دوشنبه, ۱۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 6 May, 2024
مجله ویستا

ابوالحسن - ابوالحسین عبدالجباربن احمدبن عبدالجبار قاضی‌القضاهٔ همدانی اسدآبادی


جنسیت: مرد
تولد و وفات: ( ... - ۴۱۵ - ۴۱۴) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: عالم امامی ، قاضی ، متکلم ، مفسّر ، فقیه شافعی و اصولی معتزلی
وی شیخ معتزلیان در روزگار خود بود و آنان وی را به لقب قاضی‌القضات ملقب ساخته بودند. از علی‌بن ابراهیم‌بن سلمه قطّان قزوینی و از عبدالله بن جعفربن فارس اصفهانی در اصفهان استماع حدیث کرد و همچنین از زبیربن عبدالواحد اسد‌آبادی حفظ و عبدالرحمن‌بن حمدان حدیث شنید. در بازگشت از حج به بغداد رفت و در آنجا حدیث گفت. ابوالقاسم تنوخی و حسن‌بن علی صیمری فقیه و ابو یوسف عبدالسلام قزوینی مفسر و جماعتی دیگر از وی حدیث شنیدند. او از استادان سید رضی و با یک واسطه از مشایخ روایت خطیب بغدادی است. مناظرۀ شیخ مفید با او در موضوع حدیث غدیر و اصحاب جمل مشهور است که در پایان مفید را به‌جای خود به مسند نشاند و گفت حقا که تو مفیدی. او به دعوت صاحب‌بن عیّاد وزیر از بغداد به ری آمد و به تدریس مشغول شد و همچنین عهده‌دار مقام قضاوت ری و تمام توابع آن بود و در همان‌جا نیز درگذشت. مصنفات بسیاری در مذهب اعتزال به او منسوب است و گویند که هزاران ورق بوده است. از آثار وی: "تنزیه‌القرآن عن‌المطاعن"؛ "علم‌الکیمیا"؛ "العمدهٔ فی اصول‌الفقه"؛ "تفسیرالقرآن"؛ "دلائل‌النبوهٔ"؛ "امال" یا "الامالی" ، در حدیث؛ "طبقات‌المعتزله"؛ "المجتبی فی‌القراآت".
منبع : مطالب ارسالی