مهندسی انتخابات

تا ثبت نام کاندیداهای نمایندگی مجلس شورای اسلامی برای انتخابات دوره هشتم چند روز بیشتر نمانده است و براساس ارزیابی ها و نیز تازه ترین نظرسنجی ها می توان پیش بینی کرد که بالغ بر ۶۰ درصد مردم در انتخابات هشتم مشارکت خواهند کرد.
بی شک در سایه گرم شدن رقابت های انتخاباتی این میزان از مشارکت افزایش خواهد یافت. برای انتخابات خوب ، مشارکتی و ایده آل باید «نقشه راه» داشت یا به عبارت دیگر انتخابات را بر پایه «مهندسی» طراحی و بنیاد گذاشت. در نقش آفرینی این معماری مولفه ها و بازیگرانی نقش اصلی دارند؛
۱) نهادهای اجرایی و نظارتی:
بی شک وزارت کشور، استانداری ها، فرمانداری ها و بخشداری ها که مسوولیت هیات های اجرایی را برعهده دارند و شورای نگهبان قانون اساسی یا هیات های نظارت که از احراز صلاحیت نهایی نامزدها تا نظارت موثر و کارآمد بر سلامت و صحت انتخابات مسوولیت دارند نقش اول را در افزایش مشارکت ، رقابتی تر شدن و شکل گیری مجلس کارآمد و مقتدر بر عهده دارند. آنچه که ملت انتظار دارند انجام وظیفه بر محور «قانون» و «پاسداشت و صیانت از آرای مردم» توسط این نهادهاست. اظهارنظر، مواضع ، سخنان و بیانات مسوولان این دو نهاد باید در راستای تحقق این مطالبات شکل گیرد و نباید احساس ناهماهنگی و اختلاف نظر در میان نهاد مجری و ناظر اول به گونه ای در افکار عمومی بازتاب یابد که نگران کننده باشد. ثانیا هیچ کس نسبت به سلامت انتخابات کوچکترین شائبه ای به خود راه ندهد.
۲) احزاب و تشکل های سیاسی:
واقعیت آن است که ما در آرایش سیاسی کشور از «فقدان نظام حزبی» و نیز «عدم وجود دو یا سه حزب مقتدر، کارآمد و فراگیر» و از همه مهمتر «ضعف فرهنگ تحزب و کار جمعی در جامعه» رنج می بریم. لذا می بینیم که احزاب در ایام تبلیغات انتخاباتی با شعارهای متنوع و فراوان وارد صحنه می شوند و اگر با توفیقی هم روبه رو شوند به دلیل عدم سازوکارهای قانونی در راستای نظام حزبی به هیچ کس پاسخگو نیستند و یا براساس تازه ترین آمار منتشره از کمیسیون ماده ۱۰ قانون احزاب در وزارت کشور هم اکنون بالغ بر ۲۳۰ حزب و تشکل سیاسی شناسنامه دار در کشور وجود دارد که تشتت ، ناهماهنگی و بعضا کارکردهای متناقض آنان در برخی عرصه ها به جای آن که موجب افزایش مشارکت باشد خود از عوامل کاهنده مشارکت مردم در انتخابات محسوب می گردد، اما این مطالب به معنای نادیده انگاشتن اهمیت ، تاثیرگذاری و جایگاه احزاب و تشکل های سیاسی نیست. امروزه این تشکل های سیاسی هستند که به مثابه چرخ دنده دموکراسی و موتور محرکه جامعه در رقابت و مشارکت سیاسی تلقی می شوند. احزاب و تشکل های سیاسی ، جریانات و جناح های مختلف در ایران باید تلاش نمایند در راستای طراحی مهندسی انتخابات هشتم و شکل گیری مجلسی کارآمد، مردمی و مقتدر عوامل و زمینه های تحقق آن را فراهم سازند: «رعایت اخلاق انتخاباتی ، پرهیز از تخریب یکدیگر، تدوین فهرست جامع و کارآمد انتخاباتی ، گزینش گفتمان مطلوب انتخاباتی ، تدوین برنامه برای مجلس هشتم با ترتیب اولویت های آن ، رعایت و احترام به قانون و از همه مهمتر تمکین به انتخاب مردم را سرلوحه خود قرار دهند».
۳) رسانه ها و مطبوعات:
رسانه ها و مطبوعات در تنویر افکار عمومی ، اطلاع رسانی ، افزایش مشارکت جویی مردم و بسترسازی برای انتخابات آگاهانه تر و شفاف تر مردم نقش بسیار مهمی دارند. در این میان رسانه ملی که از ماه ها قبل ستاد انتخاب را در بالاترین سطح در سازمان و مراکز استان ها تشکیل و برنامه ریزی گسترده ای را به عمل آورده است ، چون گذشته در راس همه قرار دارد. رسانه ملی تلاش بایسته ای دارد که انتخابات را بر پایه تدبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی به «نماد وحدت ملی» مبدل کند. گرایش ها و سلیقه های مختلف سیاسی دارای شناسنامه درون خانواده نظام بتوانند در رسانه به طرح دیدگاه ها و برنامه های خود بپردازند و با تضارب آرا و جدال احسن سازوکارهای انتخاب اصلح را برای مردم عزیز فراهم سازد که در این میان «حفظ بی طرفی» یک راهبرد اساسی چون گذشته برای رسانه محسوب می گردد.
۴- کاندیداهای انتخابات: نامزدهای انتخاباتی بازیگر اصلی عرصه انتخابات هستند. آنان باید اخلاق انتخاباتی را به نمایش بگذارند. بایدها و نبایدهایی را مطمح نظر داشته باشند، از پیوند کانون های ثروت یا قدرت بشدت اجتناب کنند، شعارهای غیرعملی و وعده های دست نیافتنی ندهند، گذشته را تیره و تار تصویر ننمایند و آینده را نیز یک مدینه فاضله دست نیافتنی ترسیم نکنند، قانون را مبنای عمل خود و ستادها و هواداران قرار دهند و خود را برای انجام تکلیف الهی و خدمت بی منت به مردم و اعتلای نظام اسلامی آماده کنند. برنامه محوری را سرلوحه امور سازند و تمام امکانات و نیروهای در اختیار را برای یک انتخابات سالم ، رقابتی و آزاد برای شکل گیری مجلسی کارآمد، مقتدر و مردمی به کار گیرند.

علی دارابی

منبع : روزنامه جام‌جم