تصویری از گروه‌ها و فقدان حاکمیت در عراق

همانگونه که بوش و مقامات آمریکایی در حال ساماندهی به وضع خود در رویکرد جدید در عراق هستند، حوادث و رویدادهای امنیتی و سیاسی نیز برخی از حقایق دردناک در عراق را تا حدودی گویا می کنند. وقتی خانم رایس مدت ها قبل از «سیاست هرج ومرج سازنده» دم زد، این سوال مطرح بود که این هرج و مرج سازنده با کدام ابزار شکل خواهد گرفت. نیروهای نظامی آمریکایی که مشغول ساختارسازی هستند و لذا باید یک نیروی اجرایی و متمرکز با جریان سازی و هدایت پتانسیل های موجود در عراق، معادله صحنه عراق و واقعیات آن را بهم زده و شرایط را برای معادلات مطلوب آمریکا مهیا نماید.
اینکار از طریق شرکت های امنیتی و مزدوران استخدام شده آنها که بالغ بر ۱۸۰ هزار نفرند و اخیرا نیز رسوایی شرکت امنیتی «بلاک و وتر» آنها را در معرض قضاوت همگان قرار داد، به اجرا در می آیند. این شرکت ها و تیم های عملیاتی آنان با بهره مندی از تمامی پشتوانه های حمایتی آمریکایی دست به ترور، انفجار و ناامنی در تمامی مناطق عراق زده، فضای سیاسی- امنیتی را برای مانورهای رسمی مقامات آمریکا فراهم می کنند. ترور و ربایش هزاران دانشمند عراقی و اعضای گروه ها و طوایف گوناگون و اقدامات فتنه انگیز تا مرز ترور رهبران دینی و سیاسی و اماکن مقدس، بخشی از اقدامات و برنامه های این شرکت هاست تا مقامات آمریکایی برای توجیه ناکامی ها و یا برنامه های جدید خود امکان فرافکنی و اتهام به دیگر کشورها و یا دیپلمات های ایرانی را بیابند. دستگیری عضو هیئت تجاری ایران که به دعوت رسمی مقامات کردی در سلیمانیه بسر می برد اگر چه مشکوک به برخی همکاری های اطلاعاتی از سوی عناصر کردی می باشد ولی در کنار بسیاری از اقدامات این شرکت های امنیتی و نیروهای آمریکایی و مقامات سیاسی آنان، عملا از حاکمیت ملی عراق چیزی باقی نگذاشته است.
کارکرد و حیات نیروهای آمریکایی در تحریک و ایجاد و تشویق واگرایی و تضادسازی در محیط سیاسی و امنیتی عراق است. گروه های بعثی و سنی تا القاعده و عشایر سنی در یک جدال و درگیری مستمر بسر می برند و بسیاری از آنان نیز خود را فدای خواسته ها و وعده های آمریکایی کرده اند. مجموعه هایی از همین گروه های سنی در یک رقابت «قدرت محور» فشار به حکومت مالکی را دریچه کسب رضایتمندی آمریکا می دانند و با پیروی از عملکرد برخی کشورهای عربی، هم پیمانی با آمریکا را، مسیری برای کسب قدرت و تغییر اوضاع در عراق می پندارند. علاوی که فراکسیون خود را کاندیدای اجرای سیاست های آمریکا قرار داده و با حمایت برخی از دولت های عربی، آماده نوعی که کودتای سیاسی علیه مالکی است، از درون فراکسیون با اختلافات کشنده روبه روست و شعار وی برای «حکومت نجات ملی» بیشتر برای خود و فراکسیون او مصداق دارد.
گروه های کردی که امید زیادی به تجزیه کردستان دارند، از هر مسئله ای در روند سیاسی- امنیتی عراق، گامی به سوی کسب زیربناهای لازم جهت این آرزو برمی دارند. مقامات کردی حتی از شعارها و مطالبات بوش هم پیشی گرفته اند و از وزیر نفت خواستار استعفا و یا تصویب قانون نفت می باشند. حزب اسلامی که در رقابت های گروهی با دیگر جریان های سنی ۸۰ درصد کادرهایش را از دست داده، حتی بر وزیر برنامه ریزی اش در حکومت تسلط ندارد. جبهه توافق سنی هم که در رفتاری دوگانه، ضمن مشارکت در حکومت، حمایت از گروه های تروریستی- بعثی را با جدیت دنبال کرده، در آخرین تلاش علنی، در کنار آمریکاست تا با فشار به حکومت مالکی، امتیازات جدیدی با نام مصالحه ملی دریافت کند.
گروه های شیعه که نگرانی های متعددی از سیاست های بوش و تمایلات کشورهای عربی و اقدامات گروه های بعثی و تروریستی دارند، در دو جبهه حکومتی و معارضه آرایش پیدا کرده اند ولی از اختلافات درونی رنج می برند و پتانسیل ملی آنان گاهی نیز به فرسایش یکدیگر هزینه می شود.
پرواضح است که ماه های آینده، زمان سرنوشت سازی در عراق و منطقه است و گروه های شیعی نیازمند باز تعریف اهداف و برنامه های مرحله ای و محورهای همگرایی در قبال تهدیدات علنی در رویکردهای جدید بوش می باشند. خروج صدری ها از ائتلاف شیعی و حکومت، قبل از اینکه فرصتی جدید ایجاد کند، امکان چالش و تهدیدات را افزایش خواهد داد.
در شرایطی که بوش با نادیده گرفتن حاکمیت ملی در عراق، در تدارک تعریف صف بندی و تضادهای جدید در عراق است، همگرایی محکم شیعی و ائتلاف آگاهانه با گروه های سنی مسئولیت پذیر، تضمین مرحله جدید است.

مجید هادوی
صبح صادق

منبع : سایت بصیرت