نسل پربرکت فاطمه سلام الله علیها

سوره كوثر در میان سوره های قرآنی دست كم از دو ویژگی عمده برخوردار است. یكی اینكه به لحاظ كلمات و جمل كوچكترین سوره قرآنی است و دوم اینكه به جهت دلالت این سوره بر اعطای «كوثر» به پیامبر اعظم(ص) اشاره دارد، كه به اعتقاد بسیاری از مفسرین اطلاق كوثر به حضرت فاطمه(س) بازگشت دارد و بنا به تعبیری یكی از خصوصیات منحصر به فرد و ممتاز این بانوی بزرگ اسلام است. نوشتار حاضر تبیین مفهوم كوثر در این سوره است كه جایگاه فرزندان پیامبر اعظم(ص) از طریق فاطمه زهرا(س) را به رشته تحریر درآورده است. با امید به اینكه مورد استفاده خوانندگان محترم قرارگیرد.
□□□
یكی از خصوصیات ممتاز حضرت فاطمه(علیهاالسلام) دارا بودن صفت كوثر است. بسیاری از مفسران قرآن در تفسیر سوره كوثر یكی از معانی كوثر را نسل پربركت و ماندگار فاطمه (علیهاالسلام) دانسته اند. كه در طول تاریخ، مردم، از رهبران شایسته، علمای فرزانه و شخصیت های ممتاز از این نسل پاك بهره ها می برند.
علامه طباطبایی می فرماید: عبارات این سوره و قرائن و دلالات آن روشن می كند كه مقصود از كوثر، فرزندان و ذریه های حضرت زهرا(علیهاالسلام) است. و این سوره یكی از معجزات قرآن در عرصه پیشگویی و آگاهی های غیبی است. زیرا اگر به دقت بنگریم متوجه خواهیم شد كه هیچ نسلی به اندازه نسل فاطمه در طول تاریخ، اصیل، ریشه دار، ماندگار و فراوان نبوده است. با آن همه مشكلاتی كه برایشان پیش آوردند و اعمال فشار و اختناق و سركوب كه در مورد فرزندان حضرت فاطمه توسط خلفای ستمگر انجام شد باز هم آمار فرزندان حضرت زهرا(علیها السلام) از همه نسل های بشر در عالم بیشتر است.(۱)
فخر رازی مفسر بزرگ اهل سنت نیز در مورد یكی از معانی كوثر می گوید: منظور از كوثر، فرزندان پیامبر (صلی الله علیه وآله) از طریق حضرت فاطمه(س) است. زیرا این سوره در رد كسانی نازل شده است كه پیامبر(ص) را به خاطر نداشتن فرزند مورد طعن و شماتت قرارمی دادند به این جهت معنای آیه این است كه خداوند برای تو فرزندان و نسلی عنایت می كند كه در طول تاریخ جاویدان خواهند ماند. وقتی به تاریخ پرفراز و نشیب اسلام نگاه می كنیم می بینیم افراد زیادی از نسل پیامبر(ص) به شهادت رسیده اند اما جهان همچنان شاهد افزایش نسل پیامبر از طریق حضرت فاطمه است. كه تعدادی از آنان از بزرگان و متفكرین جهان بشریت هستند همانند امام باقر(ع) امام صادق(ع)، امام كاظم(ع)، امام رضا(ع) و محمدنفس زكیه(۲)
در هر صورت تداوم نسل پربركت پیامبر اكرم(ص) از طریق فاطمه(س) یكی از مهم ترین معجزات قرآن و جلوه ای از اعجاز اهل بیت است؛ نسل پربركتی كه چهره های درخشان آنان در سرتا سر گیتی می درخشند و عطر دل انگیز علم و تقوی و نیكی را به حق جویان عالم هدیه می دهند و در مقابل تمام كسانی كه به فرزندان حضرت فاطمه آزار رسانده و به قتل و كشتار آنان پرداخته اند همگی نابود شده و هیچ گونه اثری از آنان دیده نمی شود. و این همان تفسیر «ان شانئك هو الابتر» است.
● جایگاه امام زادگان
در كشورهای اسلامی بویژه كشور ایران كه از صدر اسلام مأمن و پناهگاه فرزندان فاطمه(س) در عصرهای خفقان بوده است در هر نقطه ای یكی از نوادگان حضرت فاطمه آرمیده كه محل آرامش و كانون اجتماع شیفتگان آل محمد(ص) این امام زادگان چنان عظمت و ابهت دارند كه بهترین و پاك ترین نقطه هر شهر و دیاری محسوب می شوند. گرفتاران، افسرده دلان، بیماران و حاجتمندان با هزاران امید و آرزو به این مكان های مقدس گام نهاده و روح و جان خود را صفا می بخشند و این تفسیر كوثر است كه خداوند متعال فاطمه(س) و نسل فاطمه را برای پیامبر(ص) و امت او خیر كثیر و منشا بركات قرارداده و هدیه نموده است.
فضائل فرزندان فاطمه(س)
در مورد فضائل فرزندان حضرت فاطمه(س) روایات فروانی وجود دارد كه ما فقط به نقل چند روایت از رسول خدا(ص) اكتفا می كنیم:
امام سجاد(ع) می فرماید: در همان سالی كه امام حسن(ع) به شهادت رسید من كودك بودم و به دنبال عمویم امام حسن(ع) و پدرم امام حسین(ع) در كوچه های مدینه می رفتیم. جابربن عبدالله انصاری و انس بن مالك انصاری در میان جمعی از مهاجر و انصار با آن بزرگوار برخورد كردند. جابر بی اختیار خود را به دست و پای آن دو فرزند فاطمه انداخته و غرق بوسه ساخت. مردی از بنی مروان به جابر اعتراض كرد كه تو با این كهن سالی و مصاحبت پیامبر این گونه عمل می كنی؟! جابر گفت: اگر آن اندازه كه من از فضیلت و موقعیت آنان می دانم تو نیز می دانستی بر خاك قدم هایشان بوسه می زدی! بعد از رفتن حسنین، جابر به جمع حاضر گفت: روزی در نزد پیامبر(ص) سخن از عظمت این فرزندان فاطمه به میان آمد و رسول خدا فرمود: خداوند بزرگ وقتی كه خواست مرا بیافریند، نطفه مرا در صلب پدرم آدم قرار داد و دائماً آن را از صلبی پاك به رحمی پاكیزه منتقل كرد تا نوح و ابراهیم و عبدالمطلب. هرگز از آلودگی های جاهلیت چیزی به من نرسید، در نهایت آن نطفه دو بخش شد؛ یك قسمت در صلب عبدالله(پدرم) و قسمتی دیگر در صلب ابوطالب (عمویم) نهاده شد. از آن نطفه پاك و نورانی عبدالله، مرا به وجود آورد كه خاتم پیامبرانم و از ابوطالب، علی به وجود آمد كه وصی آخرین پیامبر است. نطفه من و علی جمع شدند و حسن و حسین پدید آمدند كه آخرین سبط پیامبران هستند و خداوند نسل مرا از آن دو (از طریق علی و فاطمه) تداوم بخشید. از نسل حسین نیز در آخرالزمان مهدی بپاخیزد كه شهرها و سرزمین های كفار را فتح كند و زمین را بعد از آنكه از ظلم و جور پرشده، از عدل و داد پر كند، حسن و حسین پاك و مطهر و سرور جوانان اهل بهشتند. خوشا به حال كسی كه آن دو و پدر و مادرش را دوست بدارند و بدا به حال كسی كه با آنان دشمنی و كینه ورزی كند.(۳)
رسول اعظم اسلام(ص) در توضیح و تبیین آیه «قل لا اسلكم علیه اجرا الاالموده فی القربی؛(۴) ای پیامبر! بگو من هیچ پاداشی از شما در مورد رسالت نمی خواهم جز دوست داشتن اهل بیتم.» می فرماید: خداوند متعال ذریه هر پیامبری را از نسل و صلب خود او قرار داد اما ذریه مرا از صلب من و صلب علی بن ابی طالب مقرر نمود. در میان مردم، فرزندان هر دختری را به پدرشان منتسب می كنند ولی فرزندان فاطمه منسوب به من هستند.(۵)
پیامبر(ص) گاهی می فرمود: فاطمه پاكدامن است و خدا نیز آتش جهنم را بر فرزندان و نسل او حرام كرده است.(۶)
● نژاد پاك و برتر
در مورد عظمت نسل پیامبر كه از طریق حضرت فاطمه تداوم یافته است روایات فراوانی به چشم می خورد و علاوه بر وجود مقدس رسول خدا امامان معصوم نیز به فضائل نسل فاطمه(س) در مناسبتهای مختلف پرداخته اند. امام رضا(ع) در ملاقات حسین بن خالد به او فرمود: «نگاه كردن به فرزندان و ذریه های ما عبادت است.» از امام سؤال شد: ای پسر رسول خدا! آیا نگاه به امامان اهل بیت كه از شما خانواده هستند عبادت است یا نگاه به تمام كسانی كه از نسل رسول خدا بوجود آمده اند؟! امام رضا فرمود: بلكه نگاه به تمامی ذریه های پیامبر اكرم عبادت محسوب می شود.»(۷)
خداوند متعال به احترام رسول خدا(ص) و فاطمه زهرا(س) مقام ویژه ای برای فرزندان آن حضرت قرار داده كه از جمله آن تخصیص نصف خمس به سادات است. همچنین رسول خدا نسبت به اكرام فرزندان فاطمه فرمود: «فرزندان مرا گرامی بدارید و آداب و سنت هایم را خوب یاد بگیرید.»(۸) و در روایتی دیگر فرمود: فرزندانم را دوست بدارید نیكان و صالحین را برای خدا و با بدانشان نیز به خاطر من خوشرفتاری كنید. احترام فرزندانم همانند احترام من است.(۹)
با توجه به این روایات، فرزندان حضرت رسول(ص) كه همه از نسل فاطمه زهرا(س) هستند مورد توجه و عنایت خدا و رسول خدا می باشند البته به شرط اینكه مقام خود را حفظ كرده و مایه افتخار آن حضرت باشند.
در اینجا به برخی از بزرگان و شخصیت های والا مقامی كه مصداق كوثر و نسل فاطمه زهرا(علیها السلام) هستند و در طول تاریخ همانند آفتاب درخشان به محافل تاریك و ظلمانی، روشنائی بخشیده اند و امروزه نیز ما از نتایج زحمات و بركات وجودشان بهره می بریم اشاره می كنیم: افزون بر وجود یازده امام معصوم كه افتخار جهان بشریت و مایه هدایت انسان های جهان هستی می باشند، بویژه وجود حضرت مهدی(علیه السلام) كه همواره به مادرش فاطمه زهرا(س) افتخاركرده و می فرماید: فی ابنه رسول الله لی اسوه حسنه؛(۱۰) دختر رسول خدا برای من الگوی نیكو و شایسته است و جهان هستی مدیون وجود آن گرامی بوده و خواهد بود.» فرزندان و نوادگان ائمه اطهار نیز چه در زمان خود و چه بعد از عصر ائمه وچه در حال زنده بودن و یا بعد از مرگشان همه و همه افتخار جهان اسلام و مایه خیر و بركت برای عالمیان بوده اند ستارگانی همچون؛ سیدرضی، سیدمرتضی، سیدبن طاوس، سیدنعمت الله جزائری، سیدبحر العلوم، سیدمحمد كاظم یزدی، میرزای شیرازی، سیدجمال الدین اسدآبادی، سیدحسن مدرس، سیدشرف الدین عاملی، آیه الله بروجردی، سیدمحسن امین، سیدابوالحسن اصفهانی، علامه طباطبائی، آیه الله خوئی، سیدمحمدباقر صدر، آیه الله مرعشی، حضرت امام خمینی، حضرت آیه الله خامنه ای، و صدها عالم، دانشمند، فقیه، شاعر، حاكم و سیاستمدار اندیشمند از سادات، همه از بركات وجود حضرت زهرا(علیها السلام) هستند كه عالم هستی از وجودشان بهره مند است.

عبدالكریم پاك نیا
مركز فرهنگ و معارف قرآن
پی نوشتها:
۱- المیزان، ج۲۰، ص۳۷۱
۲- تفسیر كبیر، ج۳۲، ص۱۲۴
۳- امالی طوسی، ص۴۹۹، بحارالانوار، ج۳۷، ص۴۶
۴- شوری/۲۳
۵- میزان الاتعدل، ج۲، ص۵۸۶، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۱۵۸
۶- اعیان الشیعه، ج۷، ص ۱۲۹
۷- امالی شیخ صدوق، ص.۳۶۹ البته در كتاب عیون اخبار الرضا در آخر سخن امام آمده است كه نظر به ذریه های پیامبر عبادت است تا زمانی كه خود را به گناه نیالایند و از راه پیامبر جدا نشوند. عیون اخبارالرضا ج۱، ص۵۵
۸و ۹- مستدرك الوسائل، ج۱۲ ص۳۷۶
۱۰- الغیبه شیخ طوسی، ص۸۵

منبع : روزنامه کیهان