شان‌ نزول‌

●شن نزول
سوره‌ جن، چهلمین‌ سوره‌ قرآن‌ در نزول‌ و هفتاد و دومین‌ سوره‌ در تدوین‌ است‌ كه‌ با ۲۸ آیه‌ و ۲۳۵ كلمه‌ و ۸۷۰ حرف‌ بر وجود مقدس‌ پیامبر(ص) در شهر مكه‌ نازل‌ شد. جن‌ موجودی‌ همانند انسان‌ است‌ كه‌ توسط‌ خدای‌ بزرگ‌ از آتش‌ سموم‌ خلق‌ شده‌ است‌ (سوره‌ حجر آیه‌ )۲۷ و هدف‌ از خلقت‌ جن‌ همانند خلقت‌ انسان‌، پرستش‌ خداوند یعنی‌ قانونمندی‌ شخصی‌ و اجتماعی‌ آنها بر پایه‌ تعالیم‌ رسولان‌ الهی‌ بوده‌ است‌ (سوره‌ ذاریات‌ آیه‌ )۵۶ جن‌ و جنون‌ در لغت‌ به‌ معنای‌ پوشیده‌ بودن‌ است‌ و به‌ جن‌ به‌ خاطر مستور و پوشیده‌ بودنش‌ جن‌ گفته‌ می‌شود.
شماری‌ از جنیان‌ همانند شمار كثیری‌ از انسان‌ها به‌ جهنم‌ می‌روند (سوره‌ جن‌ آیه‌ )۱۵ زیرا از سوی‌ پروردگار، پیامبران‌ هم‌ برای‌ جنیان‌ و هم‌ برای‌ انسان‌ها فرستاده‌ شدند (سوره‌ انعام‌ آیه‌ )۱۳۰ بنابراین‌ جنیان‌ همانند انسان‌ها موجوداتی‌ عاقل‌ هستند ولی‌ از آتش‌ خلق‌ شدند و به‌ صورت‌ پنهان‌ و پوشیده‌ از انسان‌ زندگی‌ می‌كنند و مطابق‌ نص‌ قرآن‌ خدا برای‌ آنها انبیا فرستاده‌ است‌ و آخرین‌ پیامبر الهی‌ یعنی‌ رسول‌ گرامی‌ اسلام(ص) پیامبر مشترك انسان‌ها و جنیان‌ است‌ و مطابق‌ نصوص‌ قرآنی‌ رابطه‌ بین‌ جنیان‌ و رسول‌ گرامی‌اسلامی‌ثابت‌ است‌ و شماری‌ از جنیان‌ به‌ دین‌ اسلام‌ ایمان‌ آوردند و عده‌ای‌ نیز كفر پیشه‌ كردند.
●خلقت‌ جن‌
دلیل‌ وجود جن‌ و شیطان، خبر انبیا و اولیای‌ الهی‌ است‌ و حرف‌ فیلسوفان‌ و حكیمان‌ بدون‌ منبع‌ وحی‌ درباره‌ خلقت‌ جن‌ و شیطان‌ ارزشی‌ علمی‌ ندارد بنابراین‌ با توجه‌ به‌ اعتقاد دینی‌ و آثار عینی، وجود جن‌ قابل‌ قبول‌ است‌ ولی‌به خاطر مادی نبودن راهی‌ به‌ چیستی‌شناسی‌ جن‌ وجود ندارد و پرسش‌های‌ درباره‌ جن‌ از تناكح‌ و تناسل‌ و توالد و جنسیت‌ آنها پاسخ‌های‌ علمی‌ ندارد چون‌ انسان‌ راهی‌ به‌ ماورای‌ ماده‌ ندارد. آنچه‌ از آیات‌ شریف‌ قرآن‌ معلوم‌ می‌شود خلقت‌ وجود جن‌ همانند شیاطین‌ از آتش‌ است‌ پس‌جنیان نه‌ مانند ملائكه‌ از نور و نه‌ مانند حیوان‌ از خاك‌ نیستند.خلقت‌ انسان‌ از طین‌ (گل) است‌ كه‌ در آن‌ روح‌ الهی‌ دمیده‌ شده‌ است‌ و جلوه‌ روح‌ الهی‌ همانند عقل‌ انسان‌ است‌ كه‌ عقل‌ محض‌ بدون‌ تسلط‌ نفس‌ كار فرشتگان‌ یعنی‌ عبادت‌ خالق‌ منان‌ را انجام می دهد ولی‌ بعد سوم‌ وجودی‌ انسان‌ نفس‌ است‌ كه‌ بعد شیطانی‌ است‌ و انسان‌ را امر به‌ سو و بدی‌ می‌كند و همواره‌ انسان‌ را در خسارت‌ و زیان‌ نگه‌ می‌دارد مگر اینكه‌ انسان‌ بتواند از طریق‌ عقل‌ خود بفهمد و به‌ آموزه‌های‌ وحی‌ ایمان‌ آورد و عمل‌ صالح‌ كند آنگاه‌ اندیشه‌ عقل‌ بر هوای‌ نفس‌ غالب‌ می‌شود و اینها یعنی‌ فرشتگان، شیاطین، جنیان، انسان‌ها، حیوانات‌ و گیاهان‌ همه‌ و همه‌ با انواع‌ و اقسام‌ وجودی، مخلوق‌ خدای‌ بزرگ‌ هستند. فرشتگان‌ خیر محض‌ و شیاطین‌ شر محض‌ و جنیان‌ و انسان‌ها آمیخته‌ای‌ از خیر و شرند.
●دعوت‌ جنیان‌ به‌ توحید
گروهی‌ از جنیان‌ در منطقه‌ بطن‌ نخله‌ مكه‌ به‌ حضور پیامبر اسلام‌ مشرف‌ شدند و استماع‌ قرآن، كلام‌ حضرت‌ حق‌ می‌كردند و خدای‌ بزرگ‌ در قرآن‌ سوره‌ جن‌ خبر از این‌ واقعه‌ و تصمیم‌ جنیان‌ می‌دهد. بگو ای‌ رسول‌ كه‌ به‌ من‌ وحی‌ شده‌ است‌ و گروهی‌ از جنیان‌ قرآن‌ را شنیدند و چون‌ به‌ میان‌ قوم‌ خود رفتند گفتند ما قرآن‌ را عجیب‌ شنیدیم‌ و قرآن‌ بندگان‌ را به‌ رشد و صواب‌ هدایت‌ می‌كند و ما به‌ آن‌ ایمان‌ آوردیم‌ و هرگز احدی‌ را با پروردگارمان‌ شریك‌ نمی‌گیریم‌ و این‌ آیه‌ كه‌ دلالت‌ بر ایمان‌ جنیان‌ به‌ توحید بیان شده‌ از سوی‌ پیامبر اسلام(ص) دارد به‌ خوبی‌این‌ معنی‌ را می‌رساند كه‌ حضرت‌ رسول(ص) پیامبر جنیان‌ نیز بوده‌ است‌ و به‌ همین‌ دلیل‌ خدای‌ بزرگ‌ خبر از ایمان‌ آوردن‌ جنیان‌ به‌ رسالت‌ پیامبر اسلام(ص) می‌دهد. سپس‌ جنیان مومن‌ گفتند خدای‌ تعالی‌ بزرگ، پروردگار ماست‌ و هیچ‌ زن‌ و فرزندی‌ برای‌ خود اختیار نكرده‌ است‌ و نادان‌ و سفیه‌ ما بود كه‌ درباره‌ خداوند سخنان‌ پریشان‌ و دور از حق‌ گفته‌ است‌ و ما چنین‌ می‌پنداشتیم‌ كه‌ انس‌ و جن‌ هرگز بر خداوند دروغ‌ نمی‌بندند.
●توحید در مدار عقلانیت‌ و سفاهت‌
آنچه‌ كه‌ به‌ شكل‌ منطقی‌ و با برهان‌ عقلی‌ در مورد اصل‌ وجود خداوند واحد منان‌ و وظیفه‌ انسان‌ در قبال‌ اوصاف‌ ذات‌ باری‌ تعالی‌ فهمیده‌ می‌شود از روی‌ عقلانیت‌ است‌ و آنچه‌ كه‌ بی‌جهت‌ و بی‌منطق‌ در خصوص‌ خدای‌ خالق‌ منان‌ رد می‌شود از سفاهت‌ انسان‌ یا جن‌ است‌ كه‌ درك‌ صحیحی‌ از عالم‌ وجود و مبدا‌ آن‌ ندارد. بنابراین‌ عقلانیت‌ صحیح‌ و به‌ كارگیری‌ عقل‌ ، انسان‌ را به‌ توحید و شناسایی‌ صفات‌ ثبوتیه‌ و سلبیه‌ ذات‌ باری‌ تعالی‌ را می‌رساند و همین‌ اعتقاد بنیادین‌ توحیدی‌ است‌ كه‌ قانونمندی‌ انس‌ و جن‌ را معین‌ می‌كند. چگونه‌ ممكن است‌ مرتكب‌ منكر و مبغوض‌ خداوند شد ولی‌ ادعای‌ توحید كرد و حضور وجود خالق‌ منان‌ را در تمام‌ زمینه‌ها كامل‌ دانست‌ و چنین‌ است‌ كه‌ مردانی‌ از انسان‌ها به‌ مردانی‌ از جنیان‌ پناه‌ می‌بردند و بر تباهی‌ و هلاكت‌ آنان‌ می‌افزودند.همچنین‌ خداوند از تخاطب‌ با جنیان‌ خبر می‌دهد كه‌ كفار آدمیان‌ گمان‌ می‌بردند همچنان‌ كه‌ شما جنیان‌ گمان‌ بردید كه‌ هرگز خداوند یكی‌ از مردگان‌را برای‌ حساب‌ و جزا در روز قیامت‌ مبعوث‌ نكند. این‌ آیات‌ به‌ خوبی‌نشان‌ می‌دهد كه‌ اصل‌ معاد و روز جزا نیز برای‌ جنیان مطرح‌ شده‌ است.

منبع : خانواده سبز