دمشق و جابجایی مهره های قدرت غرب

برخی در سوریه كوشیدند، آینده روشن مناسبات سوریه - فرانسه همزمان با پایان دوره ریاست جمهوری «ژاك شیراك» ارایه دهند، ولی شواهد و قرائنی كه بسرعت در روزهای آغازین دوران ریاست جمهوری «نیكولا ساركوزی»، شكل گرفت، چندان با این گمانه زنی ها همخوانی نداشت. سوری ها ماه های اخیر را به انتظار تغییراتی مثبت در رأس هرم قدرت در پاریس نشسته بودند، تا شاید دوران شكل دهی مناسبات پاریس - دمشق بر مبنای مناسبات شخصی بسیار گرم شیراك با خاندان حریری، به سر آید. با این پیش فرض كه به هر حال آینده، هر چه باشد، بهتر از وضعیت متشنج و نابسامان كنونی است و در دوره رهبری جدید فرانسه، روابط اگر دوستانه نشود، دستكم به روال عادی باز خواهد گشت.
تغییر به وقوع پیوست و ساركوزی كه پیروزی او آغاز دوران جدیدی از سوی پاریس تفسیر شد، رییس جمهوری فرانسه شد. ساركوزی در این باره گفت: «ملت فرانسه برای تغییر مرا برگزیدند و این تغییر را ایجاد خواهم كرد»! اینك باید پرسید «سوریه، در كجای این تغییر قرار دارد؟» شیراك بار و بندیلش را جمع كرد و رفت. به ساركوزی نیز تبریك گفته و از او استقبال كرد. گر چه دمشق، از پایان دوره ریاست اولی ابراز تاسف نكرد، ولی تبریك گفتن به دومی نیز به معنای رضایت از وضعیت حاصل نیست.
در حالی كه در تل آویو، پیروزی ساركوزی در رسانه ها با شادمانی و خرسندی اعلام شد. با اعلان نتایج انتخابات، تمامی سركرده های رژیم صهیونیستی و در پیشاپیش آنها، «ایهود اولمرت» نخست وزیر و «بنیامین نتانیاهو» رهبرد حزب لیكود در تماس با ساركوزی، به او تبریك گفتند و از آغاز دورانی نوین میان فرانسه و اسراییل خبر دادند.
در كاخ الیزه، و در یك نشان سیاسی قابل تامل و مهم، دو رییس جمهوری سابق و كنونی با «سعدالدین حریری» نماینده پارلمان لبنان به عنوان اولین شخصیتی كه پس از پیروزی ساركوزی قدم به كاخ نهاد، دیدار كردند.
سعد حریری، كسی است كه از سازمان ملل خواستار تصویب قطعنامه تشكیل دادگاه بین المللی برای رسیدگی به ترور نخست وزیر پیشین لبنان و دیگر قربانیان ترورها در این كشور تحت فصل هفتم منشور ملل شده است. وی، سوریه را در مرگ پدر مقصر می داند و فرانسه دوران شیراك نیز به حمایت از ادعای او برخاست.
چنانچه قطعنامه های ۱۶۳۶و ۱۶۴۴را برای زیر فشار گذاردن دمشق از تصویب شورای امنیت سازمان ملل گذراند. سعد الحریری همچنین، لزوم تداوم روابط لبنان و فرانسه همانند دوران ریاست جمهوری شیراك را خواستار شده است.
از سوی دیگر، «فیلیپ ماردینی» رییس گروه دوستی فرانسه و سوریه در مجلس سنای فرانسه، چندی پیش در سفر به دمشق، درباره همكاری های دو كشور، وضعیت پیشبرد اصلاحات اقتصادی سوریه و اوضاع پناهندگان عراقی مقیم سوریه، مذاكره كرد. با این حال، اطلاعات غیر رسمی حكایت از آن داشت كه ماردینی حامل نوعی پیام اطمینان بخش به دمشق بود، مبنی بر این كه دیگر روابط شخصی بر مناسبات سوریه - فرانسه سایه نخواهد افكند. اما، در آن سوی كرانه اقیانوس اطلس، اشاراتی حاكی از تغییر در برخورد دولت آمریكا با سوریه نمایانگر شد. دیدار «ولید المعلم» وزیر خارجه سوریه با «كاندولیزا رایس» همتای آمریكایی خود در «شرم الشیخ.»
اگر هدف اعلام شده، بررسی راه های استقرار امنیت در عراق بود، كه متضمن منافع سوریه نیز هست، ولی المعلم فاش ساخت كه مذاكرات، آینده مناسبات دو كشور را نیز دربرداشت. چرخش در موضع دولت آمریكا نسبت به سوریه، از انتقاد شدید به سفر «نانسی پلوسی» رییس مجلس نمایندگان این كشور به دمشق تا اعطای مجوز به رایس برای دیدار المعلم، ناگهانی نیست.
با این حال صهیونیست ها در قالب یك تهاجم تبلیغاتی سازماندهی شده، چنین وانمود كردند كه دمشق خواستار انجام دیدار بود تا با جلب رضایت آمریكا، زمینه شكستن دیوار انزوای تحمیلی بر سوریه یا دستكم كاستن از بلندی آن فراهم آید.
به رغم تاكید سوریه بر این كه آمریكایی ها برای مذاكره پا پیش گذاردند و دست یاری در پرونده عراق كه متضمن منافع سوریه و عراق نیز هست، به سوی دمشق گشودند، و ملاقات شرم الشیخ به منزله تسلیم شدن به فشارهای آمریكا و اجابت خواسته های واشنگتن نیست، افكار عمومی در سطح جهانی به شكلی وارونه شكل داده شد. سوری ها می گویند كه تكیه بر گفت وگو به عنوان «بهترین راه» و بر مبنای این باور است كه حضور در جلسه مذاكره با آمریكایی ها، نه به معنای عدول از اصول كه تلاش برای تبیین مسایل منطقه به شكلی متفاوت از تفسیری است كه آمریكایی ها از زبان اسراییل می شنوند.
ابهام در مواضع سوریه، «بشار اسد» رییس جمهوری این كشور را بر آن داشت كه هفته گذشته در سخنانی در پارلمان سوریه از اصول سیاست سوریه بگوید و تاكید دوباره ای بر عدم تغییر آن كند. اسد گفت: همكاری به معنای عدول از حاكمیت ملی، پذیرفتنی نیست و دیدار در اینجا و آنجا و با هر كشوری، جز برای كمك به دولت عراق برای پشت سرگذاردن رنج ها نیست، درصدد كمك به نیروهای اشغالگر برای خروج از باتلاقی كه گرفتارش هستند، نیستیم و جایز نیست كه در چارچوب دیگری، این رفتار را تفسیر كرد.
وی همچنین تاكید كرد: پیام های آمریكا «به هر جهتی برود، قادر نیست، رویكرد ما را تغییر دهد، اگر واقعیتی را كه در آن به سر می بریم، تغییر نكند و روندی را كه ملت ما خواهانش است، در پیش گرفته نشود». در مورد آینده مناسبات سیاسی سوریه با فرانسه و نیز آمریكا، اشاراتی حاكی از تغییرات مشاهده شد و سوری ها نیز راهكارهای تعامل نیز به اشكال مختلف را برای رسیدن به مقصود در دست تدارك دارند، گر چه ممكن است، برخی از آنها در عمل درست از آب درنیاید.
اینك، سوری ها می گویند كه باید ابتكار عمل را به دست گرفت و نباید در انتظار آینده نامعلوم ماند. آنها خواستار تعمیم چارچوب گفت وگو به همگان هستند، بویژه آن كه تغییری در اوضاع مه آلود بین المللی، با اعلام كناره گیری «تونی بلر» نخست وزیر انگلیس از نخست وزیری و ریاست حزب حاكم كارگر آغاز شده است.

منبع : روزنامه ابرار