میزان وعلل نا هنجاریهای اجتماعی دانش اموزان

بیان مسئله:
نا هنجا ریهای اجتماعی از جمله عواملی است كه بتدریج نظم اجتماعی را مختل می سازد.بنابراین شناخت میزان و علل ناهنجاریها در هر اجتماعی می تواند در تصحیح روند جامعه پذیری و نظم اجتماعی موثر باشد.تحقیقات متعدد نشان دهنده این است كه عوامل مختلف فردی و اجتماعی در بروز ناهنجاریها موثرند.از جمله این عوامل میتوان به موارد زیر اشاره كرد: به نقش هنجارهای فرهنگی ,روابط اجتماعی,گروههای همسالان,دیگران مهم,زندگی در خیابان,و وقت گذراندن در سر كوچه و محله,
تضعیف كنترل اجتماعی غبر رسمی,ارزوهای بی حد و حصر,تعارضات والدین و فرزندان,ناسازگاری والدین,پایگاه اجتماعی-اقتصادی و فرهنگی خانواده,سطح تحصیلات خانواده,دلبستگی جوانان به دوستان بزهكار خود,بیكاری و…
با توجه به این مطالب تحقیق حاضر بدنبال بررسی میزان ناهنجاریهای رفتاری نوجوانان در محیطهای اموزشی و غیر اموزشی بوده و نیز در پی شناخت ویژگیهای محیهای اجتماعی كه نوجوانان با انها در ارتباط هستند,می باشد تا از این طریق به تبیین عوامل تـاثیر گذار بر ناهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان بپردازد.
اهداف تحقیق:
۱-شناخت نا به هنجاریهای اجتماعی در میان نوجوانان مقطع راهنمایی شهر مشهد.
۲-شناخت عوامل تاثیر گذار بر هنجاریهای دانش اموزان در مقطع راهنمایی شهر مشهد.
۳-مقایسه نتایج تحقیق حاضر با سایر تحقیقان انجام شده و بررسی میزان انطباق ان با نظریه های فرهنگی,كنترل اجتماعی و فشار و تضاد در زمینه انحرافات اجتماعی.
۴-ارائه راهكارهای متناسب با نتایج حاصل از تحقیق به منظور كاهش میزان نا بهنجاریهای رفتاری دانش اموزان.
سوالات تحقیق:
۱-میزان نابهنجاریهای اجتماعی در میان نوجوانان دانش اموز مقطع راهنمایی چقدر است؟
۲-عوامل موثر بر میزان نا بهنجاریهای اجتماعی در میان نوجوانان دانش اموز كدامند؟
۳-راهكارهایی كه میتواندموجب كاهش نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان گروه,كدامند؟
فرضیات تحقیق:
۱-میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموز بر حسب جنسیت انان تفاوت معناداری وجود دارد.
۲-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموزوسن انان رابطه معناداری وجود دارد.
۳-میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموز بر حسب ویژگیهای شخصیتی انان تفاوت معناداری وجود دارد.
۴-میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموز بر حسب وضعیت جسمانی انان تفاوت معناداری وجود دارد.
۵-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان و میزان تقید مذهبی انان رابطه معناداری وجود دارد.
۶-بین میزان ناهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموز و میزان ناهنجاریهای رفتاری اعضای خانواده انان رابطه معناداری وجود دارد.
۷-بین میزان ناهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان و میزان تقید مذهبی اعضای خانواده رابطه معنادار و معكوسی وجود دارد.
۸-بین میزان ناهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان بر حسب سطح تحصیلات والدین تفاوت معناداری وجود دارد.
۹-میزان نابهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان بر حسب وضعیت اقتصادی خانواده انان تفاوت معناداری وجود دارد.
۱۰-میزان نابهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان بر حسب امكانات اموزشی و تربیتی محیطهای اموزشی انان تفاوت معناداری وجود دارد.
۱۱-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان و میزان نابهنجاریهای اجتماعی در محیطهای اموزشی رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد.
۱۲-بین میزان نا بهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان و میزان كنترل اجتماعی در محیطهای اموزشی رابطه معنادارومعكوسی وجود دارد.
۱۳-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموز و میزان ساعات استفاده از وسایل ارتباط جمعی توسط انان رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد.
۱۴-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموز وكیفیت استفاده از وسایل ارتباط جمعی توسط انان رابطه معناداری وجود دارد.
۱۵-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموزومیزان تقید مذهبی دوستان انان رابطه معنادار و معكوسی وجود دارد.
۱۶-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموز ومیزان نابهنجاریهای دوستان انان رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد.
۱۷-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموز و تعداد دوستان انان رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد.
۱۸-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموز و میزان ساعات تماس انان در شبانه روز با دوستانشان رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد.پیشینه تحقیق:
زمانی پور در بررسی خود(۱۳۶۶)نتیجه می گیرد كه بین از هم گسیختگی خانواده،فقر اقتصادی و اعتیاد با جرائم سرقت و فروش مواد مخدر رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد.نتایج تحقیق شكری(۱۳۷۳)نیز حاكی از ان است كه عوامل فردی(سن،جنس،قدرت و عوامل ژنتیك)،(عوامل روانی(ترس،خود پسندی،نفرت،هیستری و...)و عوامل محیطی(خانواده نابه سامان،طلاق،كمبود محبت،محبت بیش از حد،سابقه بزهكاری والدین،بیكاری و..)به نحوی در بروز انحراف اجتماعی مؤثرند.در تحقیقی تحت عنوان((بزهكاری و انحراف جوانان ،عوامل و راه حلها))(خیری،۱۳۷۲)نتایج زیر بدست اموده است.مهمترین عوامل انحراف عبارتند از:
۱- خانواده ۲-دوستان ناباب ۳-دین گریزی و هوا پرستی ۴-راهنمایان و الگوهای نامناسب ۵-جهالت ۶-هجوم فرهنگی ۷-فقر اقتصادی و بیكاری ۸-محیط اجتماعی نامناسب
نتایج تحقیق موسوی(۱۳۷۷)نیز حاكی از ان است كه بین وضعیت تحصیلی،وضعیت تأهل،وضع زندگی والدین،تفاوت سطح سواد فرد با همسر،تأثیر گروه دوستان،تفاوت سنی فرد با والدین،میزان پایبندی فرد به شعائر مذهبی با احتمال انحراف اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد.
در تحقیق كه به بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر بزهكاری نوجوانان اصفهان (۱۳۷۳)پرداخته شده است.نتایج زیر قابل ملاحظه است:
۱-میزان بهره مندی بزهكاران از امكانات زندگی در مقایسه با غیر بزهكارانكمتر بوده است.
۲-پایگاه اجتماعی خانواده بزهكاران و درامد ماهیانه انان در مقایسه با غیر بزهكاران پائین تر بوده است.
۳-میزان گسیختگی در خانواده های بزهكاران به نسبت بیشتر از خانواده های غیر بزهكار می باشد.
۴-میزان رسیدگی و توجه والدین بزهكاران راجع به حل مشكلات فرزندانشان نسبت به والدین غیر بزهكار كمتر است.
۵-میزان اگاهی والدین از وضعیت دوستان و معاشرین فرزندان در خانواده های بزهكاران به نسبت كمتر از خانواده های غیر بزهكار است.
۶-بزهكاران نسبت به غیر بزهكاران تمایل بیشتری به تیپهای كجرو دارند.
۷-میزان تماس افراد بزهكار در مقایسه با غیر بزهكاران با دوستان كجرو بیشتر است.
نتایج سایر تحقیقات مطرح شده در پیشینه نیز حاكی از انست كه :
۱-میزان جامعه رنجوری و افسردگی جوانان معتاد به مواد مخدر در مقایسه با جوانان عادی بیشتر است.(شایسته ۱۳۷۵).
۲-بین دلبستگی های جوانان (به ویژه پسران)به دوستان بزهكار خود و رفتار بزهكارانه رابطه وجود دارد(شیری،۱۳۷۶)
۳-میزان مشاركت جوانان(بویژه دختران)كه دلبستگیهای ضعیفی به قواعد حاكم بر خانواده و مدرسه داشته اند،در فعالیتهای بزهكارانه افزایش داشته است.(همان)
۴-دخترانی كه موفقیت تحصیلی در مدرسه نداشته اند یا عضو خانواده نابسامان بوده اند،رفتارهای بزهكارانه انها افزایش داشته است.(همان)
۵-بین مهاجرت و رفتار بزهكارانه رابطه وجود دارد.(همان)
۶-میان ستیز والدین،سطح تحصیلات خانواده و پایگاه اجتماعی خانواده و بزهكاری دانش اموزان رابطه وجود دارد.(نقدی،۱۳۷۴)
۷-ناهنجاریهای اجتماعی در میان پسران بیش از دختران بوده است.(...،۱۳۷۷مشهد)
۸-بین حالتهای گوشه گیری و افسردگی ،هیجان پذیری،پرخاشگری،بی قراری و تمایلات ضداجتماعی نوجوانان بزهكار پسر و نوجوانان غیر بزهكار تفاوت معناداری وجود دارد.(؟،؟)
۹-میان اعتقادات،تجربیات و التزام مذهبی با كجروی رابطه معكوس و معناداری وجود دارد.(طالبان،۱۳۷۸)
برخی نتایج تجقیقات خارجی در این زمینه نیز نشان میدهد كه:
۱-هر چه مجازاتها بیشتر باشد،احتمال كار انحرافی كاهش می یابد.(ویزه،۱۹۹۴).
۲-گروههای همسالان و دیگران مهم بر رفتار انحرافی جوانان تأثیر دارند(ماتسودا،۱۹۹۲).
۳-زندگی در خیابان و وقت گذراندن در سر كوچه و محله ها بر انحرافات تأثیر دارند.(هگمان و مك كارتی۱۹۹۲)
۴-تضعیف كنترل اجتماعی غیر رسمی و ارزوهای بی حد موجب پیدایش انحرافات در بین جوانان میشود.(هگمان و همكاران۱۹۹۲)
۵-ارتباط با دوستان منحرف بر پیدایش رفتار انحرافی در فرد مؤثر است.(مستروكروهن۱۹۹۰).
۶-همبستگی اعضای خانواده (والدین و فرزندان)به عنوان یك عامل كنترل كننده از رفتارهای نابهنجار جلوگیری میكند.(همان)
۷-تلویزیون بر رواج خشونت و گرایش به پرخاشگری مؤثر است.(دیویدسن و اسپرافكینگ،۱۹۸۲)
روش تحقیق:
تحقیق حاضر از نوع توصیفی و تبیینی است.
جامعه اماری،حجم نمونه و شیوه نمونه گیری:
جامعه اماری پژوهش حاضر كلیه دانش اموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی در نواحی هفتگانه مشهد و حجم نمونه ۸۰۰نفر میباشد. شیوه نمونه گیری طبقه ای متناسب است.نتایج تحقیق:
۱-در مدارس دخترانه رعاین نكردن بهداشت ،مطالعه نكردن دروس،مبادله عكس و فیلمهای غیر مجاز،توجه نكردن به سخنان معلمین و مدیر و معاونین،تخریب و اسراف اموال مدرسه،دعوا و رفتارهای خشونت امیز و غیبت غیر موجه به ترتیب بیشترین فراوانی را در میان رفتارهای نابهنجار اجتماعی در محیط مدرسه به خود اختصاص داده اند.
۲-در مدارس پسرانه به ترتیب اولویت رعایت نكردن بهداشت محیط مدرسه ،دعوا و رفتارهای خشونت امیز،تخریب و اسراف اموال مدرسه،توجه نكردن به سخنان معلمین هنگام تدریس،توجه نكردن به سخنان مسئولین مدرسه،مبادله فیلمهای مبتذل و ویدئویی،غیبت غیر موجه و مطالعه نكردن دروس،بیشترین فراوانی را در میان رفتارهای اجتماعی نابهنجار به خود اختصاص داده اند.
۳-میزان نابهنجاری در دانش اموزان پسر بیش از دختران است.
۴-با افزایش سن دانش اموزان میزان نابهنجاری انان افزایش می یابد.
۵-بین ویژگیهای شخصیتی(میزان پرخاشگری)دانش اموزان و میزان نابهنجاریهای اجتماعی انان تفاوت معناداری وجود دارد.
۶-میزان نابهنجاریهای اجتماعی و رفتاری دانش اموزانی كه دارای نقص عضو هستند بیش از دانش اموزانی است كه از سلامتی برخوردارند.
۷-بین میزان نابهنجاریهای نوجوانان و میزان تقید مذهبی انان رابطه معكوسی وجود دارد.
۸-خانوادگیهایی كه میزان گسیختگی در انها بیشتر بوده است ،میزان نابهنجاریهای اجتماعی فرزندانشان بیشتر بوده است.
۹-بین میزان نابهنجاریهای نوجوانان و میزان تقید مذهبی خانواده رابطه معكوسی وجود دارد.
۱۰-بین سطح تحصیلات والدین و میزان نابهنجاریهای دانش اموزان در خارج از محیطهای اموزشی رابطه معكوسی وجود دارد.
۱۱-بین وضعیت اقتصادی خانواده و میزان ناهنجاریهای دانش اموزان رابطه مثبتی وجود دارد.
۱۲-بین میزان امكانات اموزشی-تربیتی واحدهای اموزشی و میزان نابهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان رابطه معكوسی وجود دارد.
۱۳-بین میزان وقوع نابهنجاریهای محیطهای اموزشی و میزان نابهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان رابطه مستقیمی وجود دارد.
۱۴-بین میزان كنترل اجتماعی در محیطهای اموزشی و میزان نابهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان رابطه معكوسی وجود دارد.
۱۵-نتایج نشان میدهد كه تأثیر میزان استفاده از ماهواره،ویدئو،تماشای تلویزیون بر ناهنجاریها مثبت است.ماهواره بیش از ویدئو و ویدئو بیش از تلویزیون بر افزایش نابهنجاریهای دانش اموزان تأثیر میگذارد.
۱۶-بین تماشای فیلمهای عشقی و پلیسی و جنایی و میزان نابهنجاریهای دانش اموزان رابطه مثبت وجود دارد.
۱۷-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان و میزان تقید مذهبی دوستان انها رابطه معكوسی وجود دارد.
۱۸-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان و میزان نابهنجاریهای دوستان انها رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
۱۹-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان و تعداد دوستان صمیمی انها رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
پیشنهادات:
۱-با توجه به تأثیر تقید مذهبی بر ناهنجاریها ضروری است خانواده،مدرسه با تقویت ارتباط خود و وسایل ارتباط جمعی اعم از رادیو،تلویزیون،سینما,روزنامه ها و نشریات از طریق پیامهای خود در طرز تفكر و رفتار افراد جامعه مؤثر واقع شوند.اگر پیامهای این رسانه ها به سمت ارزشهای مذهبی جامعه گرایش پیدا كند،میتواند در جهت تربیت دینی نسل جوان مؤثر افتد.
۲-در محیط اموزشی با تشویق دانش اموزانی كه رفتارهای متناسب با هنجارها و ارزشهای مورد انتظار را دارا هستند و تنبیه متناسب دانش اموزانی كه فاقد چنین شرایطی هستند،میتوان رفتار دانش اموزان را كنترل نمود.
۳-هماهنگی مدیر،معاونین در برخورد،دانش اموزان.
۴-ایجاد ارتباط بین خانواده و مدرسه و بالا بردن سطح اگاهی وشناخت خانواده در مورد اثار سوء نابهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان.
۵-تشكیل جلسات فوق برنامه و ارائه نتایج حاصل از رفتارهای نابهنجار برای فرد و جامعه در محیطهای اموزشی.
۶-تشكیل جلسات پرسش و پاسخ با حضور والدین در محیطهای اموزشی به منظور ارتقاء سطح اگاهی خانواده نسبت به سالم سازی محیط خانواده .
۷-استفاده از حداقل امكانات به منظور انجام مسابقات در زمینه های مختلف ورزشی،علمی،اعتقادی و... میتواند در ارضاء نیاز استقلال طلبی و خود شناسی دانش اموزان بطور سالم مؤثر باشد و از بروز اشكال نابهنجاری،خودنمایی و ابراز وجود نوجوان بكاهد.
۸-تقویت منابع كتابخانه ای در مدرسه بویژه كتابهای علمی و تخیلی و كتابهایی در ارتباط با مسائل جوانان.
۹-ارتقاء سطح اگاهی دانش اموزان در زمینه چگونگی انتخاب دوست و اگاه نمودن والدین در كمك به نوجوانان در انتخاب گروه دوستی خود و كنترل روابط انان با دوستانشان.
۱۰-هنجارسازان جامعه به این نكته توجه داشته باشند كه بازداشتن نوجوانان و جوانان از ویدئو و ماهواره وشبكه های اینترنت یك راهكار منطقی در جهت اثار سوء این وسایل نخواهد بود بلكه بایستی توان گزینش صحیح را از طریق روند جامعه پذیری در میان افراد جامعه بالا برد.