بهداشت و درمان روی موج انقلاب

ان ‌الله لایغیروا ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم.
امروز که به روزهای ابتدای انقلاب نظر می‌افکنیم، نابرابری‌ها و نارضایتی مردم، مهم‌ترین مولفه‌ای است که به چشم می‌آید و به تعبیر امام، در آن زمان ما از اسلام دور شده بودیم و درد همه مردم درد اسلام بود. اعتقاد نیز بر این بود که اگر واقعا به اسلام عمل کنیم، مشکلات حل می‌شود. اما امروز بحث بر این است که آیا به آن اسلامی که مدنظر امام بود، رسیده‌ایم؟ مسلم است که ما به تنهایی در دنیا تصمیم‌گیر نبودیم و کشورهایی که منافع‌شان به خطر افتاده بود، به دنبال از بین بردن انقلاب بودند و وقایع اول انقلاب مانند جریان طبس و درنهایت جنگ عراق و ایران، همه در این راستا بود.
امام در آن زمان به مباحثی همچون استقلال، اخلاق، حیثیت و غرور ملی حساس بودند. امام تنها یک مسلمان نبود. ایشان یک انسان بزرگوار ایران‌دوست بود. در آن شرایط تمام دنیا در مقابله با انقلاب همراه بودند زیرا آنها می‌ترسیدند این انقلاب سبب بیداری در سراسر دنیا شود که این گونه نیز شد. امام در پی آن بود که رابطه ارباب و رعیتی ایران را با سایر کشورها اصلاح کند و درواقع به فکر عظمت اسلام و ملت بود. در آن زمان تفکر غالب این بود که چون ما دولت هستیم و دولت کیسه‌ای برای مردم ندوخته است، بنابراین اگر همه چیز به دست دولت باشد، به نفع مردم است. اما بعدها متوجه شدیم که این طور نیست بلکه ما احتیاج به دولتی قوی، مستقل و مدبر داریم که نظارت خوبی بر همه امور داشته باشد تا کسی حق کسی را پایمال نکند.
● مشکلات در اجرا
درواقع هم دزد دولتی داشتیم و هم دزد خصوصی. بیماری با یک معده سوراخ به بیمارستان مراجعه می‌کند، با دو تا قرص او را رد می‌کنند. یک بیمار هم با یک شکم‌درد ساده به یک بیمارستان خصوصی مراجعه می‌کند اما او را عمل آپاندیس می‌کنند. چه تفاوتی میان اینهاست. اولی دزد یا گرگ دولتی است و دیگری دزد یا گرگ خصوصی. بنابراین حضور یک چوپان که خود دزد و گرگ نباشد، لازم است. همه اینها زمانی انجام می‌شود که همه مردم یکپارچه خدایی باشند. حضرت علی هم در ظاهر موفق نشد در حکومت خود آنچه را اسلام می‌خواست، پیاده کند، چون مردم معاویه و شیطنت‌های او را ترجیح می‌دادند. علت مشکلات ما این است که شعار اسلام می‌دهیم اما به تکلیف‌مان عمل نمی‌کنیم. هر کس می‌خواهد به نفع خود قدم بردارد.
● طرح ژنریک
در آن زمان فکر این بود که به فرض در بخش درمان پنج هزار رقم دارو از جاهای متعدد وارد می‌شود. به همین دلیل طرح ژنریک مطرح شد تا تبلیغات شرکت‌های واردکننده بر ذهن مردم و پزشکان اثر نگذارد. تا مدتی هم خوب عمل شد.
● آغاز جنگ
به یاد دارم شب اولی که جنگ شروع شد، با شهید رجایی صحبت می‌کردیم. ما همه نیروهایمان را جمع کردیم و پنج هزار تخت برای مجروحان آماده کردیم. در طول جنگ، مواقعی می‌شد که تا حدود۱۶ هزار مجروح داشتیم اما علی‌رغم این محدودیت امکانات، به خوبی قادر به ارایه خدمات به تمام مجروحان بودیم. همه با هم یکپارچه در این جهت حرکت می‌کردند و دست سودجویان بسته بود. اگر کار این گونه ادامه پیدا کند، مطمئنا موفقیت حاصل می‌شود و کسی نمی‌تواند به اسلام ضربه بزند. البته هم‌اکنون نیز کسی نمی‌تواند به اسلام ضربه بزند. اسلام ضربه‌پذیر نیست.
● تولید انبوه پزشک
زمانی بحث تولید انبوه پزشک مطرح شد. اینجانب به عنوان یکی از مخالفان طرح ادغام دانشکده‌های پزشکی با وزارت بهداشت در آن زمان، معتقد بودم برای تولید انبوه پزشک بهتر است حساب کنیم چقدر دانشجوی علوم پایه می‌توانیم تربیت کنیم، سپس حساب کنیم که کدام بیمارستان‌ها می‌توانند نیروهای رشته‌های بالینی تربیت کنند و آن‌گاه نیروها را میان این بیمارستان‌ها تقسیم کنیم. همیشه هم می‌توان تعداد را به نسبت نیاز مملکت، کم و زیاد کرد.
● عمل به شعارها
مهم این است که به شعار عدالت اجتماعی عمل کنیم و مردم هم آن را بپذیرند. ما امروز در امور پزشکی از هیچ جای دنیا کمتر نیستیم. هم علم را داریم و هم عالم. امروز مناطق محروم ما با پیش از انقلاب قابل مقایسه نیست. زمانی بسیاری از روستاهای ما آب آشامیدنی و راه عبور و مرور نداشتند. ما اکنون چنین مناطقی نداریم. پس از انقلاب گروهی درست کردیم به نام گروه کمک به مناطق محروم که چند وزیر مسوول آن بودند. اصلا راهی وجود نداشت. الان چنین نقاطی نداریم، البته به آن هدف اصلی هم نرسیدیم که هیچ دو نقطه‌ای نباشد که اینقدر با هم تفاوت داشته باشد. خانه‌های بهداشت و سیستم ارجاعی که درست شد، برای اولین بار پس از انقلاب به راه افتاد. شرایط امروز با آن زمان قابل قیاس نیست.
● فاصله تا اهداف
ندانم‌کاری‌ها و سودجویی‌هایی نیز بود که سبب شد به همه اهداف خود دست نیابیم. کارهایی را می‌توانستیم بهتر از الان انجام دهیم اما انسان جایز‌الخطاست. گاهی شده کسی را بر سرکاری گذاشتیم که خسارت وارد کرده است، حال یا بر اثر خیانت یا نادانی. اما نباید غفلت کرد که دنیا همه توان خود را برای مقابله با ما گذاشته است. باید امر و نهی‌های اسلام را بشناسیم آنگاه همه کارهای ما اخلاقی و رو به پیشرفت است. ما زمانی که به آن نقطه اساسی می‌رسیم که خودمان راه درست را انتخاب کنیم. انقلاب ما چیزی جز معجزه نبود. این هنر امام بود که خود را به خدا وصل کرد. جای نگرانی نیست. ما هر جا برویم در دست خداییم و ما باید به وظیفه خود عمل کنیم.

منبع : هفته نامه سپید