بررسی سازگاری و مقایسه عملکرد ارقام و لاین های کلزا (.Brassica napus L)

چهارده رقم و لاین اصلاح شده کلزا (Brassica napus L.) به منظور بررسی سازگاری و تعیین بهترین رقم پرمحصول و سازگار، در این تحقیق مورد مطالعه قرار گرفتند. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در پنج منطقه (کرج، کرمانشاه، ارومیه، مغان و همدان) به مدت سه سال زراعی در خلال سال های ۷۶-۱۳۷۳ اجرا گردید. تجزیه آماری بر روی داده های مربوط به چهار صفت عمده عملکرد دانه، وزن هر دانه، درصد روغن و عملکرد روغن انجام شد. نتایج تجزیه واریانس های ساده و مرکب حاکی از وجود تفاوت های معنی دار بین ژئوتیپ ها بود. به منظور بررسی دقیق تر اثر متقابل و تعیین سازگاری ژئوتیپ ها، شش روش مختلف تجزیه پایداری در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفت که عبارت بودند از ۱) واریانس محیطی یا روش رومر، ۲) ضریب تغییرات محیطی یا روش فرانسیس وکاننبرگ، ۳) روش رگرسیونی فینلی و ویلکینسون، ۴) روش رگرسیونی ابرهارت و راسل، ۵) روش میانگین مربعات درون مکانی سالهای لین و بینز، ۶) روش ضریب تغییرات درون مکانی سال ها. نتایج به دست آمده از این روشها تقریبا مشابه بودند. کلیه روش ها لاین کرج ۱۶ را از نظر عملکرد دانه و روغن به عنوان پایدارترین و پر محصول ترین ژئوتیپ با سازگاری عمومی خوب معرفی کردند. همچنین ارقام کوینتا، جتنوف ویانوش به ترتیب به عنوان ارقام پایدارو پرمحصول بعدی با سازگاری عمومی متوسط شناخته شدند. این ارقام قابلیت کشت در مناطق مورد آزمایش یا مناطقی با شرایط اقلیمی مشابه را دارا هستند و نیز مشخص گردید که عملکرد دانه بیشترین تاثیر را بر عملکرد روغن دارد و با اصلاح یا گزینش ارقام از حیث عملکرد بالای دانه می توان به عملکرد بالای روغن نیز دست یافت.

رضا خوش نظر پرشکوهی
محمدرضا احمدی
محمدرضا قنادها

منبع : پایگاه اطلاعات علمی