خاتم پیوند دلپذیر نقوش هندسی

استادکاران خاتم کار معاصر به این هنر چنان شکوه و ظرافتی بخشیده اند که اگر یک قطعه خاتم کاری اصیل را در مورد دقت و توجه قرار دهیم و اندکی حوصله به خرج دهیم تا درخشندگی و عمق آن در ما تأثیر نماید ، پس از گذشت چند لحظه دیدگان ما با عبور از لابلای طرحهای هندسی و شکلهای عمومی و نفوذ در جزئیات ظریف و اعجاب انگیز ریزه کاریها و از نوبازگشتن نگاه ما به سوی کلیات اثر ، در دوران ما حالتی خاص همراه با تفکر و تعمق و در عین حال سرشار از تحسین و شادی ایجاد شده و موجب می شود در آن حالت گذشت زمان را احساس نکنیم و در ابعادی تازه قدم بگذاریم . چنانچه این حالت اندکی ادامه پیدا کند و تمرکز نیروهای بصری به تمرکز قوای روحی مبدل گردد ، در آن موقع است که به اصطلاح اهل فن از (( حال )) به نوعی (( مقام )) پا می نهیم .
رسالت واقعی هنرهای سنتی ، تجلی زیبائی های حقیقی در قالب اشکال و طرح های گوناگون است در هنر خاتم سازی گاه این جلوه از تکرار یک موتیف به صورت (( واگیره )) است و گاهی هم تکرار بهمراه نوعی توازن است . در هنرهای سنتی ایران ، از جمله خاتم سازی آنچه مشهود است ، پیوند میان دانش و آگاهی و به کارگیری نیروی اندیشه در طریق یافتن بهترین روش ها و ذوق سلیقه و جمالپرستی بهمراه همهٔ خصوصیات هنرهای سنتی است ، شگفتی و اعجابی که به هنگام مشاهده نمونه های ظریف خاتم به دیدار کننده دست می دهد ، یکی دیگر از عواملی است که روح را به سوی افق های لطیف هدایت می کند و این همان حالتی است که انسان در مقابل پدیده های و خط کشی های بی اندازه دقیق موجود در یک گل در خود احساس می کند و متوجه آفریدگار و صانع آن زیبائی ها می گردد ، در این گونه هنرها ، هنرمند واقعاً به صورت مظهری از جلوه های اللهی جلوه گر می شود .
بهرحال خاتم سازی ، عبارت است از هنر آرایش سطح اشیاء به وسیله چوب ، استخوان ، فلز به اشکال منظم هندسی ، این اشکال هندسی را با قرار دادن مثلث های کوچک در کنار هم نقشبندی می کنند ، این اشکال هندسی یا مثلث ها را با رنگهای دلپذیر از انواع چوب ، فلز و استخوان می سازند . هر چه مثلث ها ریزتر باشند ، خاتم مرغوبتر است در هر سانتی متر مربع خاتم به طور متعارف ۲۵۰ قطعه فلز ، استخوان و چوب در کنار هم نشانـده می شود ، چنین ظرافتی در کمتر هنر دستـی مشاهـده می شود . در یک طرح خاتم سازی برای ساختن کوچکترین واحد هندسی حداقل چهار مثلث ( پره ) و برای بزرگترین آن حداکثر چهار صد مثلث به کار می رود ، ابعاد و اشکالی که با ترصیع آن ، مثلث های ریز و رنگارنگ در کنار هم و روی یک شیئی مورد نظر به وجود می آید .
ممکن نیست از این حد کنونی کوچکتر و ظریف تر باشد و از این رو ، خاتم را خاتمه ای برای همه هنرهای سنتی نیز دانسته اند.

منبع : پایگاه تجاری و اطلاع‌رسانی صنایع دستی