خودمختار در قرن جدید

تازه‌های جنرال موتورز لامبورگینی و فراری
در برابر پرسش رئیس شرکت جنرال موتورز ـ آقای ریک واگنر (Rick Wagoner) ـ از مهندسان، که تنها پرسید جنرال موتورز در آینده چه خواهد شد پاسخی به او دادند که باعث تعجب همگان شد؛ این مهندسان به طراحی خودروئی مفهومی برای قرن‌های آینده دست زده‌اند که با نام آتونومی (خودمختاری) شناخته می‌شود و آمیخته‌ای بی‌نظیر از فن‌آوری و تکنولوژی‌های مدرن است.
یکی از مهندسان شرکت جنرال موتورز (GM) می‌گوید: آتونومی یک فصل ساده از کتاب تاریخ اتومبیل‌سازی نیست بلکه جلد دوم آن است. اگر ۱۰۰ سال اول صنعت خودروسازی را جلد اول فرض کنیم، آتونومی سرفصل جلد دوم و ۱۰۰ سال دوم است. قرن بیستم قرن موتورهای احتراقی (احتراق داخلی) بود و قرن ۲۱ قرن موتورهای (Fuel cell) سوخت سلولی خورشیدی خواهد بود. واگنر گفت: ما با یک پیش فرض کار را شروع کردیم اما اتومبیلی که ساختیم فراتر از انتظارات ما بود و حتی فراتر از انتظارات مردم برای قرن حاضر، آتونومی خودروئی متفاوت است. در ادامه افزود: آتونومی خودروئی فراتر از مفهومی (concept) است و انقلابی در طراحی خودرو به حساب می‌آید که تاکنون بی‌رقیب و بی‌نظیر است.
آتونومی نخستین خودروئی است که از سیستم پیشران سلول خورشیدی استفاده می‌کند و اولین آمیخته‌ پیشران خورشیدی و سامانه X-by-wire است که به آتونومی اجازه می‌دهد تمام سیستم‌های هدایتی ماشین به‌صورت الکترونیکی فعال شوند. براساس گفته نایب رئیس بخش تحقیقات و گسترش شرکت جنرال موتورز، آتونومی پدیده‌ای است که با تمامی معیارهای کنونی تفاوت دارد. با آتونومی تعداد متنوعی از وسایل نقلیه را با سیستم انتقال قدرت به چهارچرخ (WD۴) با استفاده از یک نوع شاسی می‌توان ساخت، یعنی با وجود یک شاسی بسیار ساده و قدرتمند می‌توان اتاق‌های گوناگونی را براساس سلیقه‌های مختلف بر روی آن قرار داد. این خودروها به‌جای گازهای سمی و دود، تنها آب از اگزوزشان خارج می‌شود و از انرژی تجدید شدنی استفاده می‌کنند. برنز (Burns) ادامه داد: آتونومی دریائی از آزادی است. مشتریان با یک بار خرید می‌توانند از چندین نوع خودرو استفاده کنند. آزادی مشتری‌هائی که آتونومی، علاقه‌شان را برمی‌انگیزد و آزادی طراحان ما برای گسترش یک نوع از وسیله نقلیه که مشتریان ما می‌توانند به آن عشق بورزند و از رانندگی با آن لذت ببرند. همچنین در پی انرژی و آزادی محیط‌زیست است و این همه آزادی، GM را قادر می‌سازد که ماشین‌هائی با هزینه بسیار پائین به مردم ارائه کند تا همگان توانائی خرید آن را داشته باشند.
با طراحی آتونومی، دیگر نباید نگران تمام شدن ذخایر نفتی باشیم زیرا این خودرو از سوخت هیدروژنی استفاده می‌کند. نظیر چنین انقلابی در دهه ۱۹۵۰ در شرکت جنرال‌ موتورز با طراحی خودروئی با نام پرنده انجیرخوار (Firebird) دیده شد؛ اما این بار با دیدی تازه به قرن جدید نگاه می‌اندازیم؛ نگاهی آینده‌نگرانه به قرن ۲۱ در قبال تمامی مسئولیت‌هائی که بر انسان‌ها در مقابل حفاظت محیط‌زیست واگذار شده، آتونومی ساخته شده است.
آتونومی‌ می‌تواند وسیله‌ای باشد که پایه طراحی خودروهائی با سوخت هیدورژنی قرار گیرد و در این صورت، بزرگترین صرفه‌جوئی در مصرف نفت خام صورت می‌گیرد.
در سال ۲۰۰۰ میلادی شرکت جنرال موتورز خودورئی معرفی کرد که از لحاظ مصرف سوخت یک پدیده به حساب می‌آمد. هر ۱۰۰ مایل تنها با یک گالن سوخت (mpg ۱۰۰)، اما این بار آتونومی با فاصله‌ای بسیار زیاد از آن در صدر جدول قرار گرفته است.
با تشریک مساعی تکنولوژی سوخت و سیستم X-by-wire، جنرال موتورز توانسته خودروئی به مشتری‌هایش ارائه دهد که از آسان‌ترین شیوه هدایت، بهره می‌برد.
در میان خریداران خودرو، تعداد بسیار کمی به خودروهائی با سوخت هیدروژنی علاقه نشان می‌دهند و شرکت جنرال موتورز امیدوار است که آتونومی بتواند نظر همگان را به خود جلب کند. وین چری (Wayne Cherry) نایب رئیس بخش طراحی شرکت جنرال موتورز می‌گوید: در آتونومی سرنشینان می‌توانند در هر جائی که راحت هستند قرار گیرند. راننده می‌تواند آزادی حرکت داشته باشد و به‌جای نشستن در یک قسمت خاص، خود او تعیین می‌کند که در کجا قرار بگیرد.
بیشترین فضا برای سرنشینان در نظر گرفته شده است. تجهیزات هدایت، دیگر پدالی نیستند. بدنه‌اش به معنی واقعی همان چیزی است که شما می‌خواهید. این ماشین دو سرنشینه‌ است و سرنشینان بنا بر سلیقه می‌توانند اتاق ماشین را هر گاه خواستند تعویض کنند زیرا به راحتی از شاسی جدا می‌شود.
چری ادامه می‌داد: ما هم‌اکنون به‌دنبال ساخت یک اتوبوس ۱۰ نفره از روی این مدل هستیم البته هنوز این پروژه تثبیت نشده است.
یکی از نگرانی‌های تولید آتونومی، احتمال ضرری است که شاید بر بقیه تولیدات شرکت‌های خودروسازی و تولیداتشان وارد آید زیرا اگر چنین فن‌آوری برای مردم جا بیفتد دیگر به سراغ خودروهائی با موتورهای احتراقی نخواهند رفت.
در سیستم X-by-wire چند کامپیوتر و نرم‌افزار، وظیفه هماهنگ کردم قسمت‌های مختلف هدایت را برعهده دارند که کار راننده را بسیار آسان می‌کند.
در پروژه آتونومی، چند شرکت دیگر جنرال موتورز را همراهی کردند چون شرکت SKF سوئدی و برتوند ایتالیائی.
شاسی آتونومی به‌گونه‌ای طراحی شده است که مرکز ثقل آن در وسط قرار دارد و ارتفاع کمی نسبت به سطح زمین دارد که باعث امنیت بیشتر برای سرنشینان می‌شود و از طرف دیگر برتری فوق‌العاده‌ای در هدایت ماشین به‌ویژه در سرپیچ‌ها و دورها به آتونومی می‌دهد که هیچ‌گاه حتی در سرعت‌های بالا نیز واژگون نمی‌شود، حتی اگر بدنه‌ای که روی آن قرار می‌گیرد ارتفاع زیادی داشته باشد.
اگر تصادفی رخ دهد تقریباً تمامی نیروهای وارده به ماشین به قسمت شاسی منتقل می‌شود تا هیچ خطری سرنشینان را تهدید نکند.
پدالی در آتونومی قرار ندارد و هدایت آن توسط وسیله‌ای به‌نام X-Drive صورت می‌گیرد که به‌ صلاح‌دید راننده در هر قسمتی از خودرو می‌تواند قرار بگیرد.
رؤسای شرکت جنرال موتورز گفته‌اند که ما معتقدیم با آتونومی و یا چنین تکنولوژی‌هائی می‌توان ۸۸ درصد بازار قرن ۲۱ را به‌دست آورد.
طراحی اختصاصی آقای رئیس لامبورگینی مفهومی اس ۲۰۰۵
بدون شک یکی از بهترین خودروهای مفهومی دنیا در سال جاری، مدل مفهومی اس شرکت لامبورگینی است که در ساخت آن از تمام تجربیات پیشین این شرکت ایتالیائی استفاده شده است. همانند دو مدل قبلی یعنی جی‌تی‌اس ۳۵۰ و روداستر میورا، لامبورگینی مفهومی اس، خودروی نادر و بی‌رقیبی است که قبل از هر چیز یک لامبورگینی است؛ نماینده‌ای شایسته برای آن شرکت و دقیقاً همان چیزی که از لامبورگینی انتظار می‌رفت.
این خودرو شخصاً توسط لوک دانکرولکه، رئیس بخش طراحی لامبورگینی در مرکز طراحی لامبورگینی در سنت آگاتابولونیا طراحی شده است. این مدل را می‌توان بهترین نمونه از سری خودروهائی دانست که تحت عنوان ”خودروی آزاد“ تولید می‌شوند.
پایه و اساس طراحی مدل اس، خودروی بسیار معروف دیگری از لامبورگینی با نام گالاردوست. گالاردو، در کنار مورسیلاگو از به یادماندنی‌ترین خودروهای لامبورگینی به‌شمار می‌رود. علاوه بر استفاده از طراحی اولیه گالاردو، دانکرولکه چند مؤلفه طراحی دیگر را هم در مدل اس اعمال کرده است که مهمترین آنها الگوبرداری از خودروهای مسابقه‌ای قدیمی لامبورگینی است؛ مدل‌هائی تک‌سرنشین که در دهه‌های اولیه قرن بیستم افتخارات زیادی را نصیب لامبورگینی و ایتالیا کردند. مسلماً نقطه قوت طراحی مدل اس هم همین مرحله از کار است، یعنی تلفیق فن‌آوری‌های بسیار مدرن قرن بیست و یکمی با مدل‌های اولیه قرن بیستم.
مدل‌های تک‌سرنشین پیشین چیری به‌نام شیشه جلو که امروزه در تمام خودروهای دنیا مرسوم است، نداشت، اما به‌جای آن، قطعه‌ای به‌نام ”Saute-vent“ داشتند. Saute-vent در زبان فرانسه به‌معنای تغییرات ناگهانی در وزش باد است و کار آن در خودروهای قدیمی نسبتاً همانند شیشه جلوهای امروزی است، یعنی هدایت جریان هوا به بالای سر راننده. در مدل اس هم از این قطعه، دوباره استفاده شده است، البته تحت اعمال طراحی‌های نوین.این قطعه‌ها، کابین مدل اس را به دو قسمت تقسیم می‌کنند و به آن جلوه‌ای فرامدرن می‌دهند و علاوه بر آن کمک بسیار زیادی هم به کارکرد موتور می‌کنند، به این صورت که در فضای خالی بین دو Saute-vent دریچه‌ای تعبیه شده است که جریان هوا را مستقیماً به انتهای خودرو یعنی جائی که موتور قرار دارد، هدایت می‌کند تا دمای آن را پائین بیاورد.
با وجود دو اسپویلر در عقب و جلوی خودرو، مدل اس از حالت ایرودینامیک بسیار مناسبی برخودار است.
همانند دیگر خودروهای مفهومی، اطلاعات چندانی در مورد آمار عددی این خودرو نظیر سرعت و شتاب آن در دست نیست، اما طبق اطلاعات عرضه شده توسط شرکت، این خودرو فعلاً یک موتور ۱۰ سیلندر V شکل دارد که گنجایش آن، ۳۰۳ اینچ مکعب (۴۹۶۱ سی‌سی) است و می‌تواند ۵۰۰ اسب‌بخار (۳۷۳ کیلووات) نیرو تولید کند و به گشتاور ۳۶۹ پوند فوت (۵۰۰ نیوتون متر) دست یابد. قیمت، زمان عرضه و تعداد تولید آن هم همانند دیگر ماشین‌های مفهومی مشخص نیستند.
فراری اف ۴۳۰
فراری اف ۴۳۰، در واقع نسل جدید مدل ۸ سیلندر v۸ برلینتاست، البته نسلی با تمام تغییرات ممکن. هر اینچ خودرو توسط یکی از مراکز تحقیقاتی مربوط به مسابقات فرمول یک فراری بازنگری دقیقی شده است و نتیجه این بازنگری‌های بسیار دقیق، خودروئی است که تنها تفاوت آن با مدل‌های مسابقه‌ای فرمول یک، حضور آن در خیابان‌هاست.
در این خودرو برای نخستین بار در جهان، از دیفرانسیل الکتریکی (E-Diff) استفاده شده است؛ دیفرانسیلی که انحصار را توسط فراری برای استفاده در خودروهای تک‌سرنشین فرمول یک ساخته شده است. این دیفرانسیل حداکثر استفاده را از گشتاور می‌برد و اجازه نمی‌دهد هیچ‌گونه نیروئی در خودرو به هدر رود. موتور اف ۴۳۰ جدیدترین مدلی است که توسط فراری ساخته شده است. این موتور ۴۳۰۸ سی‌سی گنجایش دارد (نام خودرو هم از همین موتور گرفته شده است) و دارای ۸ سیلندر V شکل با زاویه ۹۰ درجه است. این مدل در مقایسه با مدل استفاده شده در ”مودنا“ هیچ وجه مشترکی ندارد و با توجه طراحی‌های مورد استفاده در فرمول یک، حجم کمتر و کارآئی بیشتری در آن نسبت به مدل‌های قبلی وجود دارد.
گنجایش این موتور نسبت به مدل مودنا ۲۰ درصد افزایش یافته است (از ۳۵۸۶ سی‌سی به ۴۳۰۸ سی‌سی) اما با این حال وزن آن فقط ۴ کیلوگرم افزایش داشته است. گشتاور آن به میزان ۲۵ درصد افزایش یافته و به ۴۶۵ نیوتون متر (۳۴۳ پوند فوت) رسیده است. حداکثر قدرت این خودرو هم ۲۳ درصد افزایش یافته و به ۴۹۰ اسب‌بخار (۳۶۰ کیلووات) رسیده است. اندازه‌های طولی این موتور هم نسبت به مدل مودنا کاهش چشمگیری دارند. طراحی خارجی این خودرو هم همگام با دیگر تغییرات به‌عمل آمده، نوآوری‌های چشمگیری دارد. در قسمت جلوی خودرو، دو دریچه ورودی هوا تعبیه شده است که هوا را مستقیماً به رادیاتورهای خودرو می‌رساند تا دمای موتور پرقدرت خودرو را کنترل کند. در قسمت پائین این دو دریچه هوا، اسپویلری قرار دارد که جریان هوا را به زیر سطح بدنه هدایت می‌کند.در بالای دریچه‌ها هم دو چراغ بسیار پیشرفته قرار دارند که علاوه بر طراحی بسیار زیاد از فن‌آوری بسیار پیشرفته Bi-Xenon بهره می‌برند. در کنار چرخ‌های جلو دو دریچه دیگر تعبیه شده است که هوا را پس از گردش روی رادیاتورها به بیرون منتقل می‌کنند. در گردش روی رادیاتورها به بیرون منتقل می‌کنند. در طراحی چرخ‌ها هم سعی شده است با استفاده از رینگ‌های بزرگ پنج پره، خاصیت کلاسیک فراری حفظ شده باشد. طراحی عقب خودرو را می‌توان برداشت خلاقانه‌ای از طراحی قسمت عقب مدل ”انزو“ دانست. همانند انزو، در طراحی قسمت عقب اف ۴۳۰ هم چراغ‌ها نقش کلیدی و تأثیرگذاری دارند. سیستم انتقال نیرو جعبه دنده این خودرو متناسب با موتور بسیار پرقدرت آن، از پیشرفته‌ترین سیستم‌های موجود در دنیاست. جعبه دنده این خودرو ۶ سرعته است و به دو صورت امکان تعبیه آن وجود دارد. اولی مدل ۶ سرعته دستی است که در نوع خود یکی از بهترین نمونه‌های دنیا است و دیگری مدلی است که در مدل‌های فرمول یک استفاده می‌شود. این جعبه دنده توسط مهندسان بخش مسابقات فراری طراحی و ساخته شده است و استراتژی خاصی برای تعویض دنده دارد؛ به‌گونه‌ای که سرعت تعویض دنده در آن بسیار بالاست و در هر حالت بسیار نرم و روان عمل می‌کند. سرعت تعویض دنده و رها کردن آن را شامل می‌شود، دقیقاً اندازه‌گیری شده و میزان آن، فقط ۱۵۰ میلی‌ ثانیه عنوان شده است.
یکی از برجسته‌ترین نقاط طراحی هر خودروی اسپرتی که خریداران و مشتریان آن، اهمیت زیادی به آن می‌دهند، طراحی داخلی خودروست. طراحی داخلی، نمود عینی کل معماری فنی و ایرودینامیک است که علاوه بر آن باید حس راحتی و لذت را هم به راننده و سرنشین خودرو القاء کند. فراری هم که یکی از پیشگامان این عرصه است این بار بیش از پیش برای ایجاد یک فضای بسیار راحت و اسپرت در درون خودرو تلاش کرده است. مهمترین فاکتور طراحی داخلی اف ۴۳۰ را می‌توان سهولت دستیابی راننده به سیستم‌های کنترل کننده و نشانگر خودرو دانست. در جلوی راننده نشانگر دور موتور قرار دارد که به‌صورت انتخابی می‌تواند دارای زمینه قرمز یا زرد باشد. این نشانگر دیجیتال دقیقاً همانند مدل‌های موجود در خودروهای فرمول یک است.
در کنار آن هم یک نمایشگر چندمنظوره وجود دارد. همانند بسیاری از خودروهای دیگر، قسمتی از دکمه‌های کنترلی روی فرمان نصب شده‌اند، اما تفاوت عمده در اف ۴۳۰ در خود فرمان است. برای اینکه دید راننده بهتر شود، فرمان این خودرو در موضعی پائین‌تر قرار دارد. در طراحی داخلی سعی شده است از بهترین مواد موجود استفاده شود که از آنها می‌توان به فیبرکربن و آلومینوم اشاره کرد. فضای کلی داخل خودرو بسیار بیشتر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد و در پشت صندلی‌ها هم فضای کافی و مناسبی وجود دارد.
از امکانات سفارشی خودرو می‌توان به ترمزهای دیسکی کربن ـ سرامیک اشاره کرد که قدرت بازدارنده بسیار بالائی دارند و تحت هر شرایطی، خودرو را در کنترل راننده نگه می‌دارند.
این خودوری خارق‌العاده در عرض ۴ ثانیه به سرعت ۶۲ مایل در ساعت می‌رسد و می‌تواند به پیشینه سرعتی بالاتر از ۳۱۵ کیلومتر در ساعت (۱۹۶ مایل بر ساعت) دست یابد. طول، ارتفاع و پنهای اف ۴۳۰ هم به ترتیب ۶/۱۷۶، ۸/۴۷ و ۷/۷۵ اینچ است.

آرش راهبر

منبع : مجله گسترش صنعت