به امید هوای تازه‌تر

● انتظارات از کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هشتم
پس از پایان یافتن رقابت‌های انتخاباتی مجلس شورای اسلامی و مشخص‌شدن چهره راه‌یافتگان به این مجلس، گمانه‌زنی‌ها راجع به ترکیب رییس، هیات ریسه و کمیسیون‌های آن نیز آغاز شده است. راه‌یافتن چهره‌های شاخص از هر دو جریان سیاسی موجود کشور به مجلس در زمینه بهداشت و درمان، نظرات بسیاری را برانگیخته است و نگاه‌های بسیاری را متوجه خود کرده است. آقایان دکتر مرندی، دکتر پزشکیان، دکتر امیدوار رضایی و دکتر شهاب‌الدین صدر و برخی چهره‌های مستقل دیگر، نوید شکل‌گیری یک کمیسیون قوی و مستقل را می‌دهد که نظرهای کارشناسی و طرح‌های اساسی و نو را به منصه ظهور خواهد رساند. حضور این چهره‌های شاخص که هرکدام سال‌ها سابقه اشتغال به بالاترین مناصب اجرایی را در دولت‌های گذشته دارند، پشتوانه مناسبی است تا نظر‌ها، طرح‌ها و لوایح مورد بررسی در این کمیسیون، از سطح کارشناسی مناسبی برخوردار باشد و راه‌گشای حل مشکلات بخش بهداشت و درمان کشورمان شود.
به نظر می‌رسد اصلی‌ترین و حیاتی‌ترین وظیفه و دستور کار کمیسیون بهداشت و درمان در مجلس هشتم، تلاش همه جانبه، قوی و پیگیرانه برای منطقی‌کردن سرانه درمان در کشورمان باشد. به همین منظور، بهتر است این کمیسیون راه‌های تعامل بهتر را با کل مجموعه دولت و بالاخص معاونت نظارت و برنامه‌ریزی ریاست جمهوری انجام دهد. این معاونت که جایگزین سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی سابق شده است، نقش اصلی و اساسی را در تخصیص اعتبار به بخش‌های گوناگون و نوشتن بودجه سالیانه دارد، ولی متاسفانه از کمبود نیروی کارشناسی در بخش بهداشت و درمان بالاخص کارشناسی که تسلط کامل و مناسبی بر اقتصاد بهداشت و درمان داشته باشد، در رنج است. به همین منظور کمیسیون بهداشت لازم است که تعاملی همه جانبه را با آنان آغاز کند تا سلامت به عنوان یکی از پنج اولویت اول و اصلی نظام بودجه‌ریزی قرار گیرد. در صورتی که کمیسیون بهداشت مجلس هشتم می‌تواند دولت را به این نتیجه برساند که سلامت، رکن اصلی و اساسی توسعه پایدار است و اصولا توسعه پایدار بدون انسان سالم معنی‌ ندارد و آنان را متقاعد سازد که از غفلتی که در طی این سال‌ها نسبت به بخش بهداشت و درمان کرده‌اند، دست بردارند. سلامت در تمام حکومت‌ها و دولت‌ها سرفصل مهمی است که متاسفانه در کشور ما با بی‌مهری مواجه شده است و هرگز در اولویت اول یا یکی از ۵ اولویت اول نظام بودجه‌ریزی ما نبوده است و متاسفانه اغلب اولویت پانزدهم است.در صورتی که کمیسیون بهداشت و درمان مجلس موفق شود تنها همین یک کار سترگ و اساسی را به سرانجام برساند، بخش اعظم مشکلات کشور را در این زمینه حل کرده است.
در صورتی که در این کمیسیون نگاه «سلامت‌محور» به مجموعه بهداشت و درمان کشور شود و از نگاه «درمان‌محور» خودداری شود، راه‌گشای بسیاری از مشکلات خواهد بود. در اصل، سلامت زنجیره‌ای است که درمان بخشی از آن است. هرم سنی و جمعیتی کشور ما جوان است و بیماری‌های این گروه سنی به عنوان تهدیدی برای سلامت کشور عمل می‌کند. از سوی دیگر، گرایش به استفاده از غذاهای آماده و فرصت کم برای ورزش و... بیماری‌هایی را شایع می‌کند که درمان آنها بودجه‌ زیادی را بر بخش بهداشت و درمان کشور تحمیل می‌کند. در این زمینه چاقی یکی از بیماری‌های نوپدید است که جمعیت بسیاری را در معرض خطر قرار داده است و در پی آن ابتلا به دیابت و فشارخون و... سایر بیماری‌هایی است که درمان آنها بخش اعظم بودجه را خواهد بلعید. در صورتی که کمیسیون بهداشت و درمان طرحی را برای بررسی «بار بیماری‌ها» در کشور انجام دهد، مشخص خواهد شد که باید به کدام زمینه‌ها توجه بیشتری کند.
در سایر حوزه‌ها نیز تعامل مناسب با وزارت رفاه و تامین اجتماعی یکی از دیگر وظایف کمیسیون بهداشت و درمان مجلس خواهد بود. تامین اجتماعی، بیمه‌ها و بهزیستی که زیرمجموعه این وزارتخانه‌ محسوب می‌شوند هنوز فاصله بسیاری با انجام وظایف و تکالیف برشمرده در قانون دارند. پیگیری طرح بیمه پایه درمان ایرانیان مطابق با اصول قانونی اساسی، تلاش در جهت تقویت بیمه‌ها و یکسان ‌شدن خدمات ارایه شده به بیماران در بیمه‌های مختلف و پایان دادن به تبعیضات در این زمینه و انواع بیمه‌های تکمیلی یکی دیگر از وظایف این کمیسیون است که نظارت جدی و موثر بر وزارت رفاه و تامین اجتماعی را می‌طلبد.
در صورتی که نمایندگان منتخب ملت در مجلس هشتم با نمایندگان فعلی این کمیسیون دیدار کنند، تلاش عاقلانه و مناسبی است در جهت آشنایی با طرح‌های در دست اقدام این کمیسیون و پیگیری آنها تا به ثمر رسیدن طرح و راهی است برای حل مشکلات حوزه‌های گوناگون. در این زمینه طرح‌های زیادی در این کمیسیون از مدت‌ها پیش مطرح بوده‌اند که فرصت بررسی در صحن علنی را نیافته‌اند. تلاش برای فعال‌ کردن ظرفیت‌های قانونی اصل ۴۴ در بخش بهداشت و درمان، یکی دیگر از وظایف این کمیسیون خواهد بود. در همین زمینه کمیسیون باید تلاش کند که از بخش خصوصی حمایت جدی و ویژه کند و به سازمان نظام‌پزشکی به عنوان نماینده و برآیند پزشکان نگاه کند و از ایجاد جنجال‌ و هیاهوی بسیار بر سر مسایلی همچون تعرفه خودداری ورزد. آشنایان با مفاهیم اولیه بخش سلامت می‌دانند که تعرفه ویزیت سرپایی درصد کمی از بودجه کل این بخش را تشکیل می‌دهد و برآمده از مشکل در بخش سرانه است. در صورتی که کمیسیون بهداشت تلاش کند، سرانه‌ها اصلاح شوند از ناامیدی و رنجیدگی فعالان بخش خصوصی خودداری خواهد شد.
کمیسیون بهداشت و درمان باید راهی را در جهت ارتباط و تعامل موثر و مناسب با نخبگان بیابد و از برآیند نظر‌های آنها در جهت حل مشکلات استفاده کند. نظارت جدی و موثر بر وزارتخانه‌ای که به طور مستقیم با بخش بهداشت و درمان درگیرند یکی از وظایف اساسی این کمیسیون است. این نظارت باید جدی، موثر و همه‌جانبه و در کلیه بخش‌ها و معاونت‌ها باشد و بهتر است پیشگیرانه و فعال باشد تا واکنشی و غیرفعال
در همین رشته، بخش آموزش در مجموعه وزارت بهداشت همواره مغفول مانده است. نظارت بر این بخش و کمک و تلاش برای سامان‌یافتن روند سالم و منطقی در این بخش، تهیه طرح منطقی‌کردن ظرفیت پذیرش دانشجو در هر سه دوره پزشکی عمومی، تخصص و فوق تخصص، نظارت بر روند گسترش شعبات بین‌المللی دانشگا‌ه‌ها و جلوگیری از هرج و مرج در این زمینه، فعالیت دیگر این کمیسیون خواهد بود. تلاش برای حل مشکلات دانشگاه‌های علوم پزشکی که همواره در سه ماهه پایانی سال با کسری بودجه مواجه هستند نیز گام مهمی است.
«طرح پزشک خانواده» نیز از مسایلی است که هنوز چالش‌ها، مشکلات و مسایل بسیاری دارد. با وجود دستاوردهای مثبت این طرح به دلیل انجام نشدن کامل آن که به عنوان زنجیری است که از پای مشکلات کشور باز خواهد شد، این طرح با معضلات بسیاری رو به رو است. اگر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هفتم تلاش همه‌جانبه‌ای را برای سامان‌ دادن و استقرار کامل این طرح انجام دهد، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد که به عنوان تلاشی موثر در جهت حل مشکلات «پزشکان عمومی» است که بخش اعظم و عمده فعالان در بخش درمان را تشکیل می‌دهند و در صورت فعال‌شدن این طرح‌ در شهرها، اختصاص سرانه مناسب به روستاییان در بودجه سالیانه و جلوگیری از تبعیض در این زمینه (که به طور مثال سرانه درمان روستاییان نصف مبلغ شهرنشینان است) بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. در پایان بد نیست یادآوری شود که نگاه‌ها و امیدهای بسیاری به کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هشتم دوخته شده است. پر بیراه نیست اگر بگوییم که این کمیسیون قوی‌ترین کمیسیون شکل‌‌گرفته در مجالس پس از انقلاب است و فعالان این بخش به حق انتظار دارند که این کمیسیون آثار پایداری را در اصلاح امور داشته باشد.
امید است این عزیزان با توکل به خداوند متعال و تکیه بر پشتوانه آرای مردمی که به همراه دارند و استفاده از ظرفیت مجلس، گام‌های مهمی را در جهت حل مشکلات بردارند و دعای خیر را بدرقه راه خویش سازند.

منبع : هفته نامه سپید