تغذیه کودکان

▪ کودک و شیر گاو = شیر گاو چه وقت و چه اندازه
▪ شیر مادر = شیر مادر و جلوگیری از ایجاد چاقی
▪ بی اشتهایی کودکان = عادت بد غذایی در کودکان
كودكان قبل از سن یكسالگی نباید شیر گاو مصرف كنند. تعجب نكنید زیرا بدن نوزادان به شیر مادر- و نه شیر فرآوری نشده گاو- نیاز دارد و اگر مادری نمیتواند بنا بر دلایلی به كودك خود شیر بدهد بهتر است به دنبال شیر خشك غنی شده با آهن كه از شیر معمولی درست شده باشد بگردد.این به معنای اجتناب كلی از مصرف شیر گاو نیست بلكه بیانگر این لست كه مصرف شیر مادر و شیر های خشك غنی از اهن در درجه اول اولویت قراردارند. به عبارت دیگر شیر گاو بهترین منبع دربردارنده مواد غذایی برای نوزادان نیست.
حقیقت این است كه در تولید شیرهای خشك شیر گاو بعنوان منبع پروتئین، چربی و كربوهیدرات استفاده میگردد. اما مواد دیگری نیز هنگام تولید به آن افزوده می شود.
اگر بجای شیر خشك به نوزاد شیر گاو فرآوری نشده داده شود بعد از مدتی ممكن است علایم كمبود بعضی از مواد مغذی نظیر آهن، اسیدهای چرب ضروری و ویتامین E ظاهر گردد. شیر گاو همچنین دارای مقادیر بیش از حد لازم سدیم است كه این مقدار اصلا برای نوزاد نیاز نیست. همچنین از آنجایی دستگاه گوارشی نوزاد هنوز تكامل نیافته است لذا مصرف مقادیر زیاد پروتئین موجب از دست دادن خون- از ناحیه روده ای معده ای- و به تبع آن كاهش ذخیره آهن در بدن نوزاد گردد. بنابراین قبل از سن یكسالگی تنها مصرف شیرهای خشك فرآوری و غنی شده میتوانند نیازهای تغذیه ای نوزادان را برآورده نماید.همچنین در مورد كودكانی كه ممكن است بطور ارثی آمادگی ابتلا به آلرژی غذایی داشته باشند عدم مصرف هر نوع شیری غیر از شیر مادر میتواند باعث شود كه دستگاه گوارشی آنها بخوبی تكامل یافته و احتمالا در سنین بعد ار یكسالگی بتواند بدون ابتلا به عوارض این آلرژی از هر نوع شیرو غذایی كه تمایل دارند استفاده نماید.
اگر چه هنوز بطور كامل اثبات نشده است اما دلایل زیادی كه وجود دارد بیان میدارند در مورد كودكانی كه بطور ارثی استعداد ابتلا به دیابت وابسته به انسولین را دارند مصرف زودهنگام شیرهای غیر از شیر مادر –قبل از یك سالگی- میتواند یك عامل تسهیل كننده و تسریع بخش باشد. همچنین بیان میشود كه تركیبی از استعداد ارثی و مصرف زودهنگام از شیر گاو میتواند موجب بروز دیابت كودكان گردد.
● چه هنگام میتوانید به كودكانتان شیر گاو بدهید؟
برای اولین سال زندگی شیر مادر یا شیر خشك مهمترین منبع شیر به شمار می آید. شیر گاو برای اولین سال زندگی اصلا مناسب نیست اما از حدود ۷ ماهگی به بعد كمی شیر گاو و یا غذاهایی كه حاوی مقادیر كمی شیر گاو هستند میتوانند به عنوان یك غذای كمكی مورد استفاده قرار بگیرند.میتوانید شیر را با غذاهای جامد مثل پوره سیب زمینی یا برنج مخلوط كنید و یا میتوانید مقدار كمی شیر را با میوه های تازه مخلوط نمایید. با افزودن ادویه و پوره سبزیجات به شیر میتوانید یك غذای لذیذ و خوشمزه برای كودكتان تهیه كنید.
● شیر گاو,چه وقت و چه مقدار
از چه هنگام میتوان به كودك شیر گاو داد؟ در اولین سال زندگی یك كودك شیر مادر و شیر های خشك بهتر از شیر گاو تشخیص داده شده اند و شیر گاو اصلا برای این امر مناسب نیست . اما از حدود ۷ ماهگی كمی شیر گاو و یا غذاهایی كه حاوی مقادیر بالای شیر هستند بعنوان مهمترین مكمل های غذایی به غذای كودكان افزوده می گردد.
راههای زیادی برای آغاز استفاده از شیر گاو وجود دارد مثلا میتوانید آنها را به پوره ها و غذاهای كودكان- تهیه شده از غلات- استفاده نمایید. همچنین میشود مقداری شیر كامل را با میوه های تازه مخلوط كرد و مصرف نمود. با تركیب نمودن كمی شیر كامل و پوره سبزیجات و كمی ادویه یك غذای عالی برای نوزادان و كودكان تهیه نمود.
هر چه سن كودكان افزایش می یابد نگرانی از كمبود كلسیم نیز افزایش می یابد. بیش از بیست درصد از كودكان مقادیر ناكافی از كلسیم را دریافت میكنند. این امر بدان علت است كه اكثر كودكان از نوشیدنیهایی استفاده میكنندكه حاوی مقادیر ناكافی سدیم می باشد.
سالهای اولیه زندگی یك كودك زمان رشد و تكامل استخوانهای اوست لذا مصرف مواد غذایی حاوی كلسیم زیاد در این سن بسیار مفید میباشد. در این مورد شیر یك نوشیدنی خوب و مفید است زیرا قند موجود در شیر(لاكتوز) و همچنین ویتامینD موجود در آن از عواملی هستند كه موجب افزایش جذب كلسیم می شوند.
● نكات مهم در مورد شیر و كودك
▪ شیر كامل گاو را نباید تا یكسالگی به كودكان داد.
▪ كودكانی كه دارای سابقه ابتلا به آلرژی و یا دیابت وابسته به انسولین نباید تحت هیچ عنوانی و به هیچ مقداری قبل از پایان یكسالگی به غیر از شیر مادر و شیر خشك هیچ نوع دیگر از شیر را مصرف نمایند.
▪ مصرف شیر به عنوان یك غذای مكمل تنها بعد از هفت ماهگی توصیه میشود.
▪ بعد از یكسالگی دریافت مقادیر كافی شیر موجب میشود كه یك منبع غنی كلسیم بدست آورید.
استفاده از شیر مادر بجای استفاده از شیر خشك میتواند موجب جلوگیری از ایجاد چاقی گردد.
به تمام مزیت های استفاده از شیر مادر بجای شیرخشك این نكته را هم اضافه كنید كه استفاده از شیر مادر میتواند موجب جلوگیری از ایجاد چاقی در سالهای بعدی زندگی یك كودك بشود. بر طبق نتایج آزمایشی كه در مجله انجمن پزشكی آمریكا American Medical Assiciation درج شده است كودكانی كه در شش ماهه اول زندگی شان بوسیله شیر مادر تغذیه شده اند در سن ۱۴ سالگی ۲۲% كمتر از كودكانی كه بوسیله شیر خشك تغذیه شده اند به عارضه چاقی دچار میگردند. علاوه بر این هر چه مدت زمان شیردهی بوسیله مادر بیشتر باشد احتمال ابتلای كودك به عارضه چاقی در سنین نوجوانی كاهش می یابد.
● بی اشتهایی كودكان
غذا نخوردن كودكان یكی از مشكلات رایج تغذیه ای موجود در خانواده هاست سوال این است كه والدین در مقابل این عمل چه میكنند ؟ تهدید و ارعاب ؟ ضرب و شتم ؟ مقایسه با دیگران ؟به زور خوراندن غذا ؟ تطمیع با خوراكیهای بی ارزش یا به اصطلاح هله هوله ؟ و ....؟كدام یك از راهها صحیح است ؟از نظر بنده هیچكدام اگر كودكتان غذا نمیخورد باید او را نزد كارشناس تغذیه و همچنین در صورت نیاز نزد روانشناس ببرید.
بنظر من اگر از كودكتان - مخصوصا اگردختر است - بخواهید در بعضی از كارهای بی خطر آشپزی به شما كمك كند هنگامی كه سفره را پهن كردید به همه اعلام كنید كه غذای امروز را با كمك فلانی آماده كرده اید و از اهل خانه هم بخواهید- ولو اینكه از آشپزی شما ناراضی هستند- از غذا تعریف كنند مسلما این برخورد باعث خواهد شد كه بچه نسبت به غذائی كه خودش تهیه كرده است رغبت نشان داده و مقدار بیشتری از آنرا بخورد.
راه دیگر اینست كه ببینید كودكتان برای غذا خوردن چه شرایطی را برای شما در نظر میگیرد و حتی الامكان آن را بپذیرید و فراموش نكنید آنچه از نظرما نامعقول است شاید برای كودكتان - در آن شرایط - كاملا معقول و پذیرفتنی است و قبول آن باعث بهبود وضعیت روحی كودك میشود.
حتما قضیه ابن سینا و شاهزاده ای را كه فكر میكرد گاو است را میدانید. شاهزاده به هیچ وجه غذا نمیخورد و میخواست تا قصابی را برای ذبح كردنش احضار كنند.ابن سینا در هیات قصاب نزد شاهزاده رفت و گفت،این گاو لاغر است به او غذا بدهید تا فربه شود.آنگاه او را قربانی خواهم كرد.آنوقت شاهزاده شروع به خوردن غذا كرد هنگامی كه كمی غذا خورد حالش بهبود یافت و سالم شد.
با كودكان هم باید همین گونه برخورد كرد. یكی از اساتیدمان تعریف میكرد: كودكی را برای رژیم درمانی نزدش آورده بودند كه بشدت لاغر بود و به هیچوجه حاضر به خوردن غذا نمیشد مگر اینكه خواسته اش را- كه از نظر خانواده غیر معقول بود- عملی میكردند. این بچه از پدرش كه از قضا وقدر یك نظامی بوده میخواست تا او را روی یخچال بگذارد و خودش به اتفاق همسرش(مادر بچه) دور میز غذا خوری برقصند تا او غذایش را بخورد. خانواده از انجام این كار طفره میرفتند و بچه هم متقابلا از خوردن غذا سر باز میزد. هنگامی كه استادمان انجام این كار را از والدین كودك طلب كرد آنها ابتدا طفره رفتند اما بعد از اصرار او قبول كردند. بعد از مدتی كودك خوب شد و به حالت عادی بازگشت.
● عادت بد غذایی در كودكان
یكی از بزرگترین مشكلات در زمینه تغذیه كودكان و نونهالان, عادات بد غذایی است. علت ایجاد این عادات و اصلاح نشدنشان چیست؟ علم فیزیك بیان میدارد كه برای اینكه بر آیند دو نیروی همراستا و خلاف جهت صفر باشد باید آن دو نیرو با هم برابر باشند.
یكی از نیروهای تغذیه ای موجود در جامعه نیروی عادات بد غذایی است. علل و عوامل زیادی باعث بوجود آمدن آن میشود از جمله اعتقادات قدیمی خرافی, روزنامه ها و مجلاتی كه از افراد بی اطلاع یا كم اطلاع برای نوشتن اطلاعات تغذیه ای یاری میگیرند و ... . نیرویی عظیم تر نیز آنها را یاری میكند و موفق میگرداند نیروی (( تبلیغات مواد غذایی از جعبه جادویی )) و نیروی جهالت تغذیه ای ناشی از آموزش كم یا ناصحیح مسائل تغذیه ای از رسانه های جمعی بخصوص تلویزیون.
كافی است تلویزیونتان را روشن كنید تا ببینید هر ساعت چند بار برنامه های آن قطع میشود و چقدر از فضای بین برنامه ای به تبلیغات تخصیص می یابد. شاید خودتان هم توجه كرده باشید كه قسمت عمده این تبلیغات مربوط به میان وعده ها و كمك غذاهاست. این مواد بر دو نوعند یا از اصل و ریشه برای سلامتی مضر تشخیص داده شده اند و یا اینكه مضر نیستند( اما مفید هم نیستند) اما خوردن زیادتر از حد آنان باعث جلوگیری از مصرف غذاهای اصلی و مفید خواهد شد كه نتیجه این امر سوتغذیه میباشد.
بهر صورت در این میان هم تلویزیون با پخش این همه تبلیغات تلویزیونی و عدم ارائه برنامه های آموزشی تغذیه ای چه در سطح بزرگسال و چه در سطح خردسال و همچنین والدینی كه اغلب برای ساكت كردن كودكان خود و یا از سر خود باز كردن شان بدون هیچ محدودیتی امكان خرید و تهیه انواع تنقلات غیر سودمند و میان وعده های غیر لازم برای كودكان را فراهم میكنند از سویی دیگر به نوعی در ایجاد و دامن زدن به عادات بد غذایی موثرند

منبع : آمری نیا