رویگردانی بازیگران از تئاتر نگران کننده است

مهاجرت بازیگران از تئاتر به سینما یا تلویزیون هرچند روندی ناگزیر و تاحدی طبیعی است، اما رشد صعودی این روند و رویگردانی تئاتری ها از صحنه در طولانی مدت به رشد کیفیت بازیگری لطمه می زند. تئاتر همواره مهد کشف و پرورش استعدادهای توانمند در عرصه بازیگری بوده است. به این خاطر که در عرصه تئاتر «نقش» به مفهوم واقعی کلمه وجود دارد.
یعنی کاراکترهایی که در نمایشنامه های باکیفیت طراحی می شوند شناسنامه و ویژگی های انسانی با وجوه مختلف دارند و یک بازیگر را به کنکاش و تحرک ذهنی و جسمی وادار می کنند. فاصله به نسبت زیاد بازیگر از تماشاگر صحنه موجب می شود چهره یا رنگ چشم ها چندان مشخص نباشد و توانایی بدن و بیان بازیگر است که نظر مخاطب را به خود جلب می کند. یعنی تماشاگر برای جلوه بخشی یک شخصیت به تئاتر می رود.
اما در سینما یا تلویزیون بسیاری از مخاطبان به خاطر چهره بازیگر یا حتی نقش های قبلی او به تماشای یک فیلم می نشینند. تئاتر هنر معناست، در صورتی که سینما یا تلویزیون هنر تصویر است. یعنی در عرصه تئاتر همه عوامل در اختیار انتقال مفهومی خاص با ریشه های اخلاقی، انسانی و فلسفی قرار می گیرند. در حالی که اساس سینما یا تلویزیون در وهله نخست جذب مخاطب است و در وهله بعد مسئله انتقال مفهوم، پیام یا حسی خاص مطرح می شود.
به همین خاطر بسیار طبیعی است بازیگرانی که در عرصه تئاتر تربیت می شوند بازی خود را بر اساس اصول مهم بازیگری بنا و در جهت انتقال مفهوم تلاش کنند. در حالی که اساس انتخاب بازیگران سینما و تلویزیون چهره آنهاست و اینکه جذابیت کافی برای جذب مخاطب را داشته باشند. تئاتر ما علاوه بر اینکه همچنان با مشکل کسب درآمد مواجه است، در چند سال اخیر به خاطر افزایش قابل توجه دانش آموختگان و علاقمندان به فعالیت در عرصه تئاتر و کمبود آزاردهنده سالن های نمایشی با مشکل ازدحام بازیگر و نبود فضای کافی مواجه شده است. این موضوع در عمل روی آوردن بسیاری از بازیگران حرفه ای تئاتر به سینما یا تلویزیون را در پی داشته است.
البته این اتفاق از سال های بسیار دور در کشور ما شکل گرفته بود. بخشی از دلیل مهاجرت بازیگران تئاتر به سینما یا تلویزیون کسب درآمد یا شهرت است. یعنی مشکل همیشگی کمبود درآمد تئاتری ها آنها را به سمت عرصه های دیگر می کشاند. از سوی دیگر علاقمندی کارگردان های سینما و تلویزیون به استفاده از بازیگران حرفه ای باعث حضور تئاتری ها در رسانه های تصویری می شود. عزت ا... انتظامی، پرویز پورحسینی، رضا کیانیان، خسرو شکیبایی، رضا بابک، ابوالفضل پورعرب، علی عمرانی، مهدی هاشمی، ایرج راد، اصغر همت، گلاب آدینه، هما روستا، رویا نونهالی، سیاوش تهمورث، گوهر خیراندیش، اسماعیل شنگله و دانیال حکیمی از جمله بازیگرانی هستند که از تئاتر شروع کردند و به سینما یا تلویزیون رفتند.
این روند مختص ایران نیست و در دیگر کشورهای جهان نیز وجود دارد. برای نمونه بازیگری همانند «آنتونی هاپکینز» که سال ها در عرصه نمایش درخشیده، پس از چند سال حضور صحنه ای به سینما رومی آورد و در این بخش هم به اندازه ای موفق عمل می کند که فعالیت های نمایشی او را با کاهش چشمگیر مواجه می سازد و در عمل جذب سینما می شود.
با توجه به جهانی بودن این پدیده و اینکه حضور بازیگران تئاتر می تواند باعث غنای سینما شود، این موضوع ناخوشایند به نظر می رسد، اما اینکه بازیگران تئاتر برای همیشه صحنه را ترک می کنند و جایگزین مناسب نیز برای آنها پیدا نمی شود، در عمل به عرصه بازیگری لطمه جدی می زند. چون بستر تئاتر با همه گستردگی امکان استفاده جوانان را از تجربه های بازیگران بااستعداد و باتجربه از دست می دهد. احمد مهرانفر، امیر جعفری، علی سلیمانی، محمد حاتمی، کورش تهامی، امیررضا دلاوری، مهدی پاکدل، رامین ناصرنصیر، سیما تیرانداز، ریما رامین فر، پانته آ بهرام و هدا ناصح جزو بازیگران نسل جدید هستند که تئاتر را به سمت حضور در سینما یا تلویزیون ترک کرده اند. با این شرایط باید متولیان و برنامه ریزان عرصه هنر در کشور دقت داشته باشند که بیکاری طولانی مدت بازیگران عرصه تئاتر و رویگردان شدن آنها از ادامه حضور در این عرصه و بی توجهی نسبت به افزایش تعداد سالن های نمایشی به بازیگری در کشور لطمه جدی می زند و کیفیت بازی ها را کاهش می دهد.

منبع : روزنامه ابتکار