محیط‌های‌ کاری آینده و حریم خصوصی کارکنان

● گفت و گو با یك آینده‌شناس حرفه‌ای
خانم فیث پایكورن یك آینده‌شناس حرفه‌ای و بنیان‌گذار یك شركت مشاوره‌ی بازاریابی در نیویورك است. سه سال و نیم پیش زمانی كه دستگاه‌های تلویزیون بسیار سنگین و بزرگ بودند وی پیش‌بینی كرد كه روزی خواهد رسید كه صفحه‌های تخت و سبكی را به دیوار آویزان كرده و مشغول تماشای تلویزیون خواهیم شد. امروزه پیش‌بینی او به حقیقت پیوسته است. البته باید گفت كه خانم پایكورن از روی هوا حرف نمی‌زند، بلكه با نظرسنجی و مطالعه‌ی دقیق ۵۰۰۰ مصرف‌كننده و نظرخواهی كارشناسان خبره در سراسر جهان به نتایجی درباره‌ی آینده رسیده و كمی هم تخیل را چاشنی پیش‌بینی‌هایش می‌كند. وی چندی پیش درباره‌ی محیط‌‌های كار آینده نظراتی بیان داشته است. به اعتقاد وی در آینده‌ی نزدیك، كارفرمایان همه‌چیز كاركنان گرفته از سطح استرس روانی گرفته تا میزان كلسترول خون‌شان را اندازه گرفته و پایش می‌كنند و به منظور افزایش بهره‌وری كاركنان در حل چنین مشكلاتی به آن‌ها كمك خواهند كرد. در واقع امروزه فناوری‌های متعددی هم‌چون صندلی‌های مجهز به حس‌گر، كه سطح خستگی یا تمركز كاركنان را اندازه‌ می‌گیرند، توسعه یافته‌اند. به نظر می‌رسد كه چنین فناوری‌هایی حریم خصوصی كاركنان را نقض می‌كنند. خانم پایكورن در مصاحبه‌ی زیر، كه اوایل آوریل با مجله‌ی بیزینس ویك، داشته است به نكات جالبی در این باره اشاره می‌كند.
▪ به نظر شما اداره‌ها و محیط‌های كاری آینده چگونه خواهد بود؟
محیط‌های ‌كاری آینده هوشمند خواهد بود. محیط‌های كاری می‌فهمند چه كسی كجا می‌نشیند، چه درجه حرارتی برای او مطبوع است و اینكه دوست دارد شدت نور چه میزان باشد. هم‌چنین فناوری "واقعیت مجازی" نیز فراگیر خواهد شد. بنابراین، بدون نیاز به رفت‌وآمد می‌توانید با افراد مختلف از راه دور ملاقات كنید. پدران و مادران شاغل می‌توانند لحظه به لحظه ناظر فعالیت‌های فرزندان‌‌شان در مراكز نگه‌داری و كودكستان‌ها باشند و به‌صورت مجازی در كنار آن‌ها حضور داشته باشند. كاركنان می‌توانند به‌‌صورت مجازی به شهرهای مختلف دنیا مثل پاریس، لندن و رم سفر كنند و هرگاه گرسنه شدند، به رستوران‌های مجازی رفته و غذا سفارش دهند.
▪ به نظر می‌رسد كه در آینده كسب ‌وكارهای اداری و شخصی بیشتر با هم تركیب خواهند شد. این‌طور نیست‌؟
دقیقاً. در آینده بعضی از كاركنان در محیط كار خود نشسته و بر انواع مختلف كارها و پروژه‌ها در نقاط مختلف جهان نظارت خواهند داشت. ما در جامعه‌ای جهانی زندگی خواهیم كرد كه افراد از كشورهای مختلف جهان می‌توانند به‌صورت ۲۴ ساعته روی یك پروژه كار كنند. بنابراین، در محیط‌های كاری آینده مفهومی به نام "تعطیلی" وجود نخواهد داشت. البته كسانی هم هستند كه برعكس شما پیش‌بینی می‌كنند.
به نظر آن‌ها، فناوری ارتباطات بی‌سیم باعث خواهد شد تا افراد بیشتری به "كار در خانه" بپردازند. خوب‌، حرف شما درست است. خانه‌های آینده محیط كار خواهند شد یا اینكه محل زندگی شما دقیقاً كنار محیط كار شما خواهد بود. كارفرمایان نیز برای افزایش بهره‌وری، همه‌ی نیازهای شخصی و فیزیكی شما را تأمین می‌كنند. شركتی كه برای آن كاری می‌كنید، همه‌ی نیازهای شما و فرزندان‌تان را اعم از غذا، پوشاك، كتاب، فیلم و … برایتان فراهم می‌كند. مثلاً علایم حیاتی شما در محیط كار به دقت اندازه‌گیری می‌شوند. اگر این اطلاعات نشان دهد كه كلسترول و چربی موجود در رژیم غذایی‌تان بالاست، برایتان نسخه‌ی پزشكی تجویز می‌كنند و بر همین اساس غذای سالم تحویل منزل‌تان خواهد شد.
▪ اكثر افراد دوست ندارند كه شركت و كارفرما بداند كه كلسترول خون‌شان چقدر است. به نظر شما چنین كاری حریم خصوصی افراد را نقض نمی‌كند؟
من فكر می‌كنم موضوع حریم خصوصی به گذشته مربوط می‌شود. در آینده، حریم خصوصی معنا نخواهد داشت! همین الآن وقتی شما از سایت آمازون كتابی می‌خرید، حریم خصوصی‌تان نقض می‌شود. در واقع این شركت بر اساس انتخاب‌های شما فهرستی از دیگر كتاب‌هایی را كه شاید به مطالعه‌ی آن‌ها علاقه‌مند باشید به شما توصیه می‌كند. به عبارت دیگر، این شركت الگوی مطالعه‌ی شما را به دقت مطالعه می‌كند. شركت‌های دیگر نیز مشابه همین كار را در زمینه‌های دیگر انجام می‌دهند. بنابراین، من تصور می‌كنم حریم خصوصی حرف قشنگی است، اما اكثر مردم آگاه‌اند كه همین الآن هم خیلی شركت‌ها آن را نقض كرده‌اند. علاوه‌ بر این، وقتی مردم می‌بینند كه فناوری‌ها و خدماتی از این دست، تا چه حد آسایش و راحتی آن‌ها را افزایش می‌دهد، با موضوع نقض حریم خصوصی بهتر كنار می‌آیند. الآن كاربران رایانه تقریباً از نصف امكانات موجود در نرم‌افزارها استفاده نمی‌كنند.
▪ چرا كاركنان آینده باید خواهان استفاده از همه‌ی این فناوری‌ها باشند؟
ببینید، امروزه بزرگ‌ترین مشكل مردم هنگام استفاده از یك فناوری این است كه مجبورند برای اینكه با همه‌ی امكانات آن آشنا شوند، فهرست بلندبالایی از دستورالعمل‌ها را مطالعه كنند. آن‌چه كه ما به آن نیاز داریم، فناوری كنترل از طریق صداست، كه كارها را آسان می‌كند. یعنی اینكه كاربر مثلاً بگوید "خودرو مرا از پارك بیرون بیار" یا "دلم برای مادر تنگ شده. می‌خواهم او را ببینم".
▪ پس منظور شما این است كه موقع استفاده از فناوری در دفتر كار نباید به ذهن كاربر فشار بیاید. علاوه بر كنترل صوتی چه چیزهای دیگری لازم خواهد بود؟
حس‌گرها به صورت‌ مستمر سطح استرس، میزان گرسنگی، و حالت‌های روحی ـ روانی شما را می‌سنجند. آن‌ها می‌فهمند كه مشكلی كه با فرزند یا همسرتان دارید روی كار و بهره‌وری‌تان اثر منفی می‌گذارد. در شركت‌های آینده همه‌‌ی نیازهای كاركنان اندازه‌گیری و ارضا می‌شوند. امروزه كارفرمایان به خوبی می‌دانند كه هرچه كاركنان‌شان شادتر باشند، بهره‌وری‌شان بالا می‌رود. خیلی از مدیران اعتقاد دارند كه كارها را می‌توانند به شركت‌ها و افراد پیمان‌كار در داخل و حتی خارج از كشور بسپارند، و دیگر لازم نیست برای سرپرستی مستقیم كارها در محیط كارشان حاضر باشند.
▪ شما كه در جام جم خود نگاه می‌كنید، چه آینده‌ای را برای كار مقاطعه‌كاری پیش‌بینی می‌كنید؟
ببینید، امروزه شركت‌های نرم‌افزاری آمریكا به‌خاطر كاهش هزینه‌ها، كارهای خود را به هندی‌ها می‌سپارند. اما من فكر می‌كنم نهایتاً در آینده یك استاندارد جهانی دستمزد به‌ازای هر كار مشخص وضع خواهد شد و دیگر نمی‌توانید نیروی كار ارزان‌تری را در كشورهای خارجی پیدا كنید. به هر حال، استفاده از روبات‌ها بسیار افزایش خواهد یافت و كارفرمایان هر كاری را كه بتوانند به روبات‌ها واگذار خواهند كرد.
▪ فكر می‌كنید روبات‌ها از عهده‌ی چه كارهای بر می‌آیند؟
تقریباً برای هركاری. سطح هوشمندی روبات‌ها بسیار افزایش خواهد یافت. البته فعلاً برخی موضوعات اخلاقی جلوی استفاده‌ی فراگیر از روبات‌ها را گرفته‌اند وگرنه همین حالا هم بسیاری از فناوری‌های كلیدی روبات‌ها برای استفاده‌ی گسترده موجود می‌باشند پژوهش‌گران دانشگاه كارنگی ملون اولین روبات متصدی پذیرش را ساخته‌اند كه می‌تواند حركت‌ها را به‌خوبی تشخیص‌ دهد و با ارباب رجوع سلام و علیك كند. دانشمندان دیگر نیز روبات‌هایی ساخته‌اند كه از عهده‌ی كارهای ساده‌ای مثل آوردن و بردن اسناد و چای و قهوه به‌خوبی بر می‌آیند. استفاده از روبات‌ها در ساخت و تولید محصولات نیز روز به روز افزایش خواهد یافت.
▪ خوب، در چنین وضعیتی انسان‌ها به درد چه كاری می‌خورند؟
انسان‌های آینده، كارهای مكانیكی را به روبات‌ها خواهند سپرد و خود بر كارهای خلاق، به‌ویژه تولید ایده‌ها متمركز خواهند شد. بنابراین، معیارهای گزینش و استخدام كاركنان در آینده به‌كلی متفاوت خواهد بود. كارفرمایان آینده در جست‌وجوی كاركنانی خواهند بود كه از توانایی تخیل و قدرت ایده‌آوری برخوردار باشند. همه‌ی این‌ها نیاز به خلاقیت انسانی دارد.

منبع:
A Post-privacy Future for Workers, Business Week Online, SPECIAL REPORT: A CEO’S GUID TO TECHNOLOGY, April ۱۳, ۲۰۰۴
مترجم: مهندس وحید وحیدی‌مطلق

منبع : اندیشکده صنعت و فناوری (آصف)