حمل و نقل پایدار

یکی از ستون های اصلی آنچه توسعه پایدار نامیده می شود ایجاد سامانه ترابری پایدار است. پیش نیاز گسترش و بهبود وضع اقتصادی جوامع استقرار و راه اندازی امکانات حمل و نقل عمومی با کارآیی زیاد می باشد. حمل و نقل بار و مسافر در درون و بین شهرها نیاز به امکانات زیربنایی مانند جاده، ریل، فرودگاه و وسایل نقلیه دارد و فراهم آوردن یا استفاده از این امکانات باید به گونه ای باشد که با کمترین هزینه بیشترین کارآیی را داشته باشد. هنگامی که سخن از هزینه به میان می آید منظور فقط پرداخت پول برای اجرای سامانه نیست بلکه هدف کل هزینه ای است که جامعه و محیط پیرامون آن باید برای اجرای یک طرح هزینه نمایند.
در یک دید کلان هر رفت و آمد و سفری تأثیر خاص خود را بر کل جهان برجای می گذارد. بنابراین هر جابجایی می بایستی بیشترین کارآیی را چه از نظر هزینه و سود و چه از نظر سازگاری با محیط زیست داشته باشد. آنچه مدتهاست به عنوان یک اصل علمی، تجربه و پذیرفته شده ارزان تر و باصرفه تر بودن جابجایی با راه آهن و حمل و نقل ریلی است که ضمنا بیشترین سازگاری را با محیط زیست دارد.
این سازگاری هنگامی بیشتر است که حتی اجرای سامانه راه آهن هیچگونه خدشه ای به طبیعت و محیط زیست وارد نیاورد و شناخت کشورهای توسعه یافته از همین اصول است که گسترش خطوط آهن را در سرلوحه خود برای دستیابی به توسعه پایدار قرار داده اند. ژاپن به عنوان یکی از کشورهائی که زیربنای گسترش خود را بر اتصال ریلی اقصی نقاط خود قرار داده مثال خوبی است. کشورهای دیگر هم از این الگو پیروی نموده و یا در حال اجرای چنین الگویی هستند. شاهکار ژاپنی ها در این زمینه ساخت اولین تونل راه آهن طویل جهان به نام تونل سیکان است.
تونل سیکان Seikan با طول ۵۳.۹ کیلومتر با عبور از زیر بستر دریا شهر Aomori در جزیره هونشو را به جزیره هوکایدو وصل می نماید. این تونل در سال ۱۹۸۸ تکمیل و راه اندازی شد. ۲۳.۳ کیلومتر از این تونل از زیر بستر دریا عبور می کند.
بهرحال تونل مزبور در ۱۳ مارس ۱۹۸۸ گشایش یافت. ساخت و راه اندازی این تونل ۵۳۸.۴ میلیارد ین معادل ۳.۶ میلیارد دلار هزینه داشت.
در اولین سال گشایش تونل سیکان (۱۹۸۸) بیش از ۳.۱ میلیون نفر با راه آهن سیکان جا به جا شدند و براساس آمارهای منتشر شده در سال ۲۰۰۱ راه آهن سیکان بیش از ۵ میلیون تن بار را از زیر تنگه Tsugaru جابه جا کرده است.
در حال حاضر قطارهای با ریل کم عرض از دو تونل رفت و آمد مسافران را جا به جا می کنند ولی در آینده با تغییر عرض ریل، قطارهای تندرو شینکانسن خواهند توانست از این تونل عبور نموده و مسافران را به مقصد ساپورو برسانند. تمهیدات کافی ایمنی برای فرار مسافران، تخلیه دود، آژیر خطر حرارتی، افشانک های خودکار آب و غیره در سراسر مسیر نصب شده و تلویزیون نصب شده در مسیر در هنگام خطر مسافران را به نقاط امن راهنمایی می کند. دو ایستگاه این مسیر در زیر دریا ساخته شده اند و مسافران در هنگام بروز خطر می توانند از طریق این دو ایستگاه و از راه تونل های کوتاه تر به سطح زمین فرار کنند.

محمود خبازنیا

منبع : روزنامه کیهان