روسای جمهور لبنان از زمان استقلال تاکنون

انتخابات ریاست جمهوری لبنان برای بار دهم به تعویق افتاد و هنوز بین گروه های موافق و مخالف دولت توافق سیاسی برای انتخاب رئیس جمهور حاصل نشده است.
در یک پدیده نادر در تاریخ سیاسی لبنان، حدود یک ماه است که این کشور رئیس جمهور ندارد و با دخالت های بیگانگان به ویژه آمریکا و فرانسه در امور داخلی لبنان به نظر نمی رسد که به این زودی ها توافقی حاصل و رئیس جمهوری انتخاب شود.
● سرویس خارجی
نظام سیاسی لبنان از زمان استقلال این کشور در سال ۱۹۵۳ براساس تقسیم قدرت سیاسی میان طوائف مختلف آن پایه ریزی شده به طوری که رئیس جمهور براساس عرف معمول از میان مسیحیان مارونی، نخست وزیر از میان اهل تسنن و رئیس پارلمان از میان شیعیان برگزیده می شوند. این سنت در لبنان مرسوم بوده و در قانون اساسی این کشور نیز بدان اشاره ای نشده است.
گروه های سیاسی لبنان بعد از رایزنی های گسترده و فراوان سرانجام با نامزدی «میشل سلیمان» فرمانده ارتش لبنان به عنوان رئیس جمهور این کشور موافقت کردند.
تعدیل قانون اساسی شرطی اساسی برای انتخاب میشل سلیمان فرمانده ارتش به عنوان رئیس جمهور لبنان است چون براساس قانون اساسی کنونی مسئولان رده بالای دولتی باید دو سال قبل از احراز این پست از سمت خود استعفا داده باشند.
هدف از اصلاح قانون اساسی لبنان، کمک به کاستن تنش ها در این کشور بر سر انتخابات ریاست جمهوری است. با تغییر در قانون اساسی، فرمانده ارتش لبنان این امکان را می یابد تا سمت ریاست جمهوری این کشور را در دست گیرد.
از زمان پایان ریاست جمهوری «امیل لحود»، سمت ریاست جمهوری لبنان که در دست مسیحیان مارونی است خالی مانده است.
در صورت تأیید این پیش نویس توسط نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان و امضای آن توسط ۱۰ نماینده، این پیش نویس در مجلس به رای گذشته می شود.
بیوگرافی روسای جمهوری لبنان از زمان استقلال این کشور تاکنون بدین شرح است:
▪ بشاره الخوری:
اولین رئیس جمهور لبنان بعد از کسب استقلال این کشور بود. وی از خانواده ای سرشناس بود که در شهرک «رشیما» از شهرستان عالیه به دنیا آمد. وی وکیلی معروف و سیاستمداری کار کشته بود که حدود نیم قرن نقش فعالی در عرصه سیاسی لبنان ایفا کرد.
وی در زمانی که لبنان تحت قیمومیت فرانسه بود، دو بار تصدی پست نخست وزیری را در این کشور برعهده گرفت.
خوری به دلیل درخواست برای استقلال این کشور به همراه «ریاض الصلح» نخست وزیر و تنی چند از کابینه دولت توسط نیروهای فرانسوی در قلعه «راشیا» بازداشت شدند. ولی سرانجام فرانسوی ها تحت فشارهای داخلی و خارجی مجبور شدند آنها را آزاد کنند و استقلال لبنان را در تاریخ ۲۲ نوامبر سال ۱۹۴۳به رسمیت شناختند و بدین ترتیب وی توانست در مقابل جریان طرفدار ادامه قیمومت فرانسه بر لبنان به پیروزی برسد. خوری بعد از آن به عنوان رئیس جمهور لبنان برگزیده شد و بدین ترتیب نام وی به عنوان اولین رئیس جمهور بعد از استقلال در تاریخ این کشور به ثبت رسید.
وی در سال ۱۹۵۲ بعد از برپایی تظاهرات گسترده به دلیل اتهام به فساد، مجبور به استعفا شد ولی به دلیل وخامت اوضاع در لبنان، «فواد شهاب» فرمانده ارتش را فراخواند و استعفای خود را تسلیم وی کرد و شهاب را مأمور تشکیل دولت نظامی برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری کرد.
▪ کمیل شمعون:
دومین رئیس جمهور لبنان پس از کسب استقلال این کشور بود.
وی از ۲۳ سپتامبر ۱۹۵۲ تا ۲۲ سپتامبر ۱۹۵۸ به عنوان رئیس جمهور لبنان انتخاب شد. وی همچون سلف خود بشاره الخوری از اهالی جبل لبنان در شهرک «دیر القمر» و عضو فراکسیون «ائتلاف قانون اساسی» و یکی از برجسته ترین شخصیت های سیاسی بود که علیه بشاره الخوری قیام کرده و جبهه مخالف اصلی در مقابل او شکل داد. وی وکیل و سیاستمدار دارای گرایش های غربی بود ولی شعارهایی با هویت عربی سر می داد. دوره ریاست جمهوری وی با شورش هایی همراه بود که به حوادث سال ۱۹۵۸ معروف شد. وی خواستار تمدید دوره ریاست جمهوری خود بود ولی برخی از جریان های سیاسی لبنان که با سیاست های وی مخالف بودند با تمدید دوره ریاست جمهوری وی مخالفت کردند.
▪ فواد شهاب:
وی فرمانده سابق ارتش لبنان بود که از ۲۳ سپتامبر ۱۹۵۸ تا ۲۲ سپتامبر سال ۱۹۶۴ ریاست جمهوری این کشور را عهده دار شد. وی از خانواده اشرافی و فئودال مسلمان و سنی بود که شاخه ای از آن از جمله شاخه فواد شهاب به مسیحیان مارونی تبدیل شد.
وی بعد از انقلاب ۱۹۵۸ ریاست جمهوری را در این کشور به دست گرفت و در ساخت لبنان موفق عمل کرد و دست به یک سری اصلاحات گسترده و در نهادها و ادارات دولتی زد و بعد از آن خود را به عنوان رئیس جمهور توافقی تحت شعار «نه غالب و نه مغلوب» مطرح کرد. وی بعد از حوادث سال ۱۹۵۸ و در پی جنگ داخلی در لبنان به جانشینی «کمیل شمعون» برگزیده شد. وی روابط خود را با دیگر کشورهای عربی بهبود بخشید. حکومت وی در تاریخ ۱۹۶۱.۱.۱ هدف کودتای نافرجام قرار گرفت.
▪ شارل حلو:
از ۲۲ سپتامبر سال ۱۹۶۴ تا سپتامبر سال ۱۹۷۰ رئیس جمهور لبنان بود. وی روزنامه نگار، نویسنده و وکیل مارونی روشنفکری بود که اصالتش به شهرک «بعبدا» مرکز جبل لبنان بازمی گردد. وی زمانی که به عنوان رئیس جمهور لبنان انتخاب شد «شیوه شهابی» (طرفداران فواد شهاب رئیس جمهور لبنان) را دنبال کرد.
وی روز ۲۳ سپتامبر ۱۹۶۴ با کسب ۹۲ رای در مقابل پنج رای و دو رای سفید در مقابل رقیب خود یعنی پیر جمیل به پیروزی رسید. دوره ریاست جمهوری وی با حوادث مهم و عدیده ای همراه بود. جنگ ۶۷، آغاز برخورد بین ارتش لبنان و پناهندگان فلسطین در اردوگاه های این کشور بود که به امضای توافقنامه «قاهره» انجامید.
▪ سلیمان فرنجیه:
در ۲۳ سپتامبر سال ۱۹۷۰ تا ۲۲ سپتامبر سال ۱۹۷۶ تنها با اختلاف یک رای (۵۰ در مقابل ۴۹ رای) در مقابل رقیب خود «الیاس سرکش» به پیروزی رسید و به عنوان رئیس جمهور لبنان برگزیده شد. وی یکی از اعضای اصلی نیروهای ملی لبنان به رهبری «سمیر جعجع» بود تا این که در سال ۱۹۷۸ به علت این که رابطه اش با سایر اعضای این جبهه خراب شد از آن جدا گردید. این اختلاف تا آنجا پیش رفت که عناصری از نیروهای لبنانی به رهبری سمیر جعجع به محل اقامت وی در منطقه «اهدن» حمله ور شدند و طی آن پسر وی «تونی» فرمانده شبه نظامیان جریان «المرده» کشته شد. وی رابطه بسیار عالی با حافظ اسد رئیس جمهور فقید سوریه داشت.
▪ الیاس سرکیس:
از ۲۳ سپتامبر سال ۱۹۶۷ تا ۲۲ سپتامبر ۱۹۸۲ تصدی پست ریاست جمهوری لبنان را برعهده گرفت. وی رئیس بانک مرکزی لبنان بود و در بحبوحه جنگ داخلی این کشور انتخاب شد. وی متولد شهرک الشبانیه بود. سرکش در جلوگیری از شکاف و اختلاف داخلی در لبنان ناکام ماند و پیش از این که دوره ریاست جمهوری وی به پایان برسد درسال۱۹۸۲ رژیم صهیونیستی به لبنان حمله کرد.
▪ بشیرجمیل:
وی پس از گذشت ۱۰ روز از تصدی پست ریاست جمهوری و قبل از مراسم ادای سوگند، ترور شد. بشیر پسر کوچک پیر جمیل، رئیس حزب «کتائب» لبنان و یکی از رهبران شبه نظامی این حزب بود. وی رهبری متحدکردن شبه نظامیان مسیحی تحت لوای «نیروهای لبنانی» را برعهده گرفت و در زمان اشغال لبنان توسط رژیم صهیونیستی به رئیس جمهوری لبنان برگزیده شد. ولی در ۱۴ سپتامبر سال ۱۹۸۲ یعنی قبل از گذشت سه هفته از تصدی پست ریاست جمهوریش ترور شد.
▪ امین جمیل:
از ۲۳ سپتامبر ۱۹۸۲ تا ۲۲ سپتامبر سال ۱۹۸۸ ریاست جمهوری لبنان را عهده دار بود. امین جمیل پسر کوچک پیرجمیل بعد از ترور برادرش بشیر با کسب قاطع ۷۷ رای به عنوان رئیس جمهور لبنان انتخاب شد.
در زمان ریاست جمهوری وی جنوب لبنان تحت اشغال بود و این درحالی بود که دولت لبنان فاقد قدرت و حاکمیت لازم بود. زمانی که دوره ریاست جمهوری وی به پایان رسید بدون این که نمایندگان پارلمان بر سر جانشین وی به توافق برسند و با وجود این که چندین اسامی برای تصدی این پست مطرح بود، قدرت ریاست جمهوری را به فرمانده ارتش آن زمان «میشل عون» واگذار کرد.
درپی این اقدام وزرای نظامی که نمایندگان طوائف سه گانه اسلامی یعنی شیعیان، سنی ها و دروزی ها بودند از سمت خود استعفا دادند و بدین ترتیب دو رقیب بر کشور حاکم شد یک دولت صددرصد مسیحی به رهبری عون و دولتی دیگر به رهبری سلیم الحص و درنهایت این امر بعد از امضای توافقنامه طایف با انتخاب سلیم الحص به عنوان رئیس دولت وحدت ملی خاتمه پیدا کرد.
▪ رینیه معوض:
۵ نوامبر ۱۹۸۹ تا ۲۲ نوامبر ۱۹۸۹ به عنوان رئیس جمهور لبنان بعد از امضای توافقنامه طائف برگزیده شد ولی پس از سپری شدن مدت کوتاهی از ریاست جمهوری وی در انفجاری که کاروان حامل وی را هدف قرار داد، ترور شد. وی وکیل، نماینده و پست وزارت دراین کشور را برعهده داشت.
▪ الیاس هراوی:
۲۴ نوامبر ۱۹۸۹ تا ۲۴ نوامبر ۱۹۹۸ تصدی پست ریاست جمهوری لبنان را عهده دار بود. وی فرزند خانواده مارونی و سیاستمداری سرشناس از حومه شهر «زحله» بود. وی بعد از ترور رینیه معوض به این سمت رسید. دوره ریاست جمهوری وی همزمان بود با پایان جنگ داخلی لبنان، بعداز تعدیل قانون اساسی لبنان در اکتبر سال ۱۹۹۵ با اکثریت ۱۱۰ رای موافق و ۱۱ رای مخالف، دوره ریاست جمهوری وی به مدت سه سال دیگر تمدید شد.
وی در سال ۲۰۰۶ در سن ۸۰ سالگی درگذشت.
▪ امیل لحود:
۲۴ نوامبر ۱۹۹۸ تا ۲۳ نوامبر سال ۲۰۰۷ ریاست جمهوری لبنان را برعهده داشت. لحود در ۱۲ ژانویه ۱۹۳۶درشهرک «بعبدات» متولد شد. او فرزند ژنرال جمیل لحود است که در ایجاد ارتش لبنان و تلاشهای این کشور در راستای کسب استقلال نقش بسزایی داشت.
درسال ۱۹۶۸ او فرماندهی اولین ناوگان را برعهده گرفت. و از سال ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۳ که درمقام ریاست دفتر نظامی وزارت دفاع قرار داشت در سمت های گوناگونی در ارتش فعالیت می کرد.
درمقام رئیس کل قوا از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۸ وی ارتش کشور را که در اثر جنگ داخلی تضعیف شده بود بازسازی کرد و آن را به صورت نیرویی سازماندهی شده و غیروابسته به فرقه ها و گروههای سیاسی در آورد.
انتخاب لحود به عنوان رئیس جمهور در نوامبر ۱۹۹۸ مورد استقبال عمومی کشور قرار گرفت زیرا او به عنوان فردی میهن دوست و مبارز با فساد شهرت داشت. دوره ریاست جمهوری لحود در دسامبر۲۰۰۴ می بایست پایان می یافت، اما پارلمان لبنان پس از تصویب لایحه ای در سپتامبر ۲۰۰۴ دوره ریاست جمهوری او را برای مدت سه سال دیگر تا سال ۲۰۰۷ تمدید کرد. دوره کنونی ریاست جمهوری امیل لحود ۲۴ نوامبر امسال (سوم آذرماه) به پایان رسید و وی پیش از ترک کاخ ریاست جمهوری طی پیامی با اعلام حالت فوق العاده درلبنان، کنترل امنیتی کشور را به ارتش واگذار کرد.

منبع : روزنامه کیهان