطالب و عناوین تدوین شده است1 :ـ ایران در اواخر دوره صفویه, 2ـ علل انحطاط سلسله صفویه, 3ـ جلوس شاه سلطان حسین بر تخت سلطنت و اخلاق او, 4ـ اوضاع داخلی ایران از 1694تا 1709, 5ـ روابط خارجی ایران از آغاز سلطنت شاه سلطان حسین, 6ـ احیای آیین تشیع و تاثیر آن در اقلیت‌های مذهبی, 7ـ شورش قبیله غلجایی, 8ـ شورش قبیله ابدالی, 9ـ ماموریت ولینسکی و معاهده روس و ایران (1717), 10ـ نخستین حمله محمود قندهاری, 11ـ آغاز طوفان, 12ـ دومین حمله محمود و پیروزی او در جنگ گلناباد, 13ـ محاصره اصفهان, 14ـ کناره‌گیری شاه سلطان حسین و به تخت نشستن محمود, 15ـ حمله پطر کبیر به ایران, 16ـ سلطنت محمود, 17ـ تقسیم ایران میان ترکیه و روسیه, 18ـ ادامه عملیات روس‌ها در شمال ایران, 19ـ حمله ترکان عثمانی به ایران, 20ـ اوایل سلطنت اشرف و کشمکش او با طهماسب, 21ـ جنگ اشرف با ترکیه و روسیه, 22ـ وضع مردم ایران در زمان سلطنت اشرف, 23ـ تغییر اوضاع, 24ـ اختلاف طهماسب و نادر, 25ـ جنگ با افغان‌های ابدالی, 26ـ بازگشت سلطنت سلسله صفوی, 27ـ روابط طهماسب با ترکیه و روسیه از 1725تا 1730, 28ـ سیاست روسیه و ترکیه درباره ایران از 1725تا 1730, 29ـ روابط اولیه کمپانی انگلیسی هند شرقی و کمپانی هلند هند شرقی با ایران, 30ـ مراکز کمپانی انگلیسی هند شرقی در گمبرون و اصفهان, 31ـ فعالیت‌های کمپانی انگلیسی هند شرقی و کمپانی هلند هند شرقی از 1694تا 1722, 32ـ اوضاع دو کمپانی انگلیسی و هلندی هنگام محاصره اصفهان, 33ـ تجارب دو کمپانی انگلیسی و هلندی در دوره تسلط افغان‌ها, 34ـ روابط فرانسه با ایران از آغاز تا 1706, 35ـ ماموریت فابرو میشل و عهدنامه 1708میان فرانسه و ایران, 36ـ روابط فرانسه و ایران از 1708تا 1715, 37ـ روابط فرانسه و ایران از 1716تا .1730کتاب همچنین از ضمایمی, با این مطالب, برخوردار است :شجره‌نامه سلسله صفویه, شجره‌نامه فرمانروایان غلجایی, وختانگ کارتیلی و اعقاب او, شهر اصفهان در ربع اول قرن هجدهم, هنر و ادبیات در اواخر عهد صفوی, و یادداشت‌های نویسنده .صفحات پایانی به فهرست منابع و فهرست اعلام اختصاص یافته است .لازم به توضیح است که کتاب حاضر نخستین بار در سال 1344انتشار یافت ;سپس در سال 1368ترجمه دیگری از این کتاب (ترجمه مصطفی قلی عماد) توسط انتشارات مروارید صورت گرفت و اینک چاپ دوم ترجمه 'اسماعیل دولتشاهی 'منتشر می‌شود .